Phạm vi áp dụng quy định về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài (Điều 663)

02/05/2024

Các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là các quan hệ pháp luật dân sự có yếu tố chủ thể là người nước ngoài, đối tượng của quan hệ là tài sản ở nước ngoài hoặc sự kiện pháp lý làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ xảy ra tại nước ngoài; do có yếu tố nước ngoài mà quan hệ dân sự thuộc loại này có khả năng chịu sự điều chỉnh của nhiều hệ thống pháp luật khác nhau, khiến cho việc giải quyết các vấn đề pháp lý trong quan hệ giữa các bên trở nên phức tạp, nhất là khi các hệ thống pháp luật có cách tiếp cận và quy định cụ thể thường rất khác nhau. Vì thế pháp luật các nước hầu hết đều có các quy định đặc biệt đưa ra các nguyên tắc để lựa chọn và áp dụng một hệ thống pháp luật với một quan hệ pháp luật dân sự có yếu tố nước ngoài cụ thể (quy phạm xung đột).

Tại Điều 663 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định phạm vi áp dụng quy định pháp luật về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Theo đó, các quy định tại phần thứ 5 của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Trường hợp luật khác có quy định về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài không trái với quy định từ Điều 664 đến Điều 671 của Bộ luật này thì luật đó được áp dụng, nếu trái thì quy định có liên quan của Phần thứ năm của Bộ luật này được áp dụng. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là quan hệ dân sự thuộc một trong các trường hợp sau đây: Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài; Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài; Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.

Tại phần thứ 5 của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là một quan hệ rộng bao gồm các lĩnh vực như: Kinh doanh thương mại, hôn nhân và gia đình… Tuy trong cùng một hệ thống pháp luật những mỗi văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh mọi lĩnh vực riêng do đó không thể tránh khỏi quy định bị mâu thuẫn, chồng chéo lên nhau. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là một quan hệ rất rộng và phức tạp, ngoài Bộ luật Dân sự còn có nhiều các văn bản pháp luật chuyên ngành khác cùng điều chỉnh vấn đề này; nên khi có mâu thuẫn giữa các quy định với nhau thì sẽ áp dụng quy định tại Bộ luật Dân sự. Đây là quy định thể hiện vị trí quan trọng của Bộ luật Dân sự năm 2015 trong hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam, vì Bộ luật Dân sự là đạo luật luật chung, luật gốc. Nguyên tắc áp dụng pháp luật, thì ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước, còn trong trường hợp luật chuyên ngành không quy định hoặc quy định không phù hợp với Bộ luật Dân sự thì áp dụng theo nội dung quy định tại Bộ luật Dân sự.

Các yếu tố cấu thành quan hệ pháp luật dân sự bao gồm chủ thể, nơi xảy ra sự kiện pháp lý, đối tượng của quan hệ. Căn cứ vào quy định này một quan hệ dân sự được xem là có yếu tố nước ngoài khi thuộc một trong ba trường hợp:

(1) Trong một quan hệ dân sự có thể có nhiều hơn hai bên tham gia, quy định trên xác định chỉ cần một bên chủ thể là là cá nhân, pháp nhân nước ngoài thì quan hệ đó đương nhiên được xem là có yếu tố nước ngoài mà không cần dựa trên các yếu tố khác như đối tượng, địa điểm…

Chủ thể đầu tiên là cá nhân, yếu tố nước ngoài của một cá nhân được xác định dựa trên quốc tịch, theo đó chủ thể không phải quốc tịch Việt Nam thì được coi là chủ thể nước ngoài; quốc tịch là mối quan quan hệ pháp lý giữ một cá nhân với một quốc gia có chủ quyền. Trên thực tế có 3 trường hợp: Chủ thể có một quốc tịch nước ngoài, chủ thể có nhiều quốc tịch nước ngoài và chủ thể không có quốc tịch; thông thường một cá nhân chỉ có một quốc tịch duy nhất, tuy nhiên trong một số trường hợp họ có thể có nhiều quốc tịch khác nhau. Người không có quốc tịch theo quy định khoản 2 Điều 3 Luật Quốc tịch năm 2014 là người không có quốc tịch Việt Nam và cũng không có quốc tịch nước ngoài. người có nhiều quốc tịch và người không có quốc tịch (không phải công dân của quốc gia nào) tuy có khác nhau về quyền, nghĩa vụ, song họ giống nhau ở chỗ không có quốc tịch Việt Nam, nên về cơ bản Việt Nam đối xử với họ như nhau, đều là người nước ngoài.

Chủ thể thứ hai là pháp nhân, pháp nhân là một tổ chức được thành lập dựa theo pháp luật của một nước nhất định; pháp nhân nước ngoài là pháp nhân có quốc tịch nước ngoài. Để một tổ chức có tư cách pháp nhân thì tổ chức đó phải được thành lập theo những quy định nhất định của pháp luật từng quốc gia, do đó khác với cá nhân, pháp nhân không thể không có quốc tịch hay có nhiều quốc tịch được. Một tổ chức có tư cách pháp nhân hay không, căn cứ nào để xác định quốc tịch của pháp nhân; những vấn đề này dựa theo quy định pháp luật của từng quốc gia, vì hệ thống các quy định pháp luật của mỗi quốc gia là khác nhau nên sẽ có những căn cứ riêng để xác định. Quốc tịch của pháp nhân có thể được xác định dựa trên nơi đăng ký thành lập, nơi đặt trụ sở chính.

