Thủ tục giám đốc thẩm trong tố tụng dân sự được thực hiện ra sao?
22/11/2024
Trộm vào nhà cần làm gì để đảm bảo quyền phòng vệ, bắt giữ đúng luật. Quan điểm luật sư
Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Một số vụ án gần đây:
Vụ thứ nhất, đầu tháng 11/2021, TAND huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương, tuyên phạt bị cáo Trần Danh Hùng (SN 1967) 5 năm tù về tội "Cố ý gây thương tích". Cơ quan tố tụng cáo buộc ông Hùng đã dùng hung khí tấn công Đinh Bá Hai khi nạn nhân lẻn vào nhà của bị cáo để trộm vịt.
Vụ thứ hai, đầu tháng 01/2022, Công an quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội khởi tố 2 bị can sau khi 2 người này mật phục, đánh tử vong một người trộm chó. Hai bị can bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội "Giết người".
Sau nhiều vụ việc, điển hình như 2 vụ án nêu trên, người dân nên làm gì khi đối mặt với kẻ trộm?
Góc nhìn và quan điểm của luật sư:
Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường và Luật sư Nguyễn Văn Đồng cho biết, ông bà ta khi xưa từng có câu "Đuổi trộm phải mở cửa" để tránh trường hợp trộm bị dồn vào đường cùng và quay lại phản kháng gây nguy hiểm tới tính mạng. Thế nên, khi chúng ta đối mặt với kẻ trộm, đặc biệt là khi kẻ trộm đột nhập vào nhà và có hung khí, là một tình huống rất nguy hiểm. Vì vậy, để đối phó với tình huống này không hề dễ, đòi hỏi phải có kỹ năng và sự hiểu biết nhất định về mặt pháp lý. Khi phát hiện có người lạ đột nhập, chúng ta chưa thể khẳng định ngay đó là trộm mà cần phải kiểm tra, xác minh xem họ người ngay hay kẻ gian; trong trường hợp đó là kẻ gian, chúng ta cần hô hoán, gọi người giúp đỡ, hành động này cũng sẽ khiến kẻ trộm dao động.
Pháp luật cho phép người dân được quyền bắt người phạm tội quả tang, tuy nhiên phải biết rõ đó là người đang thực hiện hành vi phạm tội, cụ thể ở đây là đang trộm cắp tài sản. Cụ thể Điều 111 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định đối với người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay người bị bắt đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Ủy ban nhân dân nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản tiếp nhận và giải ngay người bị bắt hoặc báo ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền, khi bắt người phạm tội quả tang thì người nào cũng có quyền tước vũ khí, hung khí của người bị bắt.
Vì vậy, khi phát hiện đối tượng trộm đột nhập đang thực hiện hành vi trộm cắp tài sản, thì người dân có quyền khống chế, bắt giữ, thậm chí có thể gây thương tích nếu không còn cách nào khác để bắt giữ đối tượng. Trong trường hợp sử dụng vũ lực như một cách cần thiết này, thì pháp luật cho phép và thuộc trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự theo Điều 22 Bộ luật Hình sự năm 2015, quy định về Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên, phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
Phòng vệ được xác định tại 2 trường hợp "chính đáng" hoặc "không chính đáng". Phòng vệ chính đáng được loại trừ trách nhiệm hình sự phải là hành vi chống trả một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người khác. Hành vi xâm phạm đó phải đang diễn ra và việc sử dụng vũ lực để chống trả một cách cần thiết phải là ở mức độ tương xứng. Khi đối tượng không còn nguy hiểm nữa hoặc tình huống nguy hiểm không còn thì không được phép sử dụng vũ lực.
Còn "phòng vệ không chính đáng" là hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng mà gây thương tích hoặc gây thiệt mạng đến tính mạng của đối tượng, ở tình huống này người thực hiện hành vi sẽ bị xử lý về tội "Cố ý gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng” quy định tại Điều 136 Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc tội "Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng” quy định tại Điều 126 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Pháp luật không cho phép sử dụng một hành vi vi phạm pháp luật để đáp trả lại một hành vi vi phạm pháp luật khác. Chính vì vậy, hành vi trộm cắp tài sản, thậm chí cướp tài sản là hành vi vi phạm pháp luật, nhưng không vì thế mà nạn nhân có quyền gây thương tích hoặc sát hại đối tượng gây án một cách trái pháp luật. Nguyên tắc cơ bản là phải đảm bảo an toàn cho bản thân và những người khác; chúng ta hoàn toàn được phép tấn công để bắt giữ, triệt tiêu vũ lực của đối tượng nhưng khi đối tượng không còn nguy hiểm nữa thì không được phép gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của chúng. Việc bắt giữ phải đảm bảo an toàn, nhanh chóng và giao ngay người bị bắt giữ cho cơ quan chức năng xử lý theo quy định pháp luật.
-
-
Đối tượng nào được miễn, giảm án phí?
19/11/2024
