Hợp đồng thuê khoán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê khoán giao tài sản cho bên thuê khoán để khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản thuê khoán và bên thuê khoán có nghĩa vụ trả tiền thuê.
Tại Điều 490 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về bảo quản, bảo dưỡng, định đoạt tài sản thuê khoán. Theo đó, trong thời hạn khai thác tài sản thuê khoán, bên thuê khoán phải bảo quản, bảo dưỡng tài sản thuê khoán và trang thiết bị kèm theo bằng chi phí của mình, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; nếu bên thuê khoán làm mất, hư hỏng hoặc làm mất giá trị, giảm sút giá trị tài sản thuê khoán thì phải bồi thường thiệt hại. Bên thuê khoán không chịu trách nhiệm về những hao mòn tự nhiên do sử dụng tài sản thuê khoán. Bên thuê khoán có thể tự mình sửa chữa, cải tạo tài sản thuê khoán, nếu có thỏa thuận và phải bảo toàn giá trị tài sản thuê khoán. Bên cho thuê khoán phải thanh toán cho bên thuê khoán chi phí hợp lý để sửa chữa, cải tạo tài sản thuê khoán theo thỏa thuận. Bên thuê khoán không được cho thuê khoán lại, trừ trường hợp được bên cho thuê khoán đồng ý.
Từ quy định trên có thể thấy việc bảo dưỡng là hoạt động kiểm tra, sửa chữa tài sản mang tính chất định kỳ nằm đảm bảo tình trạng ổn định, vận hành tốt của tài sản thuê. Việc bảo dưỡng định kỳ tài sản giúp khắc phục tình trạng hư hỏng, giảm sút giá trị của tài sản. Thông thường, bảo dưỡng chỉ áp dụng đối với những hợp đồng thuê tài sản là các động cơ, máy móc hay phương tiện vận tải… trong thời hạn dài. Vì thời hạn bảo dưỡng mang tính chất định kỳ được xác định theo đơn vị thời gian cụ thể như tháng, năm.
Trong quá trình sử dụng bên thuê khoán được phép sửa chữa, cải tạo, làm tăng giá trị tài sản nếu có thỏa thuận. Bởi việc làm tăng giá trị tài sản vừa có lợi cho việc sử dụng của bên thuê khoán, vừa có lợi với bên cho thuê khoán. Nhưng, nếu bên thuê khoán tự ý tu sửa có thể ảnh hưởng đến lợi ích của bên có tài sản. Trên thực tế, tài sản thuê khoán có thể không cần tu sửa vì chất lượng của nó đã ổn, hoặc bên cho thuê không mong muốn tu sửa tài sản, bên cạnh đó tài sản cũng thuộc sở hữu của bên cho thuê. Vì vậy, việc tu sửa tài sản thuê cần thiết phải có sự thỏa thuận của cả hai bên. Hơn nữa việc sửa chữa, cải tạo tài sản sẽ làm mất của bên thuê khoán một khoản chi phí nhất định, mà theo thỏa thuận của các bên bên cho thuê khoán phải thanh toán khoản chi phí này, vì thực chất tài sản vẫn thuộc quyền sở hữu của bên cho thuê khoán.
Không được cho thuê khoán lại nếu bên cho thuê khoán không đồng ý, cũng như khi cho thuê lại, trong thời hạn thuê khoán bên thuê khoán không được cho thuê khoán lại nếu không được sự đồng ý của bên cho thuê. Ngược lại nếu có sự đồng ý của bên cho thuê, thì bên thuê cho người thứ ba thuê lại làm phát sinh quan hệ hợp đồng giữa bên người thuê và bên thứ ba thuê lại, tồn tại đồng thời với hợp đồng giữa bên có tài sản cho thuê và bên thuê. Quan hệ hợp đồng thứ hai này không làm phát sinh trách nhiệm của bên cho thuê (bên có tài sản) và bên thuê lại; hai hợp đồng tồn tại riêng biệt, mọi hành của bên thuê lại làm hư hỏng, mất giá trị của tài sản, bên cho thuê lại phải chịu trách nhiệm trước bên có tài sản.
Theo quy định khi bên thuê khoán không thực hiện nghĩa vụ bảo quản tài sản dẫn đến việc tài sản bị mất, hư hỏng hoặc làm mất giá trị, giảm sút giá trị, thì phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Đây là hậu quả bất lợi mà chủ thể phải chịu khi vi phạm nghĩa vụ, gây thiệt hại cho bên còn lại.
Như vậy, nghĩa vụ bảo quản, bảo dưỡng, định đoạt tài sản thuê khoán thuộc về bên thuê khoán. Nghĩa vụ của bên thuê khoán cũng giống như bên thuê tài sản trong hợp đồng thuê tài sản thông thường, về nguyên tắc bên thuê khoán có nghĩa vụ bảo dưỡng, bảo quản nhằm đảm bảo giá trị tài sản cho bên cho thuê khoán tài sản. Các quy định dành cho bên thuê khoán tương đồng với nghĩa vụ của bên thuê tài sản. Trong Điều 490 trên còn quy định về việc không cho thuê khoán lại trừ trường hợp được bên cho thuê khoán đồng ý. Thực tế quy định này cũng tuân thủ giống như nguyên tắc cho thuê lại trong hợp đồng thuê tài sản nói chung.
Điều 490. Bảo quản, bảo dưỡng, định đoạt tài sản thuê khoán
1. Trong thời hạn khai thác tài sản thuê khoán, bên thuê khoán phải bảo quản, bảo dưỡng tài sản thuê khoán và trang thiết bị kèm theo bằng chi phí của mình, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; nếu bên thuê khoán làm mất, hư hỏng hoặc làm mất giá trị, giảm sút giá trị tài sản thuê khoán thì phải bồi thường thiệt hại. Bên thuê khoán không chịu trách nhiệm về những hao mòn tự nhiên do sử dụng tài sản thuê khoán.
2. Bên thuê khoán có thể tự mình sửa chữa, cải tạo tài sản thuê khoán, nếu có thỏa thuận và phải bảo toàn giá trị tài sản thuê khoán.
Bên cho thuê khoán phải thanh toán cho bên thuê khoán chi phí hợp lý để sửa chữa, cải tạo tài sản thuê khoán theo thỏa thuận.
3. Bên thuê khoán không được cho thuê khoán lại, trừ trường hợp được bên cho thuê khoán đồng ý.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338