Thời gian tạm giữ, tạm giam có được tính vào thời hạn chấp hành hình phạt tù?
15/09/2025
Đối tượng sẽ bị xử lý hình sự về Tội sử dụng trái phép chất ma túy?
Luật sư Hà Thị Khuyên
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Người sử dụng trái phép chất ma túy, là người có hành vi sử dụng chất ma túy mà không được sự cho phép của người hoặc cơ quan chuyên môn có thẩm quyền, bao gồm cả người đang sử dụng trái phép chất ma tuý bị cơ quan chức năng phát hiện bắt quả tang và người đã sử dụng trái phép chất ma tuý mà không bị phát hiện bắt quả tang nhưng thông qua xét nghiệm trong cơ thể có kết quả dương tính với chất ma túy.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự đã bổ sung tội danh mới là tội sử dụng trái phép chất ma túy tại Điều 256a. Tuy nhiên, luật sửa đổi lần này không áp dụng đối với tất cả người sử dụng trái phép chất ma túy mà chỉ áp dụng đối với những người sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong 4 trường hợp sau, thì bị phạt tù từ 2-3 năm:
(1) Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế;
(2) Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy;
(3) Đang trong thời hạn 2 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy;
(4) Đang trong thời hạn 2 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế.
Trường hợp tái phạm về tội này thì bị phạt tù từ 3-5 năm.
Đối chiếu quy định nêu trên, thì chỉ xử lý theo hướng đối với những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thúc quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy.
Việc ra đời điều luật này này đánh dấu sự thay đổi căn bản về cách tiếp cận. Nếu như trước đây, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy chỉ bị xử lý hành chính bằng hình thức cảnh cáo, phạt tiền hoặc đưa đi cai nghiện bắt buộc thì nay, trong những điều kiện nhất định, hành vi này sẽ bị xử lý bằng chế tài hình sự. Điều đó cho thấy Nhà nước đã chuyển từ quan điểm “xử lý hành chính là chủ yếu” sang “xử lý hình sự có chọn lọc”, nhắm đến nhóm đối tượng có nguy cơ cao, tái nghiện hoặc không tuân thủ quá trình cai nghiện. Nói cách khác, tội danh này không nhằm hình sự hóa tất cả người sử dụng trái phép chất ma túy, mà chỉ áp dụng với những trường hợp đặc thù, đã từng được Nhà nước hỗ trợ nhưng vẫn tái phạm.
Bổ sung tội danh “Sử dụng trái phép chất ma túy” trong Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung lần này được đánh giá là cần thiết và phù hợp trong bối cảnh vi phạm và tội phạm về ma túy ngày càng phức tạp. Nó không chỉ lấp khoảng trống pháp lý trong việc xử lý các trường hợp tái nghiện mà còn góp phần tăng cường tính răn đe, bảo đảm hiệu lực của các biện pháp quản lý, cai nghiện đã và đang được triển khai.
Hiện nay tình trạng tái nghiện sau cai luôn là vấn đề nan giải của công tác phòng, chống ma túy. Nhiều người dù đã được đưa đi cai nghiện bắt buộc, cai nghiện tự nguyện hoặc điều trị bằng thuốc thay thế nhưng vẫn tiếp tục tái sử dụng. Việc chỉ xử lý hành chính bằng phạt tiền hoặc biện pháp giáo dục chưa đủ sức răn đe, thậm chí dẫn đến tâm lý “nhờn luật” ở một bộ phận người nghiện. Hệ quả là tỷ lệ tái nghiện luôn ở mức cao, nhiều trường hợp còn trở thành nguồn lây lan ma túy trong cộng đồng, đặc biệt trong giới trẻ. Mặt khác, người sử dụng ma túy tái nghiện trong thời gian bị quản lý sau cai có nguy cơ cao phát sinh các hành vi phạm tội khác. Thực tế cho thấy không ít vụ án nghiêm trọng như giết người, cướp tài sản, hiếp dâm… đều có nguyên nhân xuất phát từ tình trạng người phạm tội đang trong trạng thái “ngáo đá”. Điều này đặt ra yêu cầu bức thiết phải có biện pháp xử lý mạnh mẽ, đủ sức ngăn chặn ngay từ hành vi sử dụng ma túy trái phép trong giai đoạn đặc thù nêu trên.
Việc hình sự hóa hành vi này kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong công tác phòng ngừa. Khi biết rằng nếu tiếp tục tái sử dụng ma túy trong thời gian cai nghiện hoặc quản lý sẽ bị xử lý hình sự, người nghiện có thể cân nhắc kỹ hơn trước khi vi phạm. Đồng thời, gia đình, cơ quan, chính quyền địa phương cũng có thêm cơ sở pháp lý để tăng cường quản lý, hỗ trợ, giám sát. Đặc biệt, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ có công cụ pháp luật hữu hiệu hơn trong việc xử lý loại đối tượng thường xuyên vi phạm nhưng trước đây chỉ dừng lại ở mức xử lý hành chính. Tuy nhiên, hiệu quả của chính sách này không chỉ phụ thuộc vào quy định pháp luật mà còn gắn liền với cách thức tổ chức thực hiện. Việc xác định thế nào là “đang trong thời hạn cai nghiện”, “đang trong thời hạn quản lý sau cai” hay “tự ý chấm dứt cai nghiện tự nguyện” cần có hướng dẫn cụ thể, tránh tình trạng áp dụng không thống nhất giữa các địa phương, dẫn đến nguy cơ oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm.
Việc bổ sung Điều 256a trong Bộ luật Hình sự trước hết có ý nghĩa về mặt chính sách hình sự. Nó khẳng định quyết tâm của Nhà nước trong việc kiên quyết đấu tranh phòng, chống ma túy, coi đây là một trong những hiểm họa hàng đầu đối với an ninh, trật tự an toàn xã hội. Đồng thời, quy định này cũng thể hiện cách tiếp cận cân bằng: chỉ xử lý hình sự với nhóm nguy cơ cao, đã được hỗ trợ cai nghiện nhưng vẫn tái phạm, còn đối với những trường hợp mới phát hiện sử dụng trái phép thì vẫn áp dụng biện pháp hành chính, cai nghiện tự nguyện hoặc hỗ trợ y tế. Bên cạnh đó, việc bổ sung tội danh này còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hạn chế lây lan các bệnh xã hội do hành vi tiêm chích ma túy. Người sử dụng trái phép chất ma túy không chỉ gây hại cho bản thân mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây truyền HIV/AIDS, viêm gan và nhiều bệnh nguy hiểm khác. Việc tăng cường chế tài hình sự vì thế cũng góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân, tạo môi trường xã hội an toàn, lành mạnh hơn.
Điều 256a. Tội sử dụng trái phép chất ma túy
1. Người nào sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 2-3 năm:
a) Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
b) Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
c) Đang trong thời hạn 2 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy;
d) Đang trong thời hạn 2 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.
2. Tái phạm về tội này thì bị phạt tù từ 3-5 năm.
Liên hệ tư vấn và mời luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
20 trường hợp miễn lệ phí trước bạ nhà đất
17/07/2025
