Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Nghĩa vụ trả nợ của bên vay (Điều 466)
Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Nghĩa vụ trả lại tài sản của bên vay đôi với bên cho vay được xác định dựa trên loại tài sản vay. Nếu tài sản là tiền, thì bên vay phải trả đủ tiền khi đến hạn. Đối tượng vay là tiền thì các bên chỉ cần quan tâm đến loại tiền vay (nội tệ hay ngoại tệ) và số lượng là bao nhiêu. Nếu đối tượng vay là vật thì điều kiện kèm theo khi trả tài sản được xác định dựa trên vật cùng loại, số lượng, chất lượng của vật vay. Khi trả vật vay thì bên vay phải trả vật cùng loại với vật mà bên cho vay đã chuyển giao, đảm bảo số lượng, chất lượng đúng với tài sản đã vay.
Trong trường hợp bên vay không thể trả đúng vật đã vay thì có thể thỏa thuận với bên cho vay về việc trả tiền thay thế. Việc định giá tiền của vật vây được xác định theo địa điểm và thời điểm trả nợ. Về nguyên tắc bên vay phải trả đúng vật đã vay, tuy nhiên, nếu bên vay không thể trả vật đó, thì để đảm bảo quyền được trả nợ cho bên cho vay, pháp luật cho phép họ được trả bằng tiền nếu được bên cho vay đồng ý. Việc định giá vật vay được xác định tại địa điểm và thời điểm trả nợ, vì đây là địa điểm, thời điểm làm phát sinh nghĩa vụ trả nợ. Giá tại thời điểm, địa điểm này có thể bằng, hoặc cao hơn, hoặc thấp hơn tại thời điểm, địa điểm cho vay, nên việc trả bằng tiền trong trường hợp này có thể sẽ thiệt hại cho một trong hai bên. Tuy nhiên, việc trả bằng tiền được xác lập trên cơ sở mong muốn của bên vay và cần có sự đồng ý của bên vay, tức các bên đã có thỏa thuận nên sẽ không làm phát sinh tranh chấp.
Địa điểm trả nợ là nơi cư trú, hoặc trụ sở của bên cho vay. Quy định này dựa trên quy định chung tại điểm b khoản 2 Điều 277 Bộ luật Dân sự năm 2015 về địa điểm thực hiện nghĩa vụ.
Trường hợp này phát sinh trong hợp đồng cho vay không lãi suất, thông thường việc trả lãi chỉ áp dụng với hợp đồng cho vay có lãi suất. Tuy nhiên trong trường hợp hợp đồng cho vay không có lãi nhưng đến hạn mà bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ đủ nợ, thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất là 10%/năm trên số tiền chậm trả ứng với thời gian chậm trả. Quy định này nhằm bảo vệ lợi ích của bên cho vay. Bởi đối với hợp đồng cho vay không lãi suất, người cho vay không thu được bất kỳ lợi ích gì từ hợp đồng, mà việc cho vay này mang chất tương trợ, giúp đỡ bên vay.
Đối với hợp đồng cho vay có lãi suất thì bên vay có nghĩa vụ trả đấy đủ tiền gốc và tiền lãi theo đúng thỏa thuận với bên cho vay. Lãi chính là khoản tiền hoặc lợi ích vật chất mà bên vay phải trả thêm cho bên cho vay bên cạnh số tiền hoặc vật đã vay. Lãi được thanh toán theo thỏa thuận của các bên, có thể thanh toán khi đến hạn trả nợ hoặc thanh toán theo tháng, theo quý… Lãi tỷ lệ thuận với nợ gốc, lãi suất và thời hạn vay.
Đối với lãi trong hạn, Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả. Khi xác lập hợp đồng cho vay tài sản có lãi suất, các bên có thỏa thuận về lãi trong thời hạn vay, đây gọi là lãi trong hạn. Khoản tiền lãi được tính dựa trên số nợ gốc đã vay trên lãi suất mà các bên đã thỏa thuận tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn bên vay chưa trả.
Đối với lãi suất quá hạn, đến thời hạn trả nợ mà bên vay vẫn chưa trả hoặc trả chưa đủ nợ thì sẽ bị xem là nợ quá hạn và phải trả một khoản lãi gọi là lãi quá hạn. Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả. Thời điểm chuyển sang nợ quá hạn tính từ ngày tiếp theo ngay sau ngày đến kỳ hạn trả nợ ghi trong hợp đồng. Với trường hợp hợp đồng không có kỳ hạn thì thời điểm trả nợ là khi các bên thông báo trước cho nhau thời điểm trả nợ. Thời gian chậm trả là thời gian tính từ ngày tiếp theo sau ngày đến hạn thực hiện nghĩa vụ trả nợ ghi trong hợp đồng, hoặc tiếp theo sau ngày được gia hạn trả nợ nhưng người vay vẫn chưa trả.
Điều 466. Nghĩa vụ trả nợ của bên vay
1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp bên vay không thể trả vật thì có thể trả bằng tiền theo trị giá của vật đã vay tại địa điểm và thời điểm trả nợ, nếu được bên cho vay đồng ý.
3. Địa điểm trả nợ là nơi cư trú hoặc nơi đặt trụ sở của bên cho vay, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
4. Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.
5. Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như sau:
a) Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì còn phải trả lãi theo mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này;
b) Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
