Chấm dứt nghĩa vụ do bù trừ nghĩa vụ (Điều 378)

05/10/2023

Luật sư Hà Thị Khuyên

Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Tại Điều 378 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc chấm dứt nghĩa vụ do bù trừ nghĩa vụ. Theo đó, trường hợp các bên cùng có nghĩa vụ về tài sản cùng loại đối với nhau thì khi cùng đến hạn họ không phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhau và nghĩa vụ được xem là chấm dứt, trừ trường hợp luật có quy định khác. Trường hợp giá trị của tài sản hoặc công việc không tương đương với nhau thì các bên thanh toán cho nhau phần giá trị chênh lệch. Những vật được định giá thành tiền cũng có thể bù trừ với nghĩa vụ trả tiền. Căn cứ vào quy định trên có thể thấy, quan hệ nghĩa vụ có thể bù trừ cho nhau khi đảm bảo 04 điều kiện sau:

(1) Cả hai bên đều có nghĩa vụ với nhau. Điều này được hiểu là để có thể bù trừ cho nhau thì cả hai đều phải có nghĩa vụ với nhau, chứ không thể bù trừ nghĩa vụ của một chủ thể khác.

(2) Nghĩa vụ được bù trừ là nghĩa vụ về tài sản cùng loại. Mặc dù pháp luật không quy định về nghĩa vụ tài sản cùng loại, nhưng với tính chất bù trừ cho nhau, có thể hiểu nếu đối tượng của nghĩa vụ dù là công việc hay tài sản chỉ cần được định giá thì có thể bù trừ cho nhau.

(3) Các nghĩa vụ cùng đến thời hạn. Pháp luật quy định về thời hạn thực hiện nghĩa vụ, nếu chưa đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ thì các bên không phải thực hiện nghĩa vụ, do đó, nghĩa vụ chỉ được bù trừ khi cả hai nghĩa vụ cùng đến thời hạn.

(4) Việc bù trừ không được thuộc một trong các trường hợp pháp luật quy định không được bù trừ. Cụ thể, Điều 379 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định các trường hợp nghĩa vụ không được bù trừ là: nghĩa vụ đang có tranh chấp; nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín; nghĩa vụ cấp dưỡng.

Khi đã có sự bù trừ nghĩa vụ giữa các bên thì quan hệ nghĩa vụ dân sự đó coi như bị chấm dứt, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Pháp luật có quy định khác được hiểu là, có sự thừa nhận từ góc độ pháp lý cho phép các chủ thể trong quan hệ nghĩa vụ bù trừ nghĩa vụ cho nhau vì thỏa mãn các điều kiện nói trên và sau khi bù trừ xong, nghĩa vụ này sẽ đương nhiên chấm dứt, nhưng tại một văn bản quy phạm pháp luật khác lại quy định nghĩa vụ mặc dù đã được bù trừ nhưng vẫn chưa chấm dứt.

Thực tế hiện nay quy định này vẫn chỉ mang ý nghĩa dự phòng, dự liệu cho các văn bản quy phạm chuyên ngành chứ chưa có quy định nào cụ thể về vấn đề này. Hoặc quy định này đảm bảo thực thi quyền và lợi ích của nhà nước, các chủ thể khác liên quan. Cụ thể như cả hai bên đều có nghĩa vụ thỏa thuận bù trừ cho nhau, về nguyên tắc nghĩa vụ sẽ chấm dứt nhưng vì việc thực hiện nghĩa vụ của các bên lại ảnh hưởng tới quyền, lợi ích của nhà nước, chủ thể thứ ba nên quan hệ nghĩa vụ đó chỉ được coi là chấm dứt khi các chủ thể đảm bảo tuyệt đối quyền và lợi ích của các chủ thể liên quan.

Khi bù trừ nghĩa vụ cho nhau, thường không có sự ngang bằng tuyệt đối trong các quan hệ nghĩa vụ khác nhau nên pháp luật dự liệu rằng trong trường hợp giá trị của tài sản hoặc công việc không tương đương với nhau thì các bên thanh toán cho nhau phần giá trị chênh lệch. Những vật được định giá thành tiền cũng có thể bù trừ với nghĩa vụ trả tiền, về nguyên tắc bù trừ nghĩa vụ thì đối tượng của các nghĩa vụ phải cùng loại. Tuy nhiên nếu đối tượng khác loại tài sản mà các bên có thỏa thuận trị giá các đối tượng đó bằng một số tiền thì có thể bù trừ các nghĩa vụ đó.

Điều 378. Chấm dứt nghĩa vụ do bù trừ nghĩa vụ

1. Trường hợp các bên cùng có nghĩa vụ về tài sản cùng loại đối với nhau thì khi cùng đến hạn họ không phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhau và nghĩa vụ được xem là chấm dứt, trừ trường hợp luật có quy định khác.

2. Trường hợp giá trị của tài sản hoặc công việc không tương đương với nhau thì các bên thanh toán cho nhau phần giá trị chênh lệch.

3. Những vật được định giá thành tiền cũng có thể bù trừ với nghĩa vụ trả tiền.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338

Tags

Chấm dứt nghĩa vụ do bù trừ nghĩa vụ Nghĩa vụ Các bên cùng có nghĩa vụ về tài sản cùng loại Nghĩa vụ về tài sản cùng loại Đến hạn họ không phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhau Nghĩa vụ được xem là chấm dứt Giá trị của tài sản hoặc công việc không tương đương Các bên thanh toán cho nhau phần giá trị chênh lệch Vật được định giá thành tiền cũng có thể bù trừ với nghĩa vụ trả tiền Điều 378 Bộ luật dân sự năm 2015 Dịch vụ luật sư Dịch vụ pháp lý Đoàn luật sư Hà Nội luật sư Đồng luật sư nguyễn văn đồng luật sư khuyên luật sư hà thị khuyên Nhân chính Nhanchinh.vn Luật Nhân Chính Văn phòng Luật sư Nhân Chính Tư vấn luật Tư vấn pháp luật Tìm luật sư giỏi luật sư luật sư giỏi Luật sư tại Hà Nội Luật sư uy tín Luật sư Quận Thanh Xuân Luật sư Hà Nội luật sư việt nam luật sư tranh tụng Luật sư tố tụng Luật sư giải quyết tranh chấp luật sư bào chữa Luật sư hình sự Luật sư dân sự Luật sư giải quyết án hành chính Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp Luật sư đất đai Luật sư tư vấn đất đai Luật sư nhà đất Luật sư thừa kế Luật sư Ly hôn Luật sư thu hồi nợ Luật sư kinh doanh thương mại Luật sư doanh nghiệp Luật sư sở hữu trí tuệ luật sư lao động Văn phòng luật Văn phòng luật sư Văn phòng luật sư uy tín Văn phòng luật sư gần nhất Văn phòng luật sư Hà Nội Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội 0983951338 0936683699 Bù trừ nghĩa vụ

Nội dung liên quan