Phân chia di sản theo di chúc (Điều 659)

30/04/2024

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Người lập di chúc có đủ điều kiện về năng lực chủ thể, về ý chí, về nội dung, về hình thức di chúc được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình. Đối với người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc. Hiện nay tùy thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh mà người lập di chúc lựa chọn một trong các loại theo quy định của điều luật trên đây để thể hiện ý chí định đoạt tài sản của mình trong đó; hình thức của di chúc là phương thức biểu đạt ý chí của người lập di chúc, là căn cứ pháp lý làm phát sinh quan hệ thừa kế theo di chúc, là chứng cứ để bảo vệ quyền lợi cho người được chỉ định trong di chúc.

Tại Điều 659 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc phân chia di sản theo di chúc. Theo đó, việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.

Di chúc chỉ có hiệu lực pháp luật khi đảm bảo điều kiện theo quy định của pháp luật về các vấn đề nội dung, hình thức, chủ thể… Khác với chia di sản theo pháp luật, chia di sản theo di chúc dựa trên ý chí của người để lại di sản. Người lập di chúc có thể để lại di sản cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào và phần thừa kế của mỗi chủ thể bằng hoặc không bằng nhau; pháp luật ưu tiên chia di sản theo di chúc thể hiện sự tôn trọng ý chí chủ thể và tuân theo nguyên tắc cơ bản của luật dân sự là tự do, tự nguyện, độc lập về ý chí của chủ thể tham gia các quan hệ dân sự; người thừa kế theo di chúc không dựa trên quan hệ huyết thống, gia đình, gần gũi, mà dựa trên ý chí, nguyện vọng của người chết, họ còn có thể truất quyền thừa kế của những người thừa kế theo pháp luật. Việc phân chia di sản phải thực hiện theo đúng một trong các trường hợp cụ thể như sau:

(1) Trường hợp di chúc không xác định rõ phần di sản của từng người:

Theo quy định thì người thừa kế theo di chúc là người được chỉ định hưởng di sản thừa kế trong nội dung của di chúc; khi lập di chúc người để lại di sản sẽ xác định rõ phần thừa kế của từng người, có thể phần di sản thừa kế của mỗi người là không giống nhau tùy thuộc vào ý chí, nguyện vọng của người lập di chúc. Song cũng có trường hợp người lập di chúc chỉ chỉ định người thừa kế mà, không xác định rõ phần di sản thừa kế của mỗi người.

Để bảo vệ quyền, lợi ích của tất cả những người thừa kế, di sản sẽ được chia đều cho những người thừa kế trong di chúc, bởi vì không xác định được ý chí của người để lại di sản, nên để tránh xảy ra tranh chấp cũng như cân bằng quyền lợi của những người thừa kế thì di sản sẽ được chia đều. Song những người thừa kế cũng có thể thỏa thuận về việc chia di sản; mục đích của quy định này là tránh tranh chấp giữa những người thừa kế về việc phân chia di sản và để cân bằng quyền lợi của các bên, vậy nên nếu các bên có thỏa thuận thì pháp luật cũng tôn trọng ý kiến của họ; vì thế họ có thể thỏa thuận về việc phân chia di sản không đều nhau, và được pháp luật công nhận và bảo vệ.

(2) Trường hợp chia di sản là hiện vật:

Trường hợp di sản được phân chia theo hiện vật là trường hợp người để lại di sản đã xác định rõ trong di chúc ai là người được hưởng di sản là hiện vật, và cụ thể hiện vật đó là gì. Thừa kế theo di chúc dựa trên ý chí của người để lại di sản, nên phần di sản mà mỗi người thừa kế được hưởng có thể không giống nhau, có người được nhận tiền mặt, có người được nhận hiện vật; trong trường hợp di sản thừa kế là hiện vật thì người thừa kế được hưởng cả phần hoa lợi, lợi tức phát sinh từ chính vật đó; vì hoa lợi, lợi tức gắn liền với việc khai thác, sử dụng hiện vật mà chỉ người nắm giữ hiện vật đó mới có quyền với hoa lợi, lợi tức thu được.

