Hợp đồng vận chuyển hành khách là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên vận chuyển chuyên chở hành khách, hành lý đến địa điểm đã định theo thỏa thuận, hành khách phải thanh toán cước phí vận chuyển.
Tại Điều 527 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định quyền của hành khách. Theo đó, hành khách có quyền yêu cầu được chuyên chở đúng bằng phương tiện vận chuyển và giá trị theo cước phí vận chuyển với lộ trình đã thỏa thuận; Được miễn cước phí vận chuyển đối với hành lý ký gửi và hành lý xách tay trong hạn mức theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật; Yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh hoặc bồi thường thiệt hại, nếu bên vận chuyển có lỗi trong việc không chuyên chở đúng thời hạn, địa điểm đã thỏa thuận; Nhận lại toàn bộ hoặc một phần cước phí vận chuyển trong trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 525 của Bộ luật Dân sự và trường hợp khác do pháp luật quy định hoặc theo thỏa thuận; Nhận hành lý tại địa điểm đã thỏa thuận theo đúng thời gian, lộ trình; Yêu cầu tạm dừng hành trình trong thời hạn và theo thủ tục do pháp luật quy định. Cụ thể:
(1) Quyền yêu cầu được chuyên chở đúng phương tiện vận chuyển và giá trị theo phí vận chuyển với lộ trình thỏa thuận.
- Chuyên chở đúng phương tiện, phương tiện vận chuyển ảnh hưởng đến vận tốc di chuyển, tuyến đường di chuyển, giá tiền… vì thế khi các bên đã có thỏa thuận về phương tiện vận chuyển thì bên vận chuyển phải cung ứng đúng phương tiện đó.
- Giá trị cước phí được các bên thỏa thuận từ trước hoặc do bên vận chuyển ấn định và khách hàng có thể đồng ý với mức giá đó hoặc không. Giá trị của cước phí vận chuyển phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: lộ trình dài hay ngắn, phương tiện vận chuyển là gì, trang thiết bị của phương tiện vận chuyển đó…
- Chuyên chở đúng lộ trình, lộ trình vận chuyển có thể cho bên vận chuyển ấn định và hành khách có thể chấp nhận hoặc không, hoặc ngược lại; đối với các phương tiện vận chuyển như máy bay, tàu hỏa… thì lộ trình do bên vận chuyển ấn định và phải phù hợp với quy định của pháp luật. Lộ trình do bên vận chuyển ấn định được công bố công khai để mọi khách hàng đều có thể biết và lựa chọn lộ trình phù hợp với nhu cầu của mình.
(2) Quyền được miễn phí cước đối với hành lý ký gửi và hành lý xách tay theo hạn mức đã thỏa thuận hoặc pháp luật quy định, tùy vào phương tiện vận chuyển mà pháp luật quy định hoặc bên vận chuyển ấn định khối lượng hành lý tối đa mà hành khách được đem theo, hành khách có quyền được miễn cước phí đối với hành lý đem theo nhưng chỉ trong hạn mức theo thỏa thuận hoặc pháp luật quy định. Còn lại nếu hành lý đem theo vượt quá hạn mức đó thì chủ thể buộc phải trả cước phí đối với phần vượt quá.
(3) Quyền yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh hoặc bồi thường thiệt hại, nếu bên vận chuyển có lỗi trong việc chuyên chở không đúng thời hạn, địa điểm đã thỏa thuận. Việc bên vận chuyển thực hiện công việc vận chuyển sai thời gian, địa điểm đã thỏa thuận được xem hành vi vi phạm nghĩa vụ, do đó họ phải chịu trách nhiệm dân sự về hành vi vi phạm của mình.
(4) Quyền nhận lại một phần hoặc toàn bộ cước phí vận chuyển trong trường hợp bên vận chuyển từ chối chuyên chở với lý do tình trạng sức khỏe của hành khách không đáp ứng điều kiện để di chuyển, và để ngăn chặn dịch bệnh, quyền này của hành khách chỉ phát sinh khi họ đã thanh toán cước phí vận chuyển trước khi bên vận chuyển hoàn thành nghĩa vụ. Việc thanh toán trước trong trường hợp này thường được thực hiện thông qua việc mua vé, hành khách phải mua vé trước để làm bằng chứng cho hợp đồng vận tải đã được giao kết giữa hành khách và bên cung cấp dịch vụ vận chuyển.
(5) Quyền nhận lại hành lý tại địa điểm đã thỏa thuận, quyền này tương ứng với nghĩa vụ vận chuyển, bảo quản và trả lại hành lý khi đến nơi của bên vận chuyển. Nghĩa vụ trả lại hành lý cũng như quyền nhận lại hành lý phát sinh đối với hành lý ký gửi. Địa điểm mà các bên thỏa thuận nhận lại hành lý có thể là địa điểm đến hoặc một địa điểm bất kỳ phù hợp với lợi ích, điều kiện của cả hai bên. Tuy nhiên, thông thường hành lý được trả lại cho hành khách tại địa điểm đến.
(6) Quyền yêu cầu tạm dừng hành trình trong thời hạn và theo thủ tục do pháp luật quy định, trong một số trường hợp cụ thể, hành khách có quyền tạm dừng hành trình trong một khoảng thời gian và tuân thủ theo quy định của pháp luật. Điều này có thể hiểu chỉ trong trường hợp pháp luật cho phép thì hành khách mới có quyền yêu cầu tạm dừng hành trình.
Trong một số trường hợp cụ thể, hành khách có quyền tạm dừng hành trình trong khoảng thời gian và tuân thủ theo thủ tục pháp luật quy định. Điều này đồng nghĩa, trường hợp luật cho phép thì hành khách mới có quyền yêu cầu tạm dừng hành trình. Tuy nhiên, thực tiễn các chủ thể cũng có quyền thỏa thuận các trường hợp bên hành khách có quyền yêu cầu tạm dừng hành trình; quy định tại khoản 6 Điều 527 nên bổ sung trường hợp theo thỏa thuận để đảm bảo tính toàn diện hơn cho quy định pháp luật.
Điều 527. Quyền của hành khách
1. Yêu cầu được chuyên chở đúng bằng phương tiện vận chuyển và giá trị theo cước phí vận chuyển với lộ trình đã thỏa thuận.
2. Được miễn cước phí vận chuyển đối với hành lý ký gửi và hành lý xách tay trong hạn mức theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.
3. Yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh hoặc bồi thường thiệt hại, nếu bên vận chuyển có lỗi trong việc không chuyên chở đúng thời hạn, địa điểm đã thỏa thuận.
4. Nhận lại toàn bộ hoặc một phần cước phí vận chuyển trong trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều 525 của Bộ luật này và trường hợp khác do pháp luật quy định hoặc theo thỏa thuận.
5. Nhận hành lý tại địa điểm đã thỏa thuận theo đúng thời gian, lộ trình.
6. Yêu cầu tạm dừng hành trình trong thời hạn và theo thủ tục do pháp luật quy định.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338