Hiện nay hợp đồng gửi giữ tài sản là một giao dịch dân sự phổ biến, sự phát triển của mạng lưới dịch vụ này đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sinh hoạt hàng ngày của người dân, giảm bớt tình trạng mất mát và đảm bảo sự an toàn cho tài sản.
Tại Điều 554 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về hợp đồng gửi giữ tài sản. Theo đó, hợp đồng gửi giữ tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp đồng, bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không phải trả tiền công.
Đặc điểm pháp lý của hợp đồng gửi giữ tài sản:
Hợp đồng gửi giữ tài sản là hợp đồng song vụ: Bên giữ có quyền yêu cầu bên nhận giữ phải bảo quản tài sản gửi giữ và trả lại tài sản khi hết hạn hợp đồng hoặc theo yêu cầu. Bên nhận giữ có quyền yêu cầu bên gửi phải nhận lại tài sản, khi hết hạn hợp đồng và trả tiền gửi tài sản theo thỏa thuận. Đối với những hợp đồng không đền bù, bên gửi có nghĩa vụ thông báo về tình trạng tài sản. Bên nhận giữ có nghĩa vụ bảo quản tài sản, tránh mất mát, hư hỏng.Bên gửi giữ chuyển giao quyền chiếm hữu tạm thời tài sản gửi giữ cho bên nhận gửi giữ để gìn giữ, bảo quản tài sản đó mà không có quyền sử dụng, định đoạt. Ngoài trừ, việc sử dụng tài sản gửi gắn liền với công việc gửi giữ hoặc các bên có thỏa thuận khác. Bên nhận tài sản không bao giờ là chủ sở hữu nên về nguyên tắc không được định đoạt tài sản nhận gửi giữ trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hợp đồng gửi giữ tài sản là hợp đồng có đền bù hoặc không có đền bù: Nếu hợp đồng gửi giữ tài sản mà bên nhận giữ nhận tiền công là hợp đồng có đền bù. Nếu bên nhận giữ không nhận tiền thù lao cho việc giữ tài sản thì là hợp đồng không có đền bù. Hợp đồng gửi giữ không nhất thiết phải có thù lao, còn tùy vào thỏa thuận của bên giữ và bên gửi tài sản.
Chuyển giao tài sản, nhưng không nhằm mục đích sử dụng khai thác: Bên giữ tài sản chỉ có trách nhiệm bảo quản và chiếm hữu tạm thời tài sản trong thời gian nhất định. Khi kết thúc hợp đồng thì phải hoàn trả chính tài sản đó.
Hợp đồng gửi giữ đặc trưng là ba yếu tố: Giao tài sản; bảo quản tài sản và giao trả tài sản từ người giữ sang người gửi tài sản. Nếu thiếu một trong ba yếu tố thì ta sẽ có một hợp đồng khác không phải hợp đồng gửi giữ.
Hình thức và đối tượng của hợp đồng gửi giữ tài sản:
Hình thức của hợp đồng gửi giữ tài sản: Pháp luật không quy định cụ thể hình thức của hợp đồng gửi giữ nên, theo nguyên tắc chung hợp đồng có thể được xác lập bằng văn bản, lời nói hoặc hành vi; tùy vào từng trường hợp mà hợp đồng gửi giữ có thể được xác lập bằng một trong các hình thức trên; đối với những hoạt động gửi giữ tài sản trong đời sống sinh hoạt hàng ngày hợp đồng được xác lập bằng lời nói hoặc hành vi. Còn với hợp đồng tồn tại dưới hình thức văn bản thường áp dụng đối với việc gửi hàng hóa của các tổ chức kinh doanh, sản xuất với số lượng tài sản lớn và giá trị cao.
Đối tượng của hợp đồng gửi giữ tài sản: Đối tượng được xác định theo nguyên tắc chung, đó phải là tài sản được tự do lưu thông, không phải tài sản bị cấm giao dịch theo quy định pháp luật. Đối tượng của hợp đồng gửi giữ tài sản có thể là động sản hoặc bất động sản.
Chủ thể của hợp đồng gửi giữ tài sản:
Bên gửi tài sản là cá nhân, tổ chức có tài sản thuộc sở hữu của mình hoặc của chủ thể khác, có nhu cầu được trông coi, bảo quản tài sản trong thời hạn nhất định, bên gửi tài sản có quyền yêu cầu bên giữ phải bảo quản tài sản và trả lại tài sản khi hết hạn, đồng thời có nghĩa vụ nhận lại tài sản khi hết hạn gửi giữ đã thỏa thuận và trả tiền công cho bên giữ tài sản nếu có thỏa thuận. Nguyên tắc trả tiền công trong hợp đồng của bên gửi tài sản được xác định theo thỏa thuận và bên gửi không phải trả tiền khi rơi vào trường hợp bên giữ không nhận tiền công.
Bên nhận gửi giữ, bên giữ là bên cung cấp dịch vụ gửi giữ tài sản hoặc đồng ý nhận tài sản của các chủ thể khác giúp họ thực hiện việc trông coi tài sản đó. Bên giữ có nghĩa vụ trông coi, bảo quản tài sản gửi và trả lại tài sản đó cho chủ thể gửi khi hết thời hạn thực hiện hợp đồng. Hoạt động gửi giữ chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định, cho nên khi kết thúc thời hạn hợp đồng bên giữ tài sản phải trả lại tài sản cho bên gửi. Bên cạnh đó, bên giữ có quyền yêu cầu bên gửi phải nhận lại tài sản khi hết thời hạn gửi giữ và trả tiền công theo thỏa thuận.
Từ quy định trên có thể thấy, gửi giữ tài sản là dịch vụ phổ biến như gửi giữ xe đạp, xe máy ở nơi công cộng. Mạng lưới dịch vụ này phát triển tạo điều kiện cho nhân dân trong sinh hoạt hàng ngày, giảm bớt sự mất mát và bảo đảm an toàn cho tài sản. Trong cuộc sống hằng ngày quan hệ gửi giữ giữa các cá nhân mang đặc điểm riêng là không có đền bù và cần được động viên khuyến khích việc này. Tuy nhiên cũng cần điều chỉnh bởi pháp luật, xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên, trách nhiệm dân sự khi tài sản bị hư hỏng, mất mát do lỗi của bên nhận giữ; từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm của bên nhận giữ tài sản, hạn chế những trường hợp lạm dụng tín nhiệm để sử dụng, chiếm đoạt tài sản trái phép.
Điều 554. Hợp đồng gửi giữ tài sản
Hợp đồng gửi giữ tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên giữ nhận tài sản của bên gửi để bảo quản và trả lại chính tài sản đó cho bên gửi khi hết thời hạn hợp đồng, bên gửi phải trả tiền công cho bên giữ, trừ trường hợp gửi giữ không phải trả tiền công.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338