Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Hạn chế năng lực hành vi dân sự (Điều 24)
Tại khoản 1 Điều 24 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định đối với người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố người này là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Đồng thời, Tòa án quyết định người đại diện theo pháp luật và phạm vi đại diện cho người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định những trường hợp bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Đây là những quy định đã được ghi nhận lần đầu tiên theo các Bộ luật Dân sự năm 1995, Bộ luật Dân sự năm 2005 và tiếp tục được kế thừa theo quy định tại Điều 24 của Bộ luật Dân sự năm 2015 nhằm bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, trẻ em, người tàn tật, khuyết tật, già yếu… Theo đó, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là những người nghiện ma tuý hoặc nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình.
Tuy nhiên, họ không đương nhiên bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; Chỉ khi nào Toà án ra quyết định tuyên bố người đó bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo yêu cầu của những người có quyền, lợi ích liên quan hoặc cơ quan, tổ chức hữu quan thì người đó mới bị coi là bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Khoản 2 Điều 24 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người bị Tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày hoặc luật liên quan có quy định khác”.
Khi một người đã bị Toà án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự sẽ phát sinh những hậu quả pháp lý nhất định. Theo đó, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự khi tham gia hoặc xác lập giao dịch dân sự là những quan hệ tài sản có giá trị lớn, nhất thiết phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật mới có giá trị pháp lý.
Để tạo thuận lợi cho những người này trong cuộc sống, sinh hoạt, khoản 2 Điều 24 Bộ luật Dân sự năm 2015 cho phép họ có thể tham gia những giao dịch mà giá trị tài sản không lớn nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày hoặc luật liên quan có quy định khác.
Tại khoản 3 Điều 24 trên đây đã quy định: “ Khi không còn căn cứ tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự”.
Như vậy, theo luật định, việc hạn chế năng lực hành vi dân sự đối với một chủ thể chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định. Khi không còn căn cứ để coi người đó bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan tổ chức hữu quan, Toà án sẽ ra quyết định huỷ bỏ quyết định tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự cho người đó.
Khi quyết định của Toà án có hiệu lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự của người đó lại được khôi phục như trước khi bị Tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Đơn yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự quy định tại Điều 376 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015:
Để Tòa án ra quyết định tuyên một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì những chủ thể có quyền yêu cầu Tòa án tuyên phải làm đơn yêu cầu, bao gồm các nội dung: Ngày, tháng, năm viết đơn; Tên Toà án có thẩm quyền giải quyết đơn; Tên, địa chỉ của người yêu cầu; Những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết và lý do, mục đích, căn cứ của việc yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự đó; Tên, địa chỉ của những người có liên quan đến việc giải quyết đơn yêu cầu (nếu có); Các thông tin khác mà người yêu cầu xét thấy cần thiết cho việc giải quyết yêu cầu; Người yêu cầu là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ, nếu là cơ quan, tổ chức thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó phải ký tên và đóng dấu vào phần cuối đơn.
Vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết ở đây chính là yêu cầu Tòa án tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự. Khi gửi đơn yêu cầu tới Tòa án thì người gửi đơn cần đồng thời gửi kèm theo đơn những căn cứ, tài liệu chứng minh rằng yêu cầu của mình là có căn cứ.
Đối với đơn yêu cầu Tòa án tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì người gửi đơn yêu cầu cần gửi kèm theo đơn yêu cầu những chứng cứ để chứng minh người đó nghiện ma túy hoặc nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tài sản của gia đình. Những chứng cứ đó không nhất thiết phải là chứng cứ đó cơ quan chuyên môn, hoặc tổ chức giám định cung cấp giống như đối với người mất năng lực hành vi dân sự.
Điều 24. Hạn chế năng lực hành vi dân sự
1. Người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án có thể ra quyết định tuyên bố người này là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Tòa án quyết định người đại diện theo pháp luật của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự và phạm vi đại diện.
2. Việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người bị Tòa án tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày hoặc luật liên quan có quy định khác.
3. Khi không còn căn cứ tuyên bố một người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
