Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Luật sư Hà Thị Khuyên
Theo quy định pháp luật, cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Tại Điều 311 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ của bên cầm cố, cụ thể như sau:
Thứ nhất, giao tài sản cầm cố cho bên nhận cầm cố theo đúng thỏa thuận.
Thứ hai, báo cho bên nhận cầm cố về quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố, nếu có; trường hợp không thông báo thì bên nhận cầm cố có quyền hủy hợp đồng cầm cố tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố.
Thứ ba, thanh toán cho bên nhận cầm cố chi phí hợp lý để bảo quản tài sản cầm cố, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Bên cầm cố phải giao tài sản cầm cố đúng theo thỏa thuận. Sau khi các bên đã thỏa thuận xác lập biện pháp cầm cố, thì thỏa thuận đó có hiệu lực pháp luật, cho nên bên cầm cố phải chuyển giao tài sản cầm cố cho bên nhận cầm cố giữ. Thông thường, tài sản cầm cố là vật đặc định nên bên cầm cố phải giao đúng vật đó. Các bên có thể thỏa thuận về tài sản bảo đảm, thời gian chuyển giao tài sản bảo đảm, địa điểm chuyển giao… Việc giao tài sản cầm cố là cơ sở để xác lập hiệu lực của hợp đồng cầm cố tài sản, do đó, nếu bên cầm cố không chuyển giao tài sản hoặc chuyển giao không đúng tài sản như đã thỏa thuận thì, hợp đồng cầm cố không phát sinh hiệu lực.
Bên cầm cố phải thông báo cho bên nhận cầm cố biết về quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố. Quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố được hiểu là quyền chủ quan của một người khác đối với tài sản cầm cố, mà quyền đó đã xuất hiện trước khi các bên thỏa thuận về biện pháp cầm cố. Vì vậy, bên cầm cố cần thông báo về tình trạng của đối tượng cầm cố, cũng như những hạn chế đối với tài sản đó cho người nhận cầm cố biết tại thời điểm mà các bên thỏa thuận về việc xác lập biện pháp cầm cố. Quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của bên nhận cầm cố. Vì vậy, trách nhiệm thông báo của bên cầm cố mang tính chất bắt buộc. Nếu bên cầm cố không thông báo cho bên nhận cầm cố biết thì bị xem là vi phạm nghĩa vụ, lúc này bên nhận cầm cố có quyền hủy hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Bên cầm cố phải thanh toán cho bên nhận cầm cố những chi phí cần thiết để bảo quản tài sản cầm cố. Chủ sở hữu là người được hưởng lợi ích trực tiếp từ tài sản thuộc sở hữu của mình, do đó, họ cũng phải có nghĩa vụ thanh toán các chi phí cần thiết để bảo quản tài sản. Vì vậy, bên nhận cầm cố phải thanh toán các khoản chi phí đó cho bên nhận cầm cố hoặc bên thứ ba nắm giữ tài sản.
Trong bất kỳ một quan hệ pháp luật dân sự nào, nghĩa vụ của bên này cũng tương đương với quyền lợi của bên kia. Do đó, để bảo vệ quyền lợi của bên này, bên kia nhất định phải thực hiện đúng và đầy đủ nghĩa vụ của mình. Nếu bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, đầy đủ nghĩa vụ của mà gây thiệt hại cho bên còn lại thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại đó. (Trường Đại học Luật Hà Nội (2017), Giáo trình Luật Dân sự Việt Nam, tập II, Nxb. Công an Nhân dân)
Bên cầm cố có quyền yêu cầu bên nhận cầm cố chấm dứt việc sử dụng tài sản cầm cố trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 314 của Bộ luật Dân sự năm 2015 nếu do sử dụng mà tài sản cầm cố có nguy cơ bị mất giá trị hoặc giảm sút giá trị. Yêu cầu bên nhận cầm cố trả lại tài sản cầm cố và giấy tờ liên quan, nếu có khi nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm dứt.Yêu cầu bên nhận cầm cố bồi thường thiệt hại xảy ra đối với tài sản cầm cố. Được bán, thay thế, trao đổi, tặng cho tài sản cầm cố nếu được bên nhận cầm cố đồng ý hoặc theo quy định của luật.
Điều 311. Nghĩa vụ của bên cầm cố
1. Giao tài sản cầm cố cho bên nhận cầm cố theo đúng thỏa thuận.
2. Báo cho bên nhận cầm cố về quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố, nếu có; trường hợp không thông báo thì bên nhận cầm cố có quyền hủy hợp đồng cầm cố tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền của người thứ ba đối với tài sản cầm cố.
3. Thanh toán cho bên nhận cầm cố chi phí hợp lý để bảo quản tài sản cầm cố, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338