Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Họ, hụi, biêu, phường (Điều 471)
Hiện nay pháp luật không cấm hành vi tổ chức chơi họ, hụi, biêu, phường nếu tổ chức họ, hụi, biêu, phường được thực hiện với mục đích nhân văn là tương trợ trong nhân dân và được tổ chức, thực hiện theo quy định Bộ luật Dân sự năm 2015 và Nghị định số 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường. Tuy nhiên, pháp luật nghiêm cấm việc lợi dụng việc chơi họ, hụi, biêu, phường để thực hiện các hành vi biến tướng như: tập hợp vốn trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi, thực hiện sai các quy định pháp luật về họ, hụi, biêu, phường...
Tại Điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về hình thức họ, hụi, biêu, phường. Theo đó, họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên. Việc tổ chức họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật. Trường hợp việc tổ chức họ có lãi thì mức lãi suất phải tuân theo quy định của Bộ luật Dân sự. Pháp luật nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi.
Có thể hiểu các thuật ngữ liên quan tới họ, hụi, biêu, phương theo quy định tại Nghị định 19/2019/NĐ-CP như sau:
- Dây họ là một họ hình thành trên cơ sở thỏa thuận cụ thể của những người tham gia họ về thời gian, phần họ, thể thức góp họ, lĩnh họ, quyền, nghĩa vụ của chủ họ (nếu có) và các thành viên;
- Thành viên là người tham gia dây họ, góp phần họ, được lĩnh họ và trả lãi (nếu có).
- Chủ họ là người tổ chức, quản lý dây họ, thu các phần họ và giao các phần họ đó cho thành viên được lĩnh họ trong mỗi kỳ mở họ cho tới khi kết thúc dây họ. Chủ họ có thể đồng thời là thành viên của dây họ.
- Phần họ là số tiền hoặc tài sản khác (sau đây gọi là tiền) được xác định theo thoả thuận mà mỗi thành viên phải góp tại mỗi kỳ mở họ.
- Kỳ mở họ là thời điểm được xác định theo thoả thuận của những người tham gia dây họ mà tại thời điểm đó các thành viên góp phần họ và có thành viên được lĩnh họ.
- Họ không có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và không phải trả lãi cho các thành viên khác.
- Họ có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và phải trả lãi cho các thành viên khác.
- Họ hưởng hoa hồng là họ có lãi hoặc họ không có lãi mà thành viên được lĩnh họ phải trả một khoản hoa hồng cho chủ họ theo mức do những người tham gia dây họ thỏa thuận.
Theo nguyên tắc chung của chơi họ là nhiều người (nhà con) cùng tham gia một dây họ bầu ra nhà cái (người thu tiền của các nhà con và chuyển cho người bốc (bát) họ. Hằng tháng, mỗi nhà con phải góp một số tiền nhất định cho nhà cái. Lần lượt theo thứ tự bốc thăm hoặc theo thoả thuận đến kỳ hạn bốc họ, một nhà con sẽ nhận về số tiền từ nhà cái, sổ tiền này do các nhà con khác góp họ. Theo thứ tự bốc họ, khi người cuối cùng bốc họ thì dây họ chấm dứt. Bản chất truyền thống của góp họ là những người chơi họ tương trợ giúp đỡ lẫn nhau. Dưới hình thức góp họ, thành viên góp họ có được số vốn tập trung để có điều kiện kinh doanh hoặc sử dụng vào những công việc cần chi tiêu lớn. Những hình thức chơi họ có tính chất lành mạnh được Nhà nước khuyến khích. Ngược lại, pháp luật cấm lọi dụng hình thức “chơi họ” để nhằm mục đích cho vay nặng lãi giữa “nhà cái” với các “nhà con”, các hình thức chơi họ nhằm lừa đảo hoặc các hình thức biến tướng của chơi họ là đánh bạc... Những trường hợp này, tuỳ theo mức độ vi phạm nặng nhẹ mà sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Họ, hụi, biêu, phường là hình thức cho vay phổ biến trong cộng đồng dân cư, chịu ảnh hưởng lớn của tập quán. Với số tiền góp lớn nhỏ, thời hạn dài ngắn, mà các chủ thể có thể tự do lựa chọn và tham gia. Số người tham gia dây họ càng đông thời thời hạn càng dài. Số tiền góp do các thành viên và nhà cái thống nhất. Thời hạn góp có thể là hàng tháng, hai tháng một lần, ba tháng một lần hoặc dài hơn… tùy vào thỏa thuận của các bên.
Hình thức của họ bao gồm họ có lãi và họ không lãi. Họ không có lãi là họ mà theo sự thỏa thuận của các bên tham gia, khi một thành viên được lĩnh họ thì khi đến kỳ mở họ tiếp theo sẽ không phải trả lãi cho các thành viện khác. Thành viên đã lĩnh họ, tiếp tục đóng họ như thỏa thuận cho đến khi thành viên cuối cùng lĩnh họ.
Có thể nhận thấy số tiền góp không thay đổi qua các lần mở họ. Còn họ có lãi là họ mà theo sự thỏa thuận giữa những người tham gia, khi một thành viên được lĩnh họ thì khi đến kỳ mở họ tiếp theo sẽ phải đóng thêm một khoản tiền lãi cho các thành viên khác. Thành viên đã lĩnh họ, tiếp tục đóng họ kèm theo một khoản lãi đã thỏa thuận cho đến khi người cuối cùng lĩnh họ. Lãi suất họ không được vượt quá 20%/năm nếu có thỏa thuận về lãi suất, nếu không có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất chơi họ không được vượt quá 10%/năm. Quy định về mức lãi suất tối đa này nhằm tránh việc lợi dụng chơi họ để cho vay nặng lãi.
Điều 471. Họ, hụi, biêu, phường
1. Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.
2. Việc tổ chức họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.
3. Trường hợp việc tổ chức họ có lãi thì mức lãi suất phải tuân theo quy định của Bộ luật này.
4. Nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
