Luật sư Hà Thị Khuyên

Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Chế định ký quỹ ra đời để bảo đảm bên có nghĩa vụ sẽ thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, nếu không thì bên có quyền có thể yêu cầu tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại (nếu có) do việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của bên kia gây ra.

Tại Điều 330 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về ký quỹ. Theo đó, ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ. Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra, sau khi trừ chi phí dịch vụ. Thủ tục gửi và thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật.

Ký quỹ xuất hiện nhiều trong các lĩnh vực pháp lý khác nhau, trong đó có lĩnh vực đầu tư. Theo khoản 1 Điều 43 Luật Đầu tư 2020 và khoản 1 Điều 25 Nghị định 31/2021/NĐ-CP quy định nhà đầu tư phải ký quỹ hoặc phải có bảo lãnh ngân hàng về nghĩa vụ ký quỹ để bảo đảm thực hiện dự án đầu tư có đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Quyền, nghĩa vụ của các bên trong ký quỹ được quy định tại Điều 40 Nghị định 21/2021/NĐ-CP cụ thể:

Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ có quyền, nghĩa vụ hưởng phí dịch vụ; yêu cầu bên có quyền thực hiện đúng thỏa thuận về ký quỹ để được thanh toán nghĩa vụ từ tiền ký quỹ; thanh toán nghĩa vụ theo yêu cầu của bên có quyền trong phạm vi tiền ký quỹ; hoàn trả tiền ký quỹ còn lại cho bên ký quỹ sau khi thanh toán nghĩa vụ theo yêu cầu của bên có quyền và khi chấm dứt ký quỹ; quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

Bên ký quỹ có quyền, nghĩa vụ thỏa thuận với tổ chức tín dụng nơi ký quỹ về điều kiện thanh toán theo đúng cam kết với bên có quyền; yêu cầu tổ chức tín dụng nơi ký quỹ hoàn trả tiền ký quỹ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều này; được trả lãi trong trường hợp có thỏa thuận với tổ chức tín dụng nơi ký quỹ; rút bớt, bổ sung tiền ký quỹ hoặc đưa tiền ký quỹ tham gia giao dịch dân sự khác trong trường hợp bên có quyền đồng ý; nộp đủ tiền ký quỹ tại tổ chức tín dụng nơi ký quỹ; quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

Bên có quyền trong ký quỹ có quyền, nghĩa vụ yêu cầu tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán nghĩa vụ đầy đủ, đúng hạn trong phạm vi tiền ký quỹ; thực hiện đúng thủ tục theo yêu cầu của tổ chức tín dụng nơi ký quỹ trong việc thực hiện quyền tại điểm a khoản này; quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

Khi bên ký quỹ không thực hiện nghĩa vụ đã đảm bảo hoặc thực hiện nhưng không đúng thì bên có quyền sẽ được ngân hàng - nơi đã thực hiện ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do việc vi phạm nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ gây ra. Tuy nhiên, những khoản ký quỹ này sẽ phải trừ đi chi phí dịch vụ. Bởi theo Điều 39 Nghị định 21/2021/NĐ-CP, nếu nghĩa vụ được bảo đảm trong việc ký quỹ bị vi phạm thì số tiền dùng để ký quỹ sẽ được dùng để thanh toán nghĩa vụ, bồi thường thiệt hại sau khi đã trừ đi các chi phí nếu có. Đồng thời, khoản 2 Điều 330 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra, sau khi trừ chi phí dịch vụ. Như vậy, có thể thấy, tiền ký quỹ sẽ được dùng để thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên ký quỹ gây ra sau khi trừ đi các chi phí dịch vụ nếu người có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình.

Ký quỹ gồm các hình thức:

- Ký quỹ bảo lãnh, nhà đầu tư phải ký quỹ/phải bảo lãnh để đảm bảo thực hiện dự án đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất tại tổ chức tín dụng theo quy định tại Điều 35 Nghị định 31/2021/NĐ-CP.

- Ký quỹ L/C, L/C là từ viết tắt của Letter of credit (thư tín dụng). Đây là thư do ngân hàng lập dựa vào yêu cầu của các bên nhập và xuất khẩu và ngân hàng là tổ chức trung gian để cam kết sẽ thanh toán một phần/toàn bộ số tiền trong giao dịch của hai bên.

- Ký quỹ để được phép hoạt động một số ngành, nghề như kinh doanh lữ hành; kinh doanh dịch vụ việc làm... thì phải tiến hành ký quỹ.

Tại khoản 3 Điều 330 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thủ tục gửi và thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật. Theo đó, việc gửi tài sản có giá vào tổ chức tín dụng để thực hiện ký quỹ được thực hiện theo quy định về tín dụng. Về bản chất, đây chính là hoạt động gửi tiền vào ngân hàng để đảm bảo thực hiện một nghĩa vụ nào đó theo thoả thuận của các bên. Vì thế, tuỳ vào từng ngân hàng cụ thể, người ký quỹ và người có quyền lợi liên quan sẽ thực hiện việc ký quỹ theo thủ tục của từng ngân hàng hướng dẫn về mẫu hợp đồng, loại tài sản, lãi suất và mức ký quỹ thì thực hiện theo thoả thuận của các bên.

Điều 330. Ký quỹ

1. Ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ.

2. Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra, sau khi trừ chi phí dịch vụ.

3. Thủ tục gửi và thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338