Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra (Điều 597)
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm dân sự, theo đó người vi phạm nghĩa vụ pháp lý gây tổn hại cho người khác phải bồi thường những tổn thất do mình gây ra mà giữa người có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại và người bị thiệt hại không giao kết hợp đồng hoặc có hợp đồng nhưng hành vi gây thiệt hại không thuộc hành vi thực hiện hợp đồng. Vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định tại Chương XX của Bộ luật Dân sự năm 2015 từ Điều 584 đến Điều 608. Hành vi gây thiệt hại có thể được thực hiện bởi bất kỳ chủ thể nào trong xã hội nhưng không phải chủ thể nào cũng có khả năng thực hiện việc bồi thường, việc thực hiện nghĩa vụ bồi thường còn phụ thuộc vào năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của từng chủ thể.
Quan hệ bồi thường thiệt hại là một nhóm quan hệ quan trọng, thiết yếu bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia, giúp khôi phục lợi ích bên bị thiệt hại, từ đó đảm tính công bằng, ổn định của pháp luật. Trong đó, quan hệ bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do người làm công gây ra được quan tâm hơn cả bởi lẽ nó ảnh hưởng đến mối quan hệ dân sự giữa người làm công và chủ doanh nghiệp- một mối quan hệ mang tính chất gắn bó mật thiết về quyền và lợi ích.
Tại Điều 597 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra. Theo đó, pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được pháp nhân giao; nếu pháp nhân đã bồi thường thiệt hại thì có quyền yêu cầu người có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật. Cụ thể:
Chủ thể phải bồi thường cho người bị thiệt hại trong trường hợp này là chính pháp nhân có người gây ra thiệt hại, cần xác định rõ tư cách pháp nhân của tổ chức chịu thiệt hại. Việc xem xét tư cách chủ thể có vai trò quan trọng, vì quy định này chỉ áp dụng cho đối tượng là pháp nhân, còn đối với những tổ chức khác thì trách nhiệm bồi thường được thực hiện theo quy định riêng; việc để pháp nhân bồi thường trước cho bên bị thiệt hại thể hiện rõ nguyên tắc bồi thường kịp thời theo quy định tại khoản 1 Điều 585 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Chủ thể gây thiệt hại là người của pháp nhân, khái niệm người của mình để cập trong điều luật trên không chỉ bao gồm người đại diện hay các thành viên của pháp nhân đó, mà gồm những người làm việc cho pháp nhân theo hợp đồng lao động dài hạn, ngắn hạn, đang trong thời gian từ việc, làm một số công việc nhất định; đối với những người làm việc cho pháp nhân theo hợp đồng dịch vụ thì không được xác định là người của pháp nhân, vì theo quy định của hợp đồng dịch vụ thì khi bên cung cấp dịch vụ gây thiệt hại thì phải tự chịu trách nhiệm. Vì thế chỉ những người thực hiện hoạt động của pháp nhân như một nhiệm vụ được giao thì mới được coi là người của pháp nhân, còn người thực hiện hoạt động của pháp nhân với tư cách là một loại nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng với pháp nhân sẽ không được coi là người của pháp nhân.
Thiệt hại gây ra trong khi chủ thể đang thực hiện nhiệm vụ được pháp nhân giao, những thiệt hại mà cá nhân gây ra cho người khác phải xuất phát từ việc cá nhân đó đang thực hiện nhiệm vụ được pháp nhân giao, nếu thiệt hại gây ra do làm việc riêng, không liên quan đến việc của công ty thì không làm phát sinh trách nhiệm bồi thường của pháp nhân, đây là quy định nhằm xác định trách nhiệm quản lý con người, theo dõi quá trình thực hiện công việc đối với thành viên thuộc pháp nhân đó.
Hiện nay pháp luật quy định pháp nhân đã bồi thường thiệt hại có quyền yêu cầu người có lỗi gây nên thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định pháp luật; có nghĩa nếu thành viên là người có lỗi khi gây thiệt hại thì pháp nhân có quyền yêu cầu thành viên này hoàn trả cho khoản tiền nhất định, trách nhiệm hoàn trả của thành viên gây thiệt hại được xác định theo quy định pháp luật; mức hoàn trả được xác định theo quy định pháp luật, chứ không phải là toàn bộ khoản bồi thường mà pháp nhân đã bồi thường cho người bị thiệt hại; vì thế mức độ hoàn trả căn cứ vào mức độ lỗi của thành viên pháp nhân khi gây thiệt hại để xác định số tiền hợp lý.
Như vậy, người thực hiện các hoạt động của pháp nhân có thể là người của pháp nhân hoặc là người ngoài pháp nhân, nhưng chỉ những người thực hiện hoạt động của pháp nhân như một nhiệm vụ được giao mới được coi là người của pháp nhân, còn người thực hiện hoạt động của pháp nhân với tư cách là một loại nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng với pháp nhân sẽ không được coi là người của pháp nhân.
Điều 597. Bồi thường thiệt hại do người của pháp nhân gây ra
Pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được pháp nhân giao; nếu pháp nhân đã bồi thường thiệt hại thì có quyền yêu cầu người có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
