Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Theo thông tin ban đầu, 02 cán bộ thuộc Đội cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thuộc Công an Huyện Vũ Thư, Tỉnh Thái Bình bị Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao đã khởi tố và bắt tạm giam, do đã có hành vi dùng nhục hình đối với bị can (nạn nhân), nhiều lần đưa bị can (nạn nhân) lên ghế thẩm vấn, khoá tay chân lại, để tại sân tắm nắng buồng tạm giam trong thời gian dài, dưới điều kiện thời tiết rét đậm, hậu quả khiến bị can (nạn nhân) bị viêm phổi nặng dẫn đến suy hô hấp, sau đó tử vong.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Đồng và Luật sư Hà Thị Khuyên phân tích, gần đây không ít vụ án liên quan đến cán bộ công an thực hiện hành vi bức cung, dùng nhục hình đối với người bị buộc tội trong quá trình thực thi công vụ, đây là hành vi xấu xí, rất đáng lên án, làm xấu đi hình ảnh người cán bộ công an nhân dân, xâm phạm nghiêm trọng đến sự đúng đắn của hoạt động tư pháp, nên chắc chắc chắn đối tượng phạm tội sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Hành vi dùng nhục hình không những xâm phạm đến sự đúng đắn của hoạt động tư pháp, mà còn trực tiếp xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người bị buộc tội; xâm phạm nghiêm trọng quyền con người, quyền công dân, làm ảnh hưởng xấu tới kết quả đấu tranh phòng chống ngừa tội phạm và làm ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của các cơ quan tư pháp. Bởi vậy, hành vi bức cung và dùng nhục hình là hành vi nguy hiểm cho xã hội, người thực hiện hành vi này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xuất phát từ nguyên tắc nhân đạo, nguyên tắc tôn trọng quyền con người, pháp luật Việt Nam nghiêm cấm mọi hình thức dung nhục hình trong hoạt động tư pháp, điều này phản ánh rất rõ trong Điều 20 của Hiến pháp năm 2013 “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh sự, nhân phẩm”, cũng tại Điều 10 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 đã nêu “Nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe của con người”.

Về mặt tố tụng, việc Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao khởi tố và bắt tạm giam đối với 02 cán bộ thuộc Đội cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thuộc Công an Huyện Vũ Thư, Tỉnh Thái Bình về hành vi dùng nhục hình là có căn cứ, đúng trình tự, thủ tục tố tụng được quy định tại khoản 3, Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.

Về mặt tội danh, tội Dùng nhục hình thuộc nhóm tội xâm phạm hoạt động tư pháp được quy định tại Điều 373 Bộ luật Hình sự năm 2015, chủ thể của tội danh này là chủ thể đặc biệt - là những người tiến hành hoạt động tố tụng hình sự, người có chức năng nhiệm vụ liên quan đến hoạt động tư pháp hình sự thì mới bị xử lý về tội danh này, theo mô tả của điều luật chỉ có những người có thẩm quyền trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự thì mới có thể thực hiện được tội phạm này. Tại khoản 4, Điều 373 Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi dùng nhục hình dẫn đến hậu quả làm người bị nhục hình chết, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. Còn nếu người thực hiện hành vi tước đoạt tính mạng của người khác mà không phải là người được liệt kê theo điều 373 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì sẽ bị xử lý hình sự về tội Giết người theo quy định tại Điều 123, với hình phạt cao nhất có thể áp dụng là tù chung thân hoặc tử hình.

Theo thông tin ban đầu cho thấy, nạn nhân đã tử vong, trên người có rất nhiều dấu vết bầm tím, tụ máu, vẩy sẹo cho thấy có thể là có hành vi đánh đập nhiều ngày, nhiều lần dẫn đến thương tích nghiêm trọng và nạn nhân tử vong. Hậu quả chết người đã xảy ra, nguyên nhân chết là do bị đánh đập. Trong vụ án này 02 cán bộ bị khởi tố là cán bộ trong Đội cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp; người bị dùng nhục hình đang trong giai đoạn điều tra, nên cơ quan chức năng sẽ làm rõ nguyên nhân, động cơ của các bị can (nguyên cán bộ công an) khi thực hiện hành vi dùng nhục hình ở đây là gì. Nếu hành vi dùng nhục hình nhằm mục đích để người bị buộc tội phải khai báo về hành vi phạm tội, sự việc có thể sẽ liên quan đến cơ quan điều tra, cán bộ điều tra trong vụ án đó.

Người bị dùng nhục hình đã tử vong và chưa phải thi hành án hình sự bởi vậy cần phải làm rõ mục đích thực hiện hành vi dùng nhục hình ở đây là gì, những ai có liên quan đến hành vi dùng nhục hình, 02 cán bộ của Đội cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp vì sao lại thực hiện hành vi dùng nhục hình để có căn cứ xử lý đối với 02 cựu cán bộ công an này.