Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Liên quan đến vụ việc 2 thuyền viên tại tỉnh Cà Mau bị hành hạ dã man trên biển, Công an đã khởi tố vụ án "hành hạ người khác" để điều tra vụ 2 thuyền viên bị đánh dã man trên biển, vụ việc được cho là xảy ra vào tháng 05/2022, trên tàu cá biển kiểm soát BT 9799X-TS của bà Phạm Thị H. Hai nạn nhân trong vụ việc này là ông Trương Văn Tr và Lê Văn B ngụ tỉnh Kiên Giang (trong bài viết này tên người liên quan đã được khuyết danh).

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Đồng và Luật sư Hà Thị Khuyên cho biết, việc cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can với tội danh hành hạ người khác là động thái ban đầu, trong vụ án này cơ quan cảnh sát điều tra có thể khởi tố thêm tội cố ý gây thương tích, hành vi đánh đập 02 thuyền viên trên biển của các đối tượng đã xâm phạm nghiêm trọng đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của các nạn nhân, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Bởi vậy, trước tiên cơ quan điều tra sẽ căn cứ vào mối quan hệ giữa đối tượng thực hiện hành vi và nạn nhân, động cơ, mục đích thực hiện hành vi của đối tượng để phục vụ công tác điều tra. Sau đó, trong quá trình điều tra nếu có căn cứ cho thấy hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành của tội cố ý gây thương tích, cơ quan điều tra sẽ khởi tố thêm tội cố ý gây thương tích hoặc chuyển tội danh sang tội cố ý gây thương tích để xử lý.

Theo quy định tại Điều 134, Điều 140 Bộ luật Hình sự năm 2015, thì tội Cố ý gây thương tích (Điều 134) và tội Hành hạ người khác (Điều 140) đều là các tội danh thuộc nhóm tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người. Trong đó, tội Hành hạ người khác có tính chất ít nghiêm trọng hơn tội Cố ý gây thương tích, bởi vậy mức hình phạt cũng có sự khác biệt nhau.

Với tội Hành hạ người khác, thì hình phạt không quá 3 năm tù. Còn với tội Cố ý gây thương tích, hình phạt cao nhất là tù chung thân, nếu hậu của hành vi đưa đến việc nạn nhân tử vong. Có nhiều đặc điểm khác nhau giữa hai tội danh này, cụ thể với tội Hành hạ người khác, mối quan hệ giữa đối tượng thực hiện hành vi và nạn nhân bắt buộc phải là quan hệ lệ thuộc về kinh tế, về chính trị hoặc về công việc...; Còn đối với tội Cố ý gây thương tích, thì không phụ thuộc vào mối quan hệ giữa đối tượng phạm tội và nạn nhân như thế nào.

Trong khi đó, mục đích của việc thực hiện hành vi hành hạ người khác là khiến cho nạn nhân bị tổn thương tâm lý, có thể gây ra những tổn hại về cơ thể. Còn mục đích của hành vi cố ý gây thương tích là mong muốn gây ra thương tích cho nạn nhân. Trong vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ mối quan hệ giữa đối tượng thực hiện hành vi với nạn nhân có phải là quan hệ lệ thuộc hay không. Đồng thời, làm rõ tất cả các hành vi xâm phạm đến thân thể của các nạn nhân, làm rõ động cơ, mục đích, nhận thức của người thực hiện hành vi đánh đập, hành hạ. Bên cạnh đó xác định hậu quả đã gây ra đối với nạn nhân và xã hội, để đánh giá hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành của tội Hành hạ người khác hay tội Cố ý gây thương tích.

Theo thông tin ban đầu, nạn nhân bị bẻ 4 răng, cắt tai, đánh gãy nhiều xương xườn, kẹp ngón chân, đổ nước sôi vào chân, chửi bới, đánh sưng đầu gối, bắt ăn cá sống... Với những hành vi như chửi bới, sỉ nhục, bắt ép nạn nhân ăn cá sống, kẹp ngón chân, đổ nước sôi khiến nạn nhân bị bỏng ngoài da, có thể được xác định là hành vi hành hạ người khác quy định Điều 140 Bộ luật Hình sự năm 2015 nếu như mối quan hệ giữa đối tượng thực hiện hành vi và nạn nhân là quan hệ lệ thuộc. Còn đối với hành vi đánh gãy xương sườn, bẻ răng, cắt tai... các đối tượng thực hiện hành vi hoàn toàn có thể nhận thức được hành vi này là trái pháp luật và có thể gây ra thương tích, tổn hại sức khoẻ cho nạn nhân nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi và mong muốn hoặc bỏ mặc hậu quả thương tích của nạn nhân xảy ra, có thể xử lý hình sự về tội Cố ý gây thương tích theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Về nguyên tắc, mỗi hành vi vi phạm pháp luật chỉ bị xử lý một lần. Vì vậy với những hành vi hành hạ người khác thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, các đối tượng thực hiện hành vi sẽ bị xử lý hình sự về tội Hành hạ người khác. Còn đối với hành vi cố ý gây thương tích, xâm phạm trái pháp luật đến sức khỏe của nạn nhân, cơ quan điều tra cũng có thể khởi tố thêm tội Cố ý gây thương tích để xử lý.

Trong vụ án này, có thể có đối tượng chỉ bị xử lý về tội Hành hạ người khác, còn có những đối tượng có thể bị xử lý về cả 02 tội danh là Hành hạ người khác và tội Cố ý gây thương tích, nếu có nhiều hành vi xâm phạm đến thân thể, danh dự, nhân phẩm của nạn nhân và các hành vi này đều thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm.

Luật sư Nguyễn Văn Đồng phân tích thê, đối với tội Hành hạ người khác quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì nạn nhân của tội này chỉ có thể là người có quan hệ lệ thuộc với người thực hiện hành vi hành hạ, cấu thành tội phạm của tội phạm này là hành vi khách quan mà không có dấu hiệu hậu quả của hành vi đó, hành vi khách quan của tội này là hành vi đối xử tàn ác hoặc hành vi làm nhục, đó là những hành vi có tính chất hành hạ, gây đau đớn về thể xác, tinh thần của người bị lệ thuộc, cấu thành tội phạm của tội danh này tuy không đòi hỏi hành vi phải gây ra hậu quả thương tích hay tổn hại sức khỏe của người bị lệ thuộc, nhưng hành vi đối xử tàn ác hoặc hành vi làm nhục phải ở mức độ nhất định có tính chất nguy hiểm cho tội phạm.

Còn đối với tội Cố ý gây thương tích quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, là hành vi cố ý gây tổn hại cho sức khỏe người khác dưới dạng thương tích hoặc tổn thương cụ thể, đó là hành có khả năng gây ra thương tích hoặc tổn thương cụ thể cho sức khỏe của con người, những hành vi này có thể được thực hiện với công cụ, phương tiện phạm tội hoặc không có công cụ phương tiện phạm tội. Hậu quả là thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe nạn nhân ở mức độ tỷ lệ tổn thương cơ thể là 11% trở lên hoặc dưới 11% nhưng thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1, Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015.