Sau khi xác định được di sản cũng như người thừa kế, vấn đề tiếp theo là thực hiện phân chia di sản; căn cứ theo quy định tại Điều 656 Bộ luật Dân sự năm 2015, sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận về cách thức phần chia di sản. Cần chú ý là thỏa thuận này phải được lập thành văn bản.
Tại Điều 657 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định người phân chia di sản. Theo đó, người phân chia di sản có thể đồng thời là người quản lý di sản được chỉ định trong di chúc hoặc được những người thừa kế thỏa thuận cử ra. Người phân chia di sản phải chia di sản theo đúng di chúc hoặc đúng thỏa thuận của những người thừa kế theo pháp luật. Người phân chia di sản được hưởng thù lao, nếu người để lại di sản cho phép trong di chúc hoặc những người thừa kế có thỏa thuận.
Người phân chia di sản được hiểu là người đứng ra tổ chức, thực hiện việc chia di sản cho những người thừa kế. Người có quyền chia di sản là người được người để lại di sản chỉ định trong di chúc; trong trường hợp người để lại di sản không chỉ định hoặc chỉ định mà người đó từ chối thì, những người thừa kế sẽ thỏa thuận và cử ra; người phân chia di sản không có nghĩa vụ bắt buộc phải thực hiện chia di sản thừa kế nên họ có quyền từ chối không thực hiện; họ có thể đồng thời là người quản lý di sản. Có thể thấy, người phân chia di sản có thể là bất kỳ ai được chỉ định; pháp luật không quy định về điều kiện chủ thể đối với người phân chia di sản, nhưng mặc định họ phải là người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự; bởi theo quy định của pháp luật người không có đầy đủ hành vi dân sự khi tham gia các quan hệ pháp luật dân sự phải được thực hiện thông qua người giám hộ, hoặc người đại diện; nên người phân chia di sản phải là người có đầy đủ năng lực hành vi theo quy định của pháp luật.
Theo quy định thì "người phân chia di sản có nghĩa vụ" phân chia di sản thừa kế cho những người thừa kế, việc phân chia phải thực hiện theo đúng nội dung của di chúc hoặc theo thỏa thuận của những người thừa kế theo pháp luật. Trường hợp có di chúc thì việc chia phần di sản cho từng người thừa kế phải thực hiện theo đúng nguyện vọng của người để lại di sản, việc chia phải đảm bảo quy định tại Điều 659 Bộ luật Dân sự năm 2015. Trường hợp nếu không có di chúc hoặc di chúc có nội dung không rõ ràng mà không thể giải thích được thì, người chia di sản phải chia theo thỏa thuận của người thừa kế hoặc theo nội dung trong văn bản cuộc họp mặt những người thừa kế đã thống nhất; việc thực hiện theo đúng di chúc hoặc thỏa thuận nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của người lập di chúc và người thừa kế. Thực tế hiện nay có nhiều trường hợp người phân chia di sản chính là người thừa kế do đó, để tránh trường hợp người phân chia di sản có thể lợi dụng quyền hạn của mình mà phân chia di sản không đúng, làm ảnh hưởng hưởng tới quyền lợi của những người thừa kế khác, và không tôn trọng ý nguyện của người lập di chúc, tránh làm phân tán di sản thừa kế.
"Người phân chia di sản có quyền" hưởng thù lao nếu người lập di chúc cho họ hưởng thù lao và ghi nhận trong di chúc hoặc theo thỏa thuận của những người thừa kế; người để lại di sản chỉ định mức thù lao của người để lại di sản; nếu họ không chỉ định một mức thù lao cụ thể thì những người thừa kế thỏa thuận mức thù lao cho người phân chia di sản. Trong những trường hợp người lập di chúc không cho phép người phân chia di sản hưởng thù lao thì, họ không được hưởng thù lao, song những người thừa kế có thể thỏa thuận cho người phân chia di sản một khoản thù lao nhất định; đối với người phân chia di sản do những người thừa kế thỏa thuận cử ra thì, chỉ được hưởng thù lao nếu những người thừa kế có thỏa thuận về việc cho họ hưởng thù lao và mức thù lao cũng do những người thừa kế thỏa thuận với nhau.
Điều 657. Người phân chia di sản
1. Người phân chia di sản có thể đồng thời là người quản lý di sản được chỉ định trong di chúc hoặc được những người thừa kế thỏa thuận cử ra.
2. Người phân chia di sản phải chia di sản theo đúng di chúc hoặc đúng thỏa thuận của những người thừa kế theo pháp luật.
3. Người phân chia di sản được hưởng thù lao, nếu người để lại di sản cho phép trong di chúc hoặc những người thừa kế có thỏa thuận.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338