Luật sư Hà Thị Khuyên

Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Phân tích:

Theo quy định pháp luật, người đại diện theo pháp luật của cá nhân có thể là: Cha, mẹ đối với con chưa thành niên; Người giám hộ đối với người được giám hộ, bao gồm: Người giám hộ của cá nhân chưa thành niên không còn cha mẹ hoặc không xác định được cha, mẹ hoặc người chưa thành niên có cha, mẹ nhưng cha, mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự; cha, mẹ đều có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; cha, mẹ đều bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; cha, mẹ đều bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con; cha, mẹ đều không có điều kiện chăm sóc, giáo dục con và có yêu cầu người giám hộ.

Tại Điều 52 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định người giám hộ được xác định theo thứ tự sau đây: (1) Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ, trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác làm người giám hộ; (2) Trường hợp không có người giám hộ quy định tại khoản 1 Điều này thì ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là người giám hộ hoặc những người này thỏa thuận cử một hoặc một số người trong số họ làm người giám hộ; (3) Trường hợp không có người giám hộ quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này thì bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột hoặc dì ruột là người giám hộ.

Người giám hộ của người mất năng lực hành vi dân sự: Trường hợp người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ lựa chọn người giám hộ cho mình thì khi họ ở tình trạng cần được giám hộ, cá nhân được lựa chọn là người giám hộ nếu người này đồng ý. Trường hợp không có người giám hộ thì người giám hộ đương nhiên của người mất năng lực hành vi dân sự được xác định theo Điều 53 Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau: (1) Trường hợp vợ là người mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ; nếu chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ; (2) Trường hợp cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự, còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con cả là người giám hộ; nếu người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì người con tiếp theo có đủ điều kiện làm người giám hộ là người giám hộ; (3) Trường hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì cha, mẹ là người giám hộ.

Người do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ cử người giám hộ hoặc do Tòa án chỉ định. Ngoài ra, người đại diện theo pháp luật của cá nhân còn có thể do Tòa án chỉ định.

Như vậy, với xác định trên thì người đại diện theo pháp luật của cá nhân chính là người giám hộ của họ, có thể là một trong những người sau đây: Anh cả hoặc chị cả của người chưa thành niên; anh tiếp theo hoặc chị tiếp theo của người chưa thành niên (chỉ một người đại diện); ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại của người chưa thành niên (đồng đại diện); vợ hoặc chồng của  người mất năng lực hành vi dân sự, cha, mẹ của con mất năng lực hành vi dân sự (đồng đại diện); pháp nhân, cá nhân được cử, chỉ định làm người giám hộ; Người do Tòa án chỉ định: Trong trường hợp không xác định được người đại diện theo quy định của pháp luật của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự hoặc đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì Tòa án chỉ định người đại diện theo pháp luật của các cá nhân đó; Người đại diện theo pháp luật của cá nhân chưa thành niên (cha, mẹ hoặc người giám hộ của cá nhân đó) có quyền cho hoặc không cho cá nhân chưa thành niên xác lập, thực hiện giáo dịch dân sự nếu giao dịch đó không vì mục đích thảo mãn nhu cầu sinh hoạt hàng ngày và không phù hợp với nhận thức lứa tuổi của cá nhân đó. Người đại diện theo pháp luật của cá nhân chưa thành niên (cha, mẹ hoặc người giám hộ của cá nhân đó) có quyền xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự vì lợi ích của cá nhân được đại diện nếu cá nhân được đại diện không đủ điều kiện để xác lập và thực hiện giao dịch.

Theo quy định tại Điều 136 Bộ luật Dân sự năm 2015 người đại diện theo pháp luật của cá nhân của người chưa thành niên có thể là cha mẹ, có thể là người giám hộ của người chưa thành niên đó, cần xác định rõ trường hợp người thanh niên còn cha, mẹ và cha mẹ đều có năng lực hành vi dân sự nhưng lại có người khác giám hộ.

Điều 136. Đại diện theo pháp luật của cá nhân

1. Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.

2. Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.

3. Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

4. Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338