Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Giao dịch dân sự có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau thì việc giải thích giao dịch dân sự đó được thực hiện theo thứ tự: (1) Theo ý chí đích thực của các bên khi xác lập giao dịch; (1) Theo nghĩa phù hợp với mục đích của giao dịch; (3) Theo tập quán nơi giao dịch được xác lập. Việc giải thích nội dung hợp đồng được thực hiện theo quy định tại Điều 404 Bộ luật Dân sự, việc giải thích nội dung của di chúc được thực hiện theo quy định tại điều 648 Bộ luật Dân sự.

Phân tích:

Việc giải thích giao dịch dân sự được thực hiện đối với giao dịch mà theo quy định pháp luật là: Giao dịch có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau và không thuộc quy định tại khoản 2 Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì việc giải thích giao dịch đó được thực hiện theo các thứ tự theo quy định tại các điểm a, b và c của khoản 1, khoản 2 Điều 121 quy định việc giải thích hợp đồng được thực hiện theo quy định tại Điều 404 Bộ luật Dân sự năm 2015 và việc giải thích nội dung di chúc được thực hiện theo quy định tại Điều 648 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Cần phải giải thích giao dịch dân sự trong các trường hợp cụ thể như sau:

- Giao dịch dân sự có nội dung không rõ ràng, khó hiểu cần phải giải thích giao dịch dân sự.

- Khi có một điều khoản có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau cần phải giải thích giao dịch dân sự

Hiện nay, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tranh chấp hoặc là bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình với bên có quyền. Hành vi không thực hiện nghĩa vụ từ giao dịch có thể là hành vi cố ý, có thể vô ý hoặc có thể thực hiện sai do không hiểu hết nội dung của giao dịch. Thực trạng này vẫn tồn tại là do khi xác lập giao dịch, các bên tham gia đã thỏa thuận và thể hiện sự thỏa thuận không chuẩn, không diễn tả được ý chí tự nguyện của mình một cách chuẩn xác và còn có nhiều nội dung của giao dịch không được làm rõ, khó hiểu hoặc có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau. Xuất phát từ thực trạng này, Điều 212 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về giải thích giao dịch dân sự là một quy định cần có để điều chỉnh quan hệ giao dịch có nội dung không thể hiện rõ ràng, cụ thể các quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch.

Căn cứ vào quy định tại Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì việc giải thích giao dịch dân sự được thực hiện đối với giao dịch mà theo quy định tại khoản 1 là: Giao dịch có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau và không thuộc quy định tại khoản 2 Điều này thì việc giải thích giao dịch đó được thực hiện theo các thứ tự theo quy định tại các điểm a, b và c của khoản 1, Khoản 2 Điều 121 quy định việc giải thích hợp đồng được thực hiện theo quy dịnh tại Điều 404 Bộ luật và việc giải thích nội dung di chúc được thực hiện theo quy định tại Điều 648 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015, chỉ nhằm điều chỉnh quan hệ giao dịch trong phạm vi rất hẹp. Bởi vì khoản 2 Điều 121 đã xác định phạm vi điều chỉnh tại khoản 1 theo phương thức loại trừ việc giải thích hợp đồng dân sự được quy định tại Điều 404 và giải thích nội dung của di chúc được quy định tại Điều 648 Bộ luật Dân sự năm 2015. Như vậy, chế định hợp đồng và chế định thừa kế trong Bộ luật Dân sự năm 2015 không được viện dẫn để giải thích giao dịch dân sự theo quy định tại khoản 2 Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Với thực trạng pháp luật này thì sự cần thiết phải xác định những giao dịch còn lại là những giao dịch không phải là hợp đồng và giao dịch không phải là di chúc, vì việc giải thích hợp đồng và di chúc đã được viện dẫn tại khoản 2 Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Vì vậy, những giao dịch còn lại trong phạm vi theo quy định tại khoản 2 Điều 121 Bộ luật Dân sự năm 2015 là những giao dịch được giải thích nếu có tranh chấp về cách hiểu giao dịch. Những giao dịch thuộc phạm vi giải thích đã xác định phổ biến là những giao dịch trong việc tổ chức cuộc thi người đẹp Việt Nam, tổ chức phát hành xổ số kiến thiết, tổ chức cuộc thi sáng tác văn học, nghệ thuật...

Khi giải thích giao dịch, cần thiết phải giải thích theo nghĩa phù hợp với mục đích của giao dịch. Mục đích là những lợi ích nhất định mà chủ thể của giao dịch luôn luôn quan tâm để đạt được. Mục đích đó phù hợp với ý chí và sự bày tỏ ý chí của các chủ thể vào thời điểm xác lập giao dịch.

Tập quán nơi giao dịch được xác lập cũng là một căn cứ để các chủ thể áp dụng vào việc giải thích giao dịch. Tập quán, xét về mặt dân tộc và văn hoá - xã hội thì tập quán được hiểu dựa trên những nét cơ bản là những phương thức ứng xử giữa người với người đã được định hình và được xem như một dấu ấn, một điểm nhấn tạo thành nề nếp, trật tự trong lối sống của cá nhân trong quan hệ nhiều mặt tại một cộng đồng dân cư nhất định.

Điều 121. Giải thích giao dịch dân sự

1. Giao dịch dân sự có nội dung không rõ ràng, khó hiểu, được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau và không thuộc quy định tại khoản 2 Điều này thì việc giải thích giao dịch dân sự đó được thực hiện theo thứ tự sau đây:

a) Theo ý chí đích thực của các bên khi xác lập giao dịch;

b) Theo nghĩa phù hợp với mục đích của giao dịch;

c) Theo tập quán nơi giao dịch được xác lập.

2. Việc giải thích hợp đồng được thực hiện theo quy định tại Điều 404 của Bộ luật này; việc giải thích nội dung di chúc được thực hiện theo quy định tại Điều 648 của Bộ luật này.

Liên hệ tư vấn và mời luật sư: 0936683699 - 0983951338