Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Theo thông tin ban đầu, nguyên Phó chánh án Tòa án Nhân dân (TAND) tỉnh Bạc Liêu khi đang nhận tiền của một nữ bị cáo tại khách sạn thì bị Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao bắt quả tang.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Đồng và Luật sư Hà Thị Khuyên cho biết, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng gây rúng động ngành tư pháp, thời gian qua không ít cán bộ thuộc các cơ quan tố tụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, đây là thực trạng đáng buồn và hết sức báo động về công tác tuyển chọn, quy hoạch, sử dụng và quản lý cán bộ - công chức ngành tư pháp. Chính vì vậy, các cơ quan tư pháp Trung ương, Đảng và Nhà nước cần có biện pháp chấn chỉnh, can thiệp kịp thời nhằm khắc phục tình trạng trên; đối tượng phạm tôi mặc dù là người hiểu biết pháp luật, đảm nhận chức vụ cao trong ngành tư pháp, là người “cầm cân nẩy mực” song vì thiếu tu dưỡng, suy thoái đạo đức - lối sống, bất chấp lẽ đúng sai, chà đạp lên những quy tắc nghề nghiệp dẫn đến vi phạm pháp luật, gây xói mòn niềm tin trong nhân dân. Bởi vậy, rất cần một chế tài xử lý thật sự nghiêm khắc đối với cán bộ công chức ngành tư pháp có vi phạm, để đẩy lùi và chặn đứng tình trạng.

Về mặt tố tụng, việc Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao bắt giữ và tiến hành tạm giữ hình sự nguyên Phó chánh án TAND tỉnh Bạc Liêu là có căn cứ, đúng trình tự, thủ tục tố tụng được quy định tại khoản 3, Điều 163 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015; Điều 20 Luật Tổ chức Viện Kiểm sát Nhân dân năm 2015; khoản 2, Điều 30 Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, các văn bản quy phạm pháp luật này quy định thẩm quyền của Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao điều tra tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm về tham nhũng và chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp, người phạm tội là cán bộ, công chức thuộc các cơ quan tố tụng. Tại Điều 111, 117, 118 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định rõ việc tạm giữ hình sự đối với người phạm tội quả tang, thời hạn tạm giữ không quá 03 ngày, gia hạn tạm giữ lần một là 03 ngày và gia hạn tạm giữ lần hai là 03 ngày.

Về mặt tội danh, Luật sư Nguyễn Văn Đồng và Luật sư Hà Thị Khuyên phân tích, tội Nhận hối lộ được quy định tại Điều 354 Bộ luật Hình sự năm 2015 thuộc nhóm tội phạm về chức vụ, chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt thuộc những người có chức vụ, quyền hạn trong bộ máy Nhà nước thực hiện hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích khác. Người phạm tội nhận hối lộ không chỉ nhận lợi ích vật chất mà còn có thể là lợi ích phi vật chất, lợi ích vật chất là tài sản, lợi ích phi vật chất như quan hệ tình dục hoặc phần thưởng về mặt tinh thần, thủ đoạn nhận hối lộ có thể nhận trực tiếp từ người đưa hối lộ hoặc nhận qua trung gian, nhận trước hoặc sau khi giải quyết công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, người thực hiện hành vi này với lỗi cố ý trực tiếp. Khung hình phạt cao nhất của tội này lên đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình; nếu số tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất người phạm tội đã nhận có giá trị từ 01 tỷ đồng trở lên, người phạm tội phải chịu một chế tài hết sức nghiêm khắc bởi họ là những người có chức vụ, quyền hạn và hiểu biết thực hiện nhiệm vụ công vụ nhưng đã cố tình làm trái quy định pháp luật.

Theo thông tin ban đầu, nguyên Phó chánh án này ngoài việc yêu cầu nữ bị cáo đưa 100 triệu đồng thì sẽ cho hưởng án treo, vị này còn yêu cầu bị cáo (nạn nhân) phải cho quan hệ tình dục. Vậy, hành vi của nguyên Phó chánh án tỉnh là nhận hối lộ tình dục hay cưỡng dâm? Theo quy định tội Cưỡng dâm được quy định tại Điều 143 Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi khách quan của tội cưỡng dâm là hành vi khiến (ép buộc) và hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác, trong đó hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác là kết quả của hành vi khiến (ép buộc), nạn nhân của hành vi khách quan là người đang bị lệ thuộc hoặc là người đang trong tình trạng quẫn bách, người phạm tội lợi dụng quan hệ lệ hoặc hoặc hoàn cảnh quẫn bách để buộc nạn nhân phải miễn cưỡng cho giao cấu, khống chế về mặt tư tưởng đối với nạn nhân, người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý. Vì vậy, trong vụ án này, cơ quan điều tra sẽ làm rõ mối quan hệ giữa nạn nhân và vị Phó chánh án, làm rõ xem có việc đe dọa hay khống chế tư tưởng nhận thức đối với nạn nhân không, đã có hành vi giao cấu chưa, lời khai và chứng cứ liên quan đến hành vi phạm tội là gì. Nếu trước khi nhận tiền 100 triệu, nữ bị cáo đã miễn cưỡng quan hệ tình dục với nguyên Phó chánh án thì hành vi cấu thành tội Cưỡng dâm. Còn nếu vị Phó chánh án đang nhận tiền của bị cáo (nạn nhân) mà bị bắt quả tang nên chưa thực hiện được hành vi giao cấu thì khó có thể chứng minh hành vi cưỡng dâm, bởi chưa xảy ra hành vi cụ thể.

Vụ án gây xôn xao dư luận cả nước, việc cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao bắt giữ đối với nguyên Phó Chánh án tỉnh Bạc Liêu thể hiện sự quyết liệt, sự khẩn trương, không khoan nhượng, không có vùng cấm, không ngoại lệ đối với bất cứ đối tượng nào, theo tinh thần bình đẳng và thượng tôn pháp luật, tất cả sai phạm phải được phơi bày ra ánh sáng nhằm lấy lại niềm tin trong nhân dân.