Đối tượng nào được miễn, giảm án phí?
19/11/2024
Cần lưu ý gì khi tranh chấp giành quyền nuôi con khi ly hôn?
Luật sư Hà Thị Khuyên
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Tòa án luôn dựa vào nguyên tắc thỏa thuận của hai vợ chồng để quyết định ai sẽ là người nuôi con. Theo đó, khi ly hôn, hai bên có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, về quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cha mẹ cũng xảy ra chuyện tranh giành nuôi con; cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi con trong các trường hợp như: Con chưa thành niên; con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Ngoài ra, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ căn cứ vào các điều kiện tốt nhất cho con để chỉ định người được quyền nuôi con.
1. Cách thức giành quyền nuôi con khi ly hôn
Để giành được quyền nuôi con, cha mẹ phải chứng minh mình có đủ các điều kiện kinh tế và tinh thần để tạo cho con môi trường phát triển tốt nhất về mọi mặt: Trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục...
Về điều kiện kinh tế: Một trong hai người phải chứng minh mình có đủ điều kiện vật chất về việc làm - thu nhập, tài sản, nơi ở ổn định… Về tinh thần phải chứng minh bản thân có đủ thời gian để ở bên con, chăm sóc, nuôi dưỡng con, luôn phải đặt con lên hàng đầu. Ngoài ra, một trong hai người có thể cung cấp thêm các chứng cứ chứng minh người còn lại không đủ điều kiện về vật chất và tinh thần để nuôi dạy con cái, thường xuyên có hành vi bạo lực, thu nhập không ổn định... Ngoài những điều kiện nêu trên, có một số điểm cần lưu ý về tuổi của con khi giành quyền nuôi con khi ly hôn:
(1) Nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải thảm khảo thêm, xem xét thêm nguyện vọng của con;
(2) Con dưới 36 tháng tuổi được giao trực tiếp cho mẹ trừ khi người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp nuôi và chăm sóc con.
2. Thay đổi người nuôi con sau khi tòa án đã có bản án/quyết định
Theo quy định tại Điều 84 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì những trường hợp sau có thể được thay đổi người nuôi con sau khi tòa án đã có bản án/quyết định:
- Khi cha mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người nuôi con;
- Nếu con trên 07 tuổi thì khi đổi người nuôi con phải hỏi ý kiến của con;
- Cha hoặc mẹ có quyền yêu cầu nếu thấy người còn lại không còn đủ khả năng và điều kiện để chăm sóc và mang đến cho con lợi ích tốt nhất nữa;
- Nếu cả cha mẹ đều không có đủ điều kiện để nuôi dạy con thì Tòa sẽ quyết định trao quyền nuôi con cho người giám hộ.
3. Không đăng ký kết hôn có quyền giành quyền nuôi con
Điều 14 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định, nam nữ có đủ điều kiện để đăng ký kết hôn nhưng không làm thủ tục mà chỉ sống chung với nhau như vợ chồng thì không được pháp luật công nhận là vợ chồng. Mặc dù không làm phát sinh quan hệ hôn nhân nhưng nếu có con chung thì vẫn phải thực hiện các quyền và nghĩa vụ đối với con như khi là vợ chồng. Theo đó, khi không ở với nhau nữa, để giành được quyền nuôi con thì hai bên có thể thỏa thuận. Theo đó, người được nuôi con phải chứng minh được bản thân sẽ cung cấp môi trường thuận lợi nhất cho sự phát triển của con. Nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ dựa vào quyền lợi của con để quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc.
4. Quyền của cha, mẹ trong giành quyền nuôi con khi ly hôn
(1) Quyền thăm nom:
Mặc dù không được trực tiếp nuôi con nhưng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người này cùng với tôn trọng tình cảm cha mẹ con cái được pháp luật bảo vệ, người không nuôi con được quyền thăm nom con cái mà không ai được cản trở. Tuy nhiên, không thể lấy lý do thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Lúc đó, người có trách nhiệm nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom. Cụ thể, Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định các trường hợp sau đây sẽ bị Tòa án hạn chế quyền thăm nom con:
- Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý
- Có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
- Phá tán tài sản của con;
- Có lối sống đồi trụy;
- Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
(2) Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con:
Không chỉ được quyền thăm con mà người không trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng con cái phải có nghĩa vụ cấp dưỡng để san sẻ một phần trách nhiệm về tiền bạc đối với người nuôi con. Theo đó, mức cấp dưỡng cho con sẽ do hai bên thỏa thuận căn cứ vào thu nhập thực tế, khả năng tài chính của người cấp dưỡng cũng như nhu cầu chi tiêu của người con. Chỉ khi không thể thỏa thuận được, Tòa án mới áp dụng mức cấp dưỡng cho các bên, thông thường thực tế Toà án thường ấn định mức cấp dưỡng dao động 15-30% mức thu nhập của người cấp dưỡng.
Liên hệ tư vấn và mời luật sư: 0936683699 - 0983951338
