Luật sư Hà Thị Khuyên

Câu hỏi của phóng viên: Đã có những vụ cài ma tuý, sau đó đổ tội cho người khác vì mâu thuẫn làm ăn, mâu thuẫn trong cuộc sống; thậm chí kẻ xấu nhờ vả mang hộ, xách hộ hàng hóa nhưng vô tình mang hộ, xách hộ phải hàng cấm, ma túy. Những thủ đoạn này đã bị cơ quan chức năng vạch trần. Vậy, luật sư có đánh giá như thế nào về thủ đoạn phạm tội trên, có khuyến cáo gì đối với người dân?

Quan điểm giải đáp của Luật sư Hà Thị Khuyên: Bản chất các tội phạm liên quan đến ma túy quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 là tội phạm được người phạm tội thực hiện với lỗi cố ý. Cố ý phạm tội là việc phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

Vì vậy nếu vô ý (tức không biết, không thể biết được) bản thân đang vận chuyển ma túy như vụ các nữ tiếp viên hàng không thì không đủ cơ sở để buộc tội, có căn cứ để chứng minh. Bởi những tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý, các dấu vết để lại sẽ rất rõ.

Nhiều người cho rằng khi bị kẻ xấu lợi dụng sở hở, sự nhẹ dạ để cài ma túy vào người, vào phương tiện, ném vào nhà thì rất khó chứng minh và khả năng cao sẽ bị khởi tố. Tuy nhiên nhận thức này là chưa đúng về mặt lý luận cấu thành tội phạm. Các nhà lập pháp khi xây dựng quy phạm điều chỉnh đối với hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến tội phạm ma túy đã dự đoán trước được những tình huống này, nên đã có quy định rất cụ thể về mặt chủ quan của tội phạm, nếu việc tàng trữ, vận chuyển, mua bán ma túy là có nhưng nếu chứng minh là lỗi vô ý (không biết, không thể biết được bên trong hàng hóa đó có ma túy) thì không thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm này.

Khi không may bị cài ma túy hầu như người bị cài sẽ không biết và hành vi khách quan sẽ phản ánh ý thức chủ quan của người đó. Bởi nếu tàng trữ, vận chuyển hay mua bán trái phép chất ma túy thì phải có người bán, người mua, thời gian địa điểm nhận hàng và giao hàng; phải có những thỏa thuận qua điện thoại, tin nhắn, ký hiệu, giá vận chuyển, giá hàng hóa… các dấu hiệu này sẽ phản ánh ý thức chủ quan của người đó, các dấu hiệu này sẽ được cơ quan chức năng khai thác sau khi bắt giữ.

Nếu một người cố ý thực hiện hành vi tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán trái phép chất ma túy thì các dấu vết, các chứng cứ để lại sẽ rất rõ, thậm chí hành vi khách quan cũng lộ rõ. Trái lại nếu người bị cài ma túy, được nhờ mang hộ, xách hộ hàng hóa chứa ma túy mà không hề hay biết thì mọi hành vi khách quan sẽ rất tự nhiên, không có biểu hiện bất thường, không tồn tại các tin nhắn, cuộc gọi hay bất cứ nội dung nào liên quan đến việc mua bán, tàng trữ hay vận chuyển ma túy. Từ đó cơ quan điều tra cũng sẽ có cơ sở để chứng minh hành vi của người đó là cố ý hay vô ý, có cấu thành tội phạm hay không.

Để đề phòng kẻ xấu lợi dụng khi người dân đến các khu vực đông người lạ qua lại như sân bay, ga tàu, bến xe, bến cảng, điểm đón trả khách nếu thấy những người lạ nhờ xách hộ hàng hóa, hành lý mà không chắc chắn mình có thể nhận biết được hàng hóa đó là gì thì không nên xách hộ, mang hộ tránh gặp phiền phức và phải chứng minh nếu hàng hóa đó là hàng cấm, ma túy. Nếu nhận lời xách hộ, mang hộ thì cần có thông tin đầy đủ về họ, việc cung cấp thông tin đầy đủ cũng cho thấy người gửi là người đáng tin cậy, nếu là kẻ gian sẽ dấu diếm thông tin không đầy đủ. Ngoài ra, cần đề phòng những trường hợp lạ mặt xin đi nhờ xe, đi xe chung mà mình không hề biết họ tránh trường hợp kẻ xấu lợi dụng ném ma túy vào xe ô tô như một số trường hợp.

Trường hợp không may xách hộ, mang hộ phải ma túy do kẻ xấu lợi dụng nhờ mạng hộ, xách hộ có 02 trường hợp xảy ra, trường hợp nếu bị cơ quan chức năng bắt giữ thì cần khai báo trung thực và chứng minh lộ trình của mình và nhờ người thân quen xác nhận lộ trình mình đang đi hoặc đang đến, yêu cầu lập biên bản hàng hóa và các vật dụng mang theo để chứng minh cho hành vi của bản thân là không hề biết, không liên quan; nếu bản thân thấy không yên tâm thì cần yêu cầu luật sư có mặt trong quá trình cung cấp lời khai cho cơ quan công an.

Trường hợp mang, xách hộ hàng hóa nhưng do thấy bị phát hiện nên đối tượng nhờ mang hộ, xách hộ bỏ trốn và sau khi không có người nhận mà bản thân tự mở ra kiểm tra và phát hiện ra ma túy thì cần giữ nguyên hiện trạng và trình báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để xử lý vụ việc theo quy định pháp luật và chứng minh bản thân vô can.

Tuy nhiên, từ vấn đề lý luận và thực tiễn tội phạm ma túy xảy ra cho thấy, các hành vi, phương thức thủ đoạn của tội phạm lĩnh vực này khá phức tạp, chỉ những người có nghiệp vụ mới nhìn nhận ra và kết luận được hành vi của một người bị cài ma túy, hay không may mang hộ, xách hộ hàng hóa chứa ma túy đó là cố ý hay vô ý. Hoặc không may bị kẻ xấu cài ma túy vào người, vào hành lý, vào xe hoặc ném vào nhà thì tùy từng tình huống người dân cần bình tĩnh yêu cầu lập biên bản và cung cấp lời khai trung thực, có người làm chứng, nếu cần thiết cần mời luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338