Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Chấm dứt nghĩa vụ do được miễn thực hiện nghĩa vụ (Điều 376)
Luật sư Hà Thị Khuyên
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Tại Điều 376 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc chấm dứt nghĩa vụ do được miễn thực hiện nghĩa vụ. Theo đó, nghĩa vụ chấm dứt khi bên có quyền miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Khi nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm được miễn thì biện pháp bảo đảm cũng chấm dứt.
Chấm dứt nghĩa vụ dân sự do được miễn thực hiện nghĩa vụ là trường hợp quan hệ nghĩa vụ đang tồn tại khi chỉ một bên có quyền với một bên có nghĩa vụ. Lúc này, xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, bên có quyền miễn việc thực hiện cho bên có nghĩa vụ thì quan hệ nghĩa vụ cũng đương nhiên chấm dứt. Miễn ở đây được hiểu là không yêu cầu phải thực hiện hoặc đồng ý cho việc sẽ không thực hiện nghĩa vụ nữa. Sự khác biệt giữa miễn thực hiện nghĩa vụ và thỏa thuận làm, chấm dứt nghĩa vụ được thể hiện ở chỗ: Nếu thỏa thuận chấm dứt tức là cả hai bên đều có quyền và nghĩa vụ đối với nhau sau sự bàn bạc, thống nhất ý chí hai bên đều đồng ý với phương án chấm dứt nghĩa vụ của mình. Còn bên có quyền miễn xuất phát từ yếu tố chủ quan, bên có quyền không buộc bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ nữa.
Theo quy định thì bên có nghĩa vụ bị ràng buộc trong quan hệ với bên có quyền cho đến khi nghĩa vụ đó chấm dứt. Chấm dứt nghĩa vụ có thể hiểu là việc một người có nghĩa vụ phải giao một tài sản hoặc thực hiện một công việc nhằm đáp ứng lợi ích cho bên có quyền sẽ không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ. Việc chấm dứt nghĩa vụ sẽ giải phóng cho bên có nghĩa vụ khỏi việc thực hiện nghĩa vụ mà không bị xem là vi phạm và phải chịu bất kỳ một chế tài nào. Khi chấm dứt nghĩa vụ theo ý chí của chủ thể các bên sẽ thỏa thuận với nhau và đưa ra một ý kiến chung. Nhưng, trên thực tế xảy ra trường hợp bên có quyền miễn cho bên có nghĩa vụ không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ của mình nữa. Miễn thực hiện nghĩa vụ là việc thể hiện ý chí của bên mang quyền trong quan hệ nghĩa vụ về việc không yêu cầu bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ. Khi bên có quyền đã thể hiện ý chí không yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ nữa thì nghĩa vụ đó chấm dứt.
Về cơ bản bên có quyền trong quan hệ nghĩa vụ miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ pháp luật phải tôn trọng và đảm bảo thực hiện trên thực tế nhưng nếu pháp luật có quy định khác các bên phải tuân theo. Quy định khác được hiểu là, nếu pháp luật có ràng buộc trách nhiệm của bên có quyền trong trường hợp nào đó để tránh làm ảnh hưởng tới quyền và lợi ích của chủ thể khác mà quy định bên có quyền không được miễn trừ nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ thì các bên phải tuân theo.
Trong trường hợp nghĩa vụ dân sự được bảo đảm bằng một biện pháp bảo đảm nào đó mà bên có quyền miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ thì biện pháp bảo đảm đó cũng chấm dứt theo. Thông thường, các bên xác lập quan hệ nghĩa vụ với nhau là những cá nhân, pháp nhân xa lạ, không quen biết, vì vậy, vấn đề bảo đảm thực hiện nghĩa vụ cần được quan tâm. Theo đó, để đảm bảo bên có nghĩa vụ thực hiện đúng, đầy đủ nghĩa vụ của mình các bên có thể thỏa thuận xác lập biện pháp bảo đảm. Các biện pháp bảo đảm có thể là bảo lãnh, tín chấp, cầm cố, thế chấp… Hợp đồng bảo đảm là hợp đồng phụ, tồn tại song song với hợp đồng chính, hoặc cũng có thể chỉ là những điều khoản được ghi nhận trong hợp đồng chính. Chính vì vậy, khi nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm được miễn thì biện pháp bảo đảm cũng chấm dứt. Biện pháp bảo đảm được xác lập với mục đích bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, nếu nghĩa vụ đã được miễn không phải thực hiện nữa thì biện pháp bảo đảm tồn tại không đúng với ý nghĩa của nó nữa.
Điều 376. Chấm dứt nghĩa vụ do được miễn thực hiện nghĩa vụ
1. Nghĩa vụ chấm dứt khi bên có quyền miễn việc thực hiện nghĩa vụ cho bên có nghĩa vụ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Khi nghĩa vụ có biện pháp bảo đảm được miễn thì biện pháp bảo đảm cũng chấm dứt.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
