Hiện nay mục đích của thi có giải có thể là nhằm củng cố tinh thần cho các chủ thể, giải trí, tìm kiếm nhân tài trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, để ổn định các quan hệ xã hội đồng thời bảo vệ lợi ích của các chủ thể tham gia, pháp luật buộc chủ thể tổ chức cuộc thi có giải phải đảm bảo tuân thủ các điều kiện về việc mục đích, nội dung cuộc thi không được vi phạm điều cấm của luật, không trái với đạo đức xã hội. Theo quy định pháp luật dân sự thì thi có giải cũng là một loại giao dịch dân sự nên việc tổ chức một cuộc thi có giải cũng phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự. Giải thưởng có thể mang ý nghĩa vật chất hoặc mang ý nghĩa tinh thần ghi nhận thành tích của cá nhân, tập thể. Bên tổ chức cuộc thi chủ động đưa ra mục đích, yêu cầu, thể lệ dự thi và tất cả mọi người thuộc đối tượng ban tổ chức quy định đều được dự thi.
Tại Điều 573 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thi có giải. Theo đó, việc tổ chức các cuộc thi văn hóa, nghệ thuật, thể thao, khoa học, kỹ thuật và các cuộc thi khác không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Người tổ chức các cuộc thi phải công bố điều kiện dự thi, thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng của mỗi giải. Việc thay đổi điều kiện dự thi phải được thực hiện theo cách thức đã công bố trong một thời gian hợp lý trước khi diễn ra cuộc thi. Người đoạt giải có quyền yêu cầu người tổ chức thi trao giải thưởng đúng mức đã công bố. Cụ thể:
Tuỳ theo tính chất, phạm vi của cuộc thi mà việc tuyên bố cuộc thi phải công khai để nhiều người tham gia như công bố noi công cộng, thông báo cho tất cả mọi người trong cơ quan, công ti hoặc ttên các phương tiện thông tin đại chúng (đài phát thanh, truyền hình), đăng tải nội dung cuộc thi trên các báo... Công bố cuộc thi công khai, rộng rãi sẽ tạo điều kiện cho tất cả những người quan tâm và có khả năng tham gia, cuộc thi sẽ mang tính quần chúng và khách quan. Nội dung của cuộc thi cần phải có các điều kiện bắt buộc như điều kiện, thời hạn thực hiện, địa điểm diễn ra cuộc thi, thể lệ và thời hạn đánh giá kết quả, giải thưởng cụ thể. Dựa trên những nội dung đó, người dự thi thực hiện kế hoạch của mình để tham gia cuộc thi. Điều kiện dự thi có thể thay đổi trước khi diễn ra cuộc thi. Việc thay đổi đó phải được công bố công khai phù hợp với hình thức tuyên bố cuộc thi theo quy định tại khoản 2 Điều 573 Bộ luật Dân sự năm 2015. Nếu cuộc thi đã bắt đầu, người tổ chức cuộc thi không được thay đổi điều kiện, nội dung của cuộc thi; việc thay đổi đó sê ảnh hưởng đến tâm lí, kế hoạch, công việc của người dự thi.
Khi tổ chức cuộc thi có giải, ban tổ chức phải công bố điều kiện dự thi, thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng mỗi giải, đây là nghĩa vụ bắt buộc của bên tổ chức, bởi vì khi cuộc thi kết thúc người tổ chức phải trao giải cho người đạt giải; nếu không quy định cụ thể những nội dung này thì rõ rất khó khăn trong việc xác định người đạt thắng cuộc, mức thưởng được trao và những người được trao thưởng; tùy thuộc tính chất, phạm vi cuộc thi mà việc thông báo các thông tin liên quan đến cuộc thi phải công khai để nhiều người biết và tham gia như công bố tại nơi công cộng, công bố bằng phương tiện thông tin đại chúng, thông báo đến tất cả mọi người trong cơ quan… Công bố rộng rãi, công khai sẽ tạo điều kiện cho tất cả những người quan tâm và có đủ điều kiện tham gia.
Thể lệ, điều kiện dự thi có thể thay đổi trước thời điểm diễn ra cuộc thi, song việc thay đổi phải được thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý để thí sinh có kịp thời gian để chuẩn bị thay đổi cho phù hợp với điều kiện cuộc thi; điều này đồng nghĩa với việc nếu cuộc thi đã bắt đầu, ban tổ chức không được thay đổi nội dung cuộc thi, tránh làm ảnh hưởng đến tâm lý, kế hoạch, công việc của người dự thi. Bên tổ chức cuộc thi có nghĩa vụ nhận kết quả dự thi của tất cả các cá nhân, tổ chức và thực hiện đánh giá minh bạch, khách quan; nếu cuộc thi được chia làm nhiều giai đoạn, ban tổ chức cuộc thi phải tổ chức đánh giá từng giai đoạn của cuộc thi và thông báo đến tất cả người dự thi được biết. Kết thúc đánh giá, chấm điểm ban tổ chức phải tìm ra người dự thi thắng cuộc, những người dự thi đạt giải và phần thưởng cho từng người. Ban tổ chức phải trao giải thưởng cho người đạt giải trong cuộc thi đúng, đầy đủ như đã thông báo, giải thưởng có thể được trao cho người có kết quả cao nhất trong cuộc thi.
Còn người đoạt giải có thể là cá nhân, tổ chức tùy thuộc vào tính chất của cuộc thi, người đoạt giải là người tham gia dự thi đầy đủ và được ban tổ chức chọn ra sau khi đánh giá, khi đã có thông báo về việc quyết định người đoạt giải, bên tổ chức có nghĩa vụ trao giải thưởng cho những người đoạt giải với mức thưởng đúng với thông báo; thực tế hiện nay mặc dù cuộc thi đã kết thúc, người đoạt giải đã được công bố nhưng ban tổ chức lại chưa tiến hành trao thưởng, điều này làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bên đoạt giải; nên nếu bên tổ chức chậm trao thưởng, hoặc trao thưởng không đúng với mức thưởng đã công bố thì bên đoạt giải có quyền trực tiếp yêu cầu hoặc thông qua cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để buộc bên tổ chức phải thực hiện đúng nghĩa vụ và bồi thường thiệt hại nếu có.
Điều 573. Thi có giải
1. Việc tổ chức các cuộc thi văn hóa, nghệ thuật, thể thao, khoa học, kỹ thuật và các cuộc thi khác không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
2. Người tổ chức các cuộc thi phải công bố điều kiện dự thi, thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng của mỗi giải.
Việc thay đổi điều kiện dự thi phải được thực hiện theo cách thức đã công bố trong một thời gian hợp lý trước khi diễn ra cuộc thi.
3. Người đoạt giải có quyền yêu cầu người tổ chức thi trao giải thưởng đúng mức đã công bố.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338