Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Thông tin vụ việc, tối ngày 21/12/2022, một nguồn tin cho biết Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã ra quyết định bắt giữ người trong trường hợp khẩn cấp, lệnh khám xét khẩn cấp đối với Kim Thanh H (43 tuổi, chấp hành viên thuộc Cục Thi hành án dân sự TP.HCM) để điều tra về hành vi nhận hối lộ. Nguồn tin cho biết bà N. là đương sự trong vụ án dân sự do Tòa án Nhân dân TP.HCM xét xử. Trong bản án này, bà N. phải trả cho ông V. gần 2,6 tỷ đồng. Để đảm bảo bà N. hoàn thành nghĩa vụ thi hành án, cơ quan chức năng đã tạm hoãn xuất cảnh đối với người này. Sau khi thực hiện xong nghĩa vụ thi hành án, bà N. đã được lãnh đạo Cục Thi hành án dân sự TP.HCM ký quyết định giải tỏa. Cơ quan này sau đó giao cho bà H là c ấp hành viên tống đạt quyết định trên và thông báo đến các cơ quan chức năng có liên quan. Tuy nhiên, bà H không tống đạt quyết định này cho bà N. và có hành vi yêu cầu bà N đưa tiền.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Đồng và Luật sư Hà Thị Khuyên cho biết, đây là vụ án có tính chất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín ngành tư pháp, gây xói mòn lòng tin của nhân dân đối với cán bộ, công chức ngành tư pháp. Thời gian qua không ít cán bộ thuộc các cơ quan tố tụng ở cơ quan điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, đây là thực trạng đáng buồn và hết sức báo động về công tác tuyển chọn, quy hoạch, sử dụng và quản lý cán bộ - công chức ngành tư pháp.

Chính vì vậy, các cơ quan tư pháp Trung ương, Đảng và Nhà nước cần có biện pháp chấn chỉnh, can thiệp kịp thời nhằm khắc phục tình trạng trên; đối tượng phạm tôi mặc dù là người hiểu biết pháp luật, đảm nhận chức vụ trong lĩnh vực thi hành án, song vì thiếu tu dưỡng, suy thoái đạo đức - lối sống, bất chấp lẽ đúng sai, chà đạp lên những quy tắc nghề nghiệp dẫn đến vi phạm pháp luật, gây xói mòn niềm tin trong nhân dân. Bởi vậy, rất cần một chế tài xử lý thật sự nghiêm khắc đối với cán bộ công chức ngành tư pháp có vi phạm, để đẩy lùi và chặn đứng tình trạng này.

Về mặt tố tụng, việc Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao bắt và tiến hành tạm giữ hình sự vị chấp hành viên Cục thi hành án dân sự TP.HCM là có căn cứ, đúng trình tự, thủ tục tố tụng được quy định tại khoản 3, Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015; Điều 20 Luật Tổ chức Viện Kiểm sát Nhân dân năm 2015; khoản 2, Điều 30 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, các văn bản quy phạm pháp luật này quy định thẩm quyền của Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng và chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp, người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc các cơ quan tố tụng.

Theo quy định pháp luật, hành vi nhận hối lộ là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn trực tiếp; hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào cho chính bản thân người đó; hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm; hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ. Nhận hối lộ là một trong những hành vi tham nhũng gây nguy hiểm cho xã hội; xâm phạm hoạt động bình thường của cơ quan tổ chức; làm suy thoái, ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ cán bộ; cũng như hoạt động quản lý nhà nước.

Tội Nhận hối lộ được quy định tại Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 thuộc nhóm tội phạm về chức vụ, chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt thuộc những người có chức vụ, quyền hạn trong bộ máy Nhà nước thực hiện hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích khác. Người phạm tội nhận hối lộ không chỉ nhận lợi ích vật chất mà còn có thể là lợi ích phi vật chất, lợi ích vật chất là tài sản, lợi ích phi vật chất như quan hệ tình dục hoặc phần thưởng về mặt tinh thần, thủ đoạn nhận hối lộ có thể nhận trực tiếp từ người đưa hối lộ hoặc nhận qua trung gian, nhận trước hoặc sau khi giải quyết công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, người thực hiện hành vi này với lỗi cố ý trực tiếp. Khung hình phạt cao nhất của tội này lên đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Đối chiếu quy định pháp luật nêu trên và hành vi phạm tội của vị chấp hành viên Cục Thi hành án dân sự TP.HCM, tài sản nhận hối lộ là 350 triệu thuộc phạm vi khoản 3 Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015, nên khung hình phạt vị chấp hành viên này có thể sẽ phải đối mặt là 07-15 năm, với tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Đây là bài học đắt giá cho những cán bộ, công chức xem thường quy định pháp luật, chà đạp lên các nguyên tắc nghề nghiệp, đạo đức người làm công vụ.