(2) Sự kiện pháp lý là căn cứ làm phát sinh một quan hệ pháp luật dân sự, theo quy định trên thì một quan hệ dân sự với các bên chủ thể tham gia đều là người Việt Nam vẫn được xem là quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài khi việc xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó diễn ra ở nước ngoài. Yếu tố nước ngoài trong trường hợp này được xác định dựa trên nơi xảy ra sự kiện pháp lý đó, mà không cần thiết chủ thể tham gia phải là người nước ngoài.

(3) Đối tượng của quan hệ dân sự là cái mà các bên hướng tới khi xác lập, thực hiện quan hệ, đối tượng cũng là căn cứ để xác định quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, theo đó đối tượng ở nước ngoài thì đó là quan hệ có yếu tố nước ngoài; chủ thể tham gia có thể mang quốc tịch Việt Nam, sự kiện pháp lý phát sinh, thay đổi, chấm dứt tại Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ đó ở nước ngoài thì đây vẫn được xác định là quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài; trường hợp này đối tượng mà các bên hướng tới thông thường là tài sản.

Điều 663. Phạm vi áp dụng

1. Phần này quy định về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.

Trường hợp luật khác có quy định về pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài không trái với quy định từ Điều 664 đến Điều 671 của Bộ luật này thì luật đó được áp dụng, nếu trái thì quy định có liên quan của Phần thứ năm của Bộ luật này được áp dụng.

2. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là quan hệ dân sự thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Có ít nhất một trong các bên tham gia là cá nhân, pháp nhân nước ngoài;

b) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng việc xác lập, thay đổi, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ đó xảy ra tại nước ngoài;

c) Các bên tham gia đều là công dân Việt Nam, pháp nhân Việt Nam nhưng đối tượng của quan hệ dân sự đó ở nước ngoài.

Văn phòng Luật sư Nhân Chính

Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338

Tags

Phạm vi áp dụng quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài Áp dụng pháp luật trong quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài Một trong các bên tham gia là cá nhân nước ngoài Một trong các bên tham gia là pháp nhân nước ngoài Bên tham gia đều là công dân Việt Nam Pháp nhân Việt Nam Xác lập quan hệ dân sự xảy ra tại nước ngoài Thay đổi quan hệ dân sự xảy ra tại nước ngoài Thực hiện quan hệ dân sự xảy ra tại nước ngoài Chấm dứt quan hệ dân sự xảy ra tại nước ngoài Đối tượng của quan hệ dân sự ở nước ngoài Quan hệ dân sự Yếu tố nước ngoài Tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài Điều 663 Bộ luật dân sự năm 2015 Dịch vụ luật sư Dịch vụ luật sư uy tín Dịch vụ pháp lý Danh sách luật sư Hà Nội Danh bạ luật sư Đoàn luật sư Hà Nội Liên đoàn luật sư Việt Nam Luật luật sư Đồng luật sư nguyễn văn đồng luật sư khuyên luật sư hà thị khuyên Nhân chính Nhanchinh.vn Luật Nhân Chính Văn phòng Luật sư Nhân Chính Nhân Chính Law Firm Lawyer Tư vấn luật Tư vấn pháp luật Cần tìm luật sư Tìm luật sư Tìm luật sư giỏi luật sư luật sư giỏi Luật sư tại Hà Nội Luật sư uy tín Luật sư giỏi Hà Nội Luật sư Hà Nội luật sư việt nam luật sư tranh tụng Luật sư tố tụng Luật sư tư vấn Luật sư giải quyết tranh chấp luật sư bào chữa Luật sư hình sự Luật sư dân sự Luật sư giải quyết án hành chính Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp Luật sư hợp đồng Luật sư giải quyết tranh chấp hợp đồng Luật sư đất đai Luật sư tư vấn đất đai Luật sư nhà đất Luật sư giải quyết tranh chấp đất đai Luật sư thừa kế Luật sư giải quyết tranh chấp thừa kế Luật sư Ly hôn Luật sư hôn nhân và gia đình Luật sư thu hồi nợ Luật sư kinh doanh thương mại Luật sư doanh nghiệp Luật sư sở hữu trí tuệ luật sư lao động Luật sư nổi tiếng Luật sư hòa giải luật sư đối thoại Luật sư đàm phán Luật sư quận Ba Đình Luật sư quận Cầu Giấy Luật sư quận Hoàn Kiếm Luật sư quận hai bà trưng Luật sư quận Đống Đa Luật sư quận Tây Hồ Luật sư Quận Thanh Xuân Luật sư quận Bắc Từ Liêm Luật sư quận Hà Đông Luật sư quận Long Biên Luật sư quận nam Từ Liêm Luật sư huyện Ba Vì Luật sư huyện Chương Mỹ Luật sư huyện Đan Phượng Luật sư huyện Đông Anh Luật sư huyện Gia Lâm Luật sư huyện Hoài Đức Luật sư huyện Mê Linh Luật sư huyện Mỹ Đức Luật sư huyện Phú Xuyên Luật sư huyện Phúc Thọ Luật sư huyện Quốc Oai Luật sư huyện Sóc Sơn Luật sư huyện Thạch Thất Luật sư huyện Thanh Oai Luật sư huyện Thanh Trì Luật sư huyện Thường Tín Luật sư huyện Ứng Hòa Luật sư thị xã Sơn Tây Pháp luật Pháp lý Văn phòng luật Văn phòng luật sư Văn phòng luật sư uy tín Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội Văn phòng luật sư gần nhất Văn phòng luật sư Hà Nội Công ty luật Tổ chức hành nghề luật sư 0983951338 0936683699

Nội dung liên quan