Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

1. Hoa lợi, lợi tức là gì?

- Hoa lợi là sản vật tự nhiên mà tài sản mang lại. Ví dụ: Trâu, bò là tài sản gốc; khi trâu, bò đẻ con thì trâu con, bò con được đẻ ra là hoa lợi.

- Lợi tức là khoản lợi thu được từ việc khai thác tài sản. Ví dụ: Cho thuê căn nhà với giá 10 triệu đồng thì 10 triệu đồng là lợi tức.

2. Xác lập quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức

Điều 224 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định người xác lập quyền sở hữu hoa lợi, lợi tức bao gồm: Chủ sở hữu; Người sử dụng tài sản.

Theo đó, chủ sở hữu, người sử dụng tài sản xác lập quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức theo thỏa thuận các bên, hoặc theo quy định của pháp luật kể từ thời điểm thu được hoa lợi, lợi tức của tài sản.

Đối với quyền hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản, người hưởng dụng có quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản là đối tượng của quyền hưởng dụng trong thời gian quyền hưởng hoa lợi, lợi tức có hiệu lực.

Trường hợp quyền hưởng dụng chấm dứt mà chưa đến kỳ hạn thu hoa lợi, lợi tức thì khi đến kỳ hạn thu hoa lợi, lợi tức, người hưởng dụng được hưởng giá trị của hoa lợi, lợi tức thu được tương ứng với thời gian người đó được quyền hưởng dụng.

3. Hoa lợi, lợi tức trong giao dịch bảo đảm

Hoa lợi, lợi tức trong giao dịch cầm cố: Bên nhận cầm cố có quyền hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản cầm cố nếu các bên có thỏa thuận; Khi việc cầm cố tài sản chấm dứt theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 315 của Bộ luật Dân sự 2015 hoặc theo thỏa thuận của các bên thì hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản cầm cố cũng được trả lại cho bên cầm cố, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. (khoản 3 Điều 313, khoản 3 Điều 314, Điều 316 Bộ luật Dân sự 2015).

Hoa lợi, lợi tức trong giao dịch thế chấp: Bên thế chấp có quyền khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản thế chấp, trừ trường hợp hoa lợi, lợi tức cũng là tài sản thế chấp theo thỏa thuận (Khoản 1 Điều 321 Bộ luật Dân sự 2015)

Hoa lợi, lợi tức trong giao dịch cầm giữ tài sản: Bên cầm giữ tài sản được khai thác tài sản cầm giữ để thu hoa lợi, lợi tức nếu được bên có nghĩa vụ đồng ý (Khoản 3 Điều 348 Bộ luật Dân sự 2015)

Hoa lợi, lợi tức trong giao dịch bảo lưu quyền sở hữu: Bên mua tài sản trong giao dịch bảo lưu quyền sở hữu được quyền hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản trong thời hạn bảo lưu quyền sở hữu có hiệu lực (Khoản 1 Điều 333 Bộ luật Dân sự 2015).

4. Nghĩa vụ hoàn trả hoa lợi, lợi tức của người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật

Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật và không ngay tình thì phải hoàn trả hoa lợi, lợi tức thu được từ thời điểm chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật.

Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình thì phải hoàn trả hoa lợi, lợi tức thu được từ thời điểm người đó biết hoặc phải biết việc chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật, trừ trường hợp quy định tại Điều 236, 581 Bộ luật Dân sự 2015.

5. Quyền hưởng hoa lợi, lợi tức của người hưởng dụng

Người hưởng dụng có quyền sở hữu đối với hoa lợi, lợi tức thu được từ tài sản là đối tượng của quyền hưởng dụng trong thời gian quyền này có hiệu lực.

Trường hợp quyền hưởng dụng chấm dứt mà chưa đến kỳ hạn thu hoa lợi, lợi tức thì khi đến kỳ hạn thu hoa lợi, lợi tức, người hưởng dụng được hưởng giá trị của hoa lợi, lợi tức thu được tương ứng với thời gian người đó được quyền hưởng dụng (Điều 264 Bộ luật Dân sự 2015).

6. Hoa lợi, lợi tức khi phân chia di sản theo di chúc

Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại (Điều 659 Bộ luật Dân sự 2015)

Điều 109. Hoa lợi, lợi tức

1. Hoa lợi là sản vật tự nhiên mà tài sản mang lại.

2. Lợi tức là khoản lợi thu được từ việc khai thác tài sản.

Liên hệ tư vấn và mời luật sư: 0936683699 - 0983951338