Luật sư Hà Thị Khuyên
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Tại Điều 424 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc hủy bỏ hợp đồng do chậm thực hiện nghĩa vụ. Theo đó, trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ mà bên có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trong một thời hạn hợp lý nhưng bên có nghĩa vụ không thực hiện thì bên có quyền có thể hủy bỏ hợp đồng. Trường hợp do tính chất của hợp đồng hoặc do ý chí của các bên, hợp đồng sẽ không đạt được mục đích nếu không được thực hiện trong thời hạn nhất định mà hết thời hạn đó bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ thì bên kia có quyền hủy bỏ hợp đồng mà không phải tuân theo quy định tại khoản 1 Điều 424.
Đối với trường hợp thuộc khoản 1 Điều 424 Bộ luật Dân sự năm 2015, bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ mà bên có quyền yêu cầu thực hiện trong một thời hạn hợp lý được hiểu là do ý chí chủ quan của bên có nghĩa vụ, không phải do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan hoặc do lỗi của bên có quyền, do vậy, khi có sự vi phạm về thời hạn thực hiện thì bên có quyền có thể hủy bỏ hợp đồng. Sự chậm thực hiện nghĩa vụ này tuy là sự vi phạm nghĩa vụ nhưng không phải là trường hợp vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ, vì vậy bên có quyền có thể lựa chọn hủy bỏ hoặc không hủy bỏ hợp đồng.
Ở khoản 2 Điều 424 Bộ luật Dân sự năm 2015, có sự vi phạm nghĩa vụ do bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ trong thời hạn nhất định, tuy nhiên, mức độ của sự vi phạm là nghiêm trọng hơn, cụ thể là hợp đồng không đạt được mục đích do thực hiện nghĩa vụ không đúng thời hạn. Trong trường hợp này, bên kia có quyền hủy bỏ hợp đồng và bên có nghĩa vụ phải chịu những hậu quả do hợp đồng bị hủy bỏ. Tuy nhiên, bên có quyền phải chứng minh được do tính chất của hợp đồng hoặc do ý chí của các bên, hợp đồng sẽ không đạt được mục đích nếu không được thực hiện trong thời hạn nhất định, để tránh tình trạng tự ý hủy bỏ hợp đồng của bên có quyền.
Như vậy, có thể thấy ki thỏa thuận xác lập nội dung hợp đồng các bên có thỏa thuận về nghĩa vụ của các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng. Nghĩa vụ trong hợp đồng không thể kéo dài mãi mãi, mà chỉ được thực hiện trong một quãng thời gian nhất định do các bên thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật. Thời hạn thực hiện nghĩa vụ được xác định dựa trên đặc điểm, tính chất của hợp đồng và đáp ứng tối đa quyền lợi của các bên. Theo đó khi nghĩa vụ không được thực hiện theo đúng thời hạn ghi nhận trong hợp đồng (trước hoặc sau) mà không có sự đồng ý, thống nhất ý chí của các bên thì quyền lợi của bên kia sẽ bị ảnh hưởng. Bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ mà bên có quyền yêu cầu thực hiện trong một thời hạn hợp lý nhưng bên có nghĩa vụ không thực hiện thì bên có quyền có thể yêu cầu hủy bỏ hợp đồng. Bên có nghĩa vụ ban đầu không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, nhưng do mức độ vi phạm nhẹ chưa gây ảnh hưởng lớn đến bên có quyền, dựa trên nguyên tắc thiện chí trong giao kết hợp đồng, pháp luật quy định bên có quyền phải yêu cầu bên có nghĩa vụ thực hiện đúng nghĩa vụ của mình trong một thời gian hợp lý, mà bên có quyền cho rằng quyền lợi của mình được bảo đảm. Tuy nhiên khi đã gia hạn thêm thời hạn mà bên có nghĩa vụ vẫn không thực hiện nghĩa vụ của mình thì bên có quyền được hủy bỏ hợp đồng. Trường hợp này bên có nghĩa vụ đã vi phạm thời hạn thực hiện nghĩa vụ, sự vi phạm này được hiểu là do ý chí chủ quan của chủ thể, không có sự tác động của sự kiện bất khả kháng, hay trở ngại khách quan hoặc lỗi của bên có quyền. Bên có nghĩa thông qua ý chí bằng hành vi của mình đã vi phạm thời hạn thực hiện nghĩa vụ, nên để bảo vệ lợi ích của mình bên có quyền có thể hủy bỏ hợp đồng với bên có nghĩa vụ. Đây là hậu quả bất lợi mà bên có nghĩa vụ phải gánh khi có hành vi vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng.
Điều 424. Hủy bỏ hợp đồng do chậm thực hiện nghĩa vụ
1. Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ mà bên có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trong một thời hạn hợp lý nhưng bên có nghĩa vụ không thực hiện thì bên có quyền có thể hủy bỏ hợp đồng.
2. Trường hợp do tính chất của hợp đồng hoặc do ý chí của các bên, hợp đồng sẽ không đạt được mục đích nếu không được thực hiện trong thời hạn nhất định mà hết thời hạn đó bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ thì bên kia có quyền hủy bỏ hợp đồng mà không phải tuân theo quy định tại khoản 1 Điều này.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338