Hiện nay hợp đồng gửi giữ tài sản là một giao dịch dân sự phổ biến, sự phát triển của mạng lưới dịch vụ này đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sinh hoạt hàng ngày của người dân, giảm bớt tình trạng mất mát và đảm bảo sự an toàn cho tài sản. Tại Điều 554 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định hợp đồng gửi giữ tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp đồng, bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không phải trả tiền công.
Đặc điểm riêng biệt của hợp đồng gửi giữ là bên giữ bỏ công sức của mình để thực hiện công việc trông coi, bảo quản tài sản cho chủ thể khác. Do đó, họ cần phải được hưởng thù lao cho hoạt động công việc của mình. Bộ luật dân sự quy định một điều luật để điều chỉnh hoạt động cụ thể này của cả hai bên.
Tại Điều 561 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc trả tiền công. Theo đó, bên gửi phải trả đủ tiền công khi lấy lại tài sản gửi giữ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp các bên không thỏa thuận về mức tiền công thì áp dụng mức tiền công trung bình tại địa điểm và thời điểm trả tiền công. Khi bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn thì vẫn phải trả đủ tiền công và thanh toán chi phí cần thiết phát sinh từ việc bên giữ phải trả lại tài sản trước thời hạn, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Khi bên giữ yêu cầu bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn thì bên giữ không được nhận tiền công và phải bồi thường thiệt hại cho bên gửi, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Cụ thể quy định trả tiền công:
Trả đủ tiền công, tiền công giữ tài sản chịu sự chi phối của nhiều yếu tố khác nhau như thời hạn gửi, số lượng tài sản gửi, chủng loại, khi thanh toán tiền bên gửi phải đảm bảo thanh toán đầy đủ; mức tiền công phải trả do các bên thỏa thuận hoặc do bên giữ tài sản đưa ra và bên gửi có thể đồng ý với mức giá đó hoặc không. Trường hợp không đồng ý thì không làm phát sinh hợp đồng, còn trường hợp đồng ý thì sự đồng ý đó được xem như thỏa thuận, thống nhất ý chí của các bên. Thời điểm thanh toán tiền công là khi bên gửi lấy lại tài sản, tức khi kết thúc hợp đồng, để nhận được tiền công thì bên giữ phải hoàn thành tốt nghĩa vụ của mình, nên việc thanh toán tiền khi lấy lại tài sản buộc bên giữ phải thực hiện nghĩa vụ trông giữ tài sản theo đúng thỏa thuận.
Tiền công được tính theo mức tiền công trung bình tại địa điểm và thời điểm trả tiền, khi xác lập hợp đồng gửi giữ tài sản các bên sẽ thỏa thuận về tiền công mà bên giữ tài sản được nhận; khi đến thời hạn trả tiền bên gửi có nghĩa vụ trả đúng, đủ số tiền đó; trên thực tế có trường hợp khi xác lập hợp đồng các bên không thỏa thuận về tiền công, để tránh xảy ra tranh chấp pháp luật đã quy định cách tính tiền công khi không có thỏa thuận; tiền công được xác định theo cách áp dụng mức tiền công trung bình tại địa điểm và thời điểm trả tiền; mức tiền gửi giữ tài sản không được ấn định cụ thể mà phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên, mức tiền có thể có sự chênh lệch nhau bởi yếu tố như thời gian gửi, chủng loại tài sản, địa điểm gửi, nên để công bằng lợi ích cho các bên mức tiền công được xác định theo mức tiền công trung bình của cùng một loại tài sản tại cùng một địa điểm và cùng một thời hạn là hoàn toàn phù hợp.
Khi bên gửi lấy tài sản trước thời hạn thì vẫn phải thanh toán đầy đủ tiền công và chi phí cần thiết phát sinh từ việc bên giữ trả lại tài sản trước thời hạn, nếu các bên đã có thỏa thuận về tiền công từ trước thì khi bên gửi lấy lại tài sản sớm hơn thời hạn dự kiến vẫn phải thanh toán đầy đủ tiền công; hợp đồng được xác định rõ thời hạn, bên gửi là bên yêu cầu chấm dứt hợp đồng trước thời hạn sẽ gây thiệt hại cho bên giữ nên vẫn phải thanh toán tiền công trong cả thời hạn như đã thỏa thuận. Bên cạnh đó, việc lấy lại tài sản sớm hơn dự kiến có thể làm phát sinh chi phí chuẩn bị cho việc giao lại tài sản của bên giữ và bên gửi cũng phải thanh toán khoản tiền đó.
Khi bên giữ yêu cầu lấy lại tài sản trước thời hạn thì bên giữ không nhận được tiền công và phải bồi thường thiệt hại cho bên gửi, để tạo điều kiện thuận lợi cho các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng, pháp luật đã cho phép bên giữ được yêu cầu bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn khi có lý do chính đáng, pháp luật đã quy định bên giữ không được nhận tiền công nếu chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đồng thời còn phải bồi thường thiệt hại cho bên gửi nếu có thiệt hại xảy ra; trên thực tế các bên có thể có thỏa thuận khác về vấn đề này mà vẫn được pháp luật tôn trọng và bảo vệ.
Điều 561. Trả tiền công
1. Bên gửi phải trả đủ tiền công khi lấy lại tài sản gửi giữ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp các bên không thỏa thuận về mức tiền công thì áp dụng mức tiền công trung bình tại địa điểm và thời điểm trả tiền công.
3. Khi bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn thì vẫn phải trả đủ tiền công và thanh toán chi phí cần thiết phát sinh từ việc bên giữ phải trả lại tài sản trước thời hạn, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Khi bên giữ yêu cầu bên gửi lấy lại tài sản trước thời hạn thì bên giữ không được nhận tiền công và phải bồi thường thiệt hại cho bên gửi, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338