Theo quy định pháp luật thì chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm không an toàn, có tác động tiêu cực đến sức khỏe, tính mạng của khách hàng thì phải chịu hậu quả pháp lý bất lợi và có trách nhiệm phải bồi thường cho những thiệt hại phát sinh; trách nhiệm bồi thường thiệt hại do sản xuất, kinh doanh thực phẩm không an toàn là trách nhiệm pháp lý bất lợi đặt ra cho chủ thể là người sản xuất, kinh doanh thực phẩm không an toàn, theo đó, chủ thể là người sản xuất, kinh doanh thực phẩm có hành vi vi phạm các điều kiện về an toàn thực phẩm, gây ra hậu quả tiêu cực đến sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng phải bồi thường những tổn thất mà mình gây ra với người bị thiệt hại.
Quan hệ tiêu dùng là một loại quan hệ được thực hiện trên cơ sở hợp đồng mua bán, theo đó người tiêu dùng mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của người cung cấp về để sử dụng mà không vì mục đích kinh doanh (bán lại). Bộ luật Dân sự năm 2015 đã xác định chủ thể có trách nhiệm bồi thường thiệt hại là tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, còn chủ thể được bồi thường thiệt hại là người tiêu dùng. Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ được quy định cụ thể trong 02 văn bản pháp luật có liên quan trong lĩnh vực này: Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007, sửa đổi năm 2018.
Tại Điều 608 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng. Theo đó, cá nhân, pháp nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng hàng hóa, dịch vụ mà gây thiệt hại cho người tiêu dùng thì phải bồi thường.
Theo quy định pháp luật thì "người tiêu dùng" là người bỏ tiền sử dụng hàng hóa, dịch vụ do các cá nhân, pháp nhân cung cấp. Người tiêu dùng là các cá nhân có nhu cầu sử dụng hàng hóa, dịch vụ để đáp ứng các nhu cầu trong đời sống học tập, làm việc, vui chơi… Chủ thể thực hiện việc cung cấp hàng hóa, dịch vụ là các cá nhân, pháp nhân thực hiện hoạt động kinh doanh, sản xuất hàng hóa, dịch vụ đó.
Để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, chủ thể cung cấp hàng hóa, dịch vụ phải đảm bảo chất lượng của hàng hóa, dịch vụ mà mình cung ứng trên thị trường; nếu chủ thể vi phạm quy định về đảm bảo chất lượng của hàng hóa, dịch vụ thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại; trách nhiệm bồi thường của cá nhân, pháp nhân kinh doanh, sản xuất xuất phát từ chất lượng của hàng hóa, dịch vụ mà mình cung cấp, bất kể họ có lỗi hay không.
Khi lợi ích của người tiêu dùng bị xâm phạm do mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hóa bị nhiễm độc… thì người tiêu dùng tự bảo vệ quyền lợi của mình bằng cách yêu cầu cơ quan chức năng bảo vệ quyền lợi cho mình. Thông qua việc vào cuộc của cơ quan chức năng, thì những tổn thất của người bị thiệt hại được khắc phục khi người bán hàng, nhà sản xuất khắc phục thiệt hại do sản phẩm không đảm bảo chất lượng của mình gây ra cho người tiêu dùng bị thiệt hại; thực tế người tiêu dùng hoàn toàn có thể trực tiếp yêu cầu người bán sản phẩm cho mình chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Trong một số trường hợp, mặc dù có thiệt hại xảy ra với người tiêu dùng nhưng người sản xuất kinh doanh hàng hóa không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Trường hợp này được xác định theo quy định của Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Luật chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007, sửa đổi bổ sung năm 2018. Quy định về bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến lợi ích của người tiêu dùng tại Bộ luật Dân sự chỉ đưa ra nguyên tắc chung về trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; là định hướng chung cho các quy định của luật chuyên ngành.
Như vậy, chủ thể của quan hệ pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền lợi người tiêu dùng bao gồm chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại (cá nhân, tổ chức kinh doanh hàng hóa dịch vụ) trong việc cung cấp hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng hoặc không cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết về việc sử dụng hàng hóa, dịch vụ đó cho người tiêu dùng, dẫn đến thiệt hại cho người tiêu dùng và chủ thể được bồi thường thiệt hại.
Điều 608. Bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng
Cá nhân, pháp nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không bảo đảm chất lượng hàng hóa, dịch vụ mà gây thiệt hại cho người tiêu dùng thì phải bồi thường.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338