Bên cạnh đó, lợi ích thì luôn đi kèm với rủi ro, người thừa kế phải chịu phần giảm sút giá trị của hiện vật tính đến thời điểm phân chia di sản; kể từ khi mở thừa kế đến khi phân chia di sản, di sản được giao cho người quản lý có trách nhiệm quản lý di sản; trong khoảng thời gian đó không tránh được việc di sản bị hưng hỏng, người quản lý có thể áp dụng các biện pháp ngăn chặn tuy nhiên chỉ giảm thiểu được phần nào sự hao mòn của tài sản; khi đó người thừa kế di sản đó phải chịu sự giảm sút giá trị đó có di sản mà không có đền bù vào phần giá trị giảm sút đó, ngoài ra họ còn phải thanh toán các chi phí mà người quản lý di sản đã áp dụng để bảo quản, ngăn không cho di sản hư hỏng thêm; người hưởng di sản trong di chúc được xác định là chủ sở hữu đối với di sản đó, vì vậy khi di sản bị tiêu hủy do lỗi người khác lúc này làm phát sinh quan hệ bồi thường thiệt hại giữ họ và người gây nên thiệt hại, nên họ có quyền yêu cầu người gây nên thiệt hại đền bù tương đương với giá trị của di sản.

(3) Trường hợp chia di sản theo tỷ lệ:

Trường hợp chia di sản theo tỷ lệ là trường hợp di chúc đã xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối lượng tài sản. Người lập di chúc có thể định đoạt phần di sản thừa kế của mỗi người thừa kế theo tỷ; tỷ lệ được tính dựa trên giá trị của tổng số di sản còn lại tại thời điểm chia di sản, sau khi đã thực hiện các nghĩa vụ tài sản, các khoản chi phí phát sinh; khi phân chia di sản, để xác định được phần tỷ lệ mà người thừa kế được hưởng là bao nhiêu, phải tiến hành định giá toàn bộ khối di sản để lại, giá trị của di sản được tính dựa trê giá thị trường.

Điều 659. Phân chia di sản theo di chúc

1. Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.

3. Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.

Văn phòng Luật sư Nhân Chính

Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338

Tags

Phân chia di sản theo di chúc Chia thừa kế theo di chúc Chia di sản theo di chúc Phân chia di sản Thực hiện theo ý chí người để lại di chúc Di chúc không xác định rõ phần của từng người Di sản được chia đều cho người được chỉ định Di chúc xác định chia di sản theo hiện vật Người thừa kế được nhận hiện vật Nhận hiện vật kèm theo hoa lợi lợi tức Chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút Đến thời điểm phân chia di sản Hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại Thiệt hại di sản Người khác hủy hoại di sản thừa kế Di chúc xác định chia di sản theo tỷ lệ Tổng giá trị khối di sản Tỷ lệ được tính trên giá trị khối di sản đang còn Thời điểm phân chia di sản Phân chia si sản thừa kế di sản thừa kế thừa kế di chúc di chúc hợp pháp Di chúc không đầy đủ di chúc không hợp pháp Di chúc vô hiệu tranh chấp di sản thừa kế Điều 659 Bộ luật dân sự năm 2015 Dịch vụ luật sư Dịch vụ luật sư uy tín Dịch vụ pháp lý Danh sách luật sư Hà Nội Danh bạ luật sư Đoàn luật sư Hà Nội Liên đoàn luật sư Việt Nam Luật luật sư Đồng luật sư nguyễn văn đồng luật sư khuyên luật sư hà thị khuyên Nhân chính Nhanchinh.vn Luật Nhân Chính Văn phòng Luật sư Nhân Chính Nhân Chính Law Firm Lawyer Tư vấn luật Tư vấn pháp luật Cần tìm luật sư Tìm luật sư Tìm luật sư giỏi luật sư luật sư giỏi Luật sư tại Hà Nội Luật sư uy tín Luật sư giỏi Hà Nội Luật sư Hà Nội luật sư việt nam luật sư tranh tụng Luật sư tố tụng Luật sư tư vấn Luật sư giải quyết tranh chấp luật sư bào chữa Luật sư hình sự Luật sư dân sự Luật sư giải quyết án hành chính Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp Luật sư hợp đồng Luật sư giải quyết tranh chấp hợp đồng Luật sư đất đai Luật sư tư vấn đất đai Luật sư nhà đất Luật sư giải quyết tranh chấp đất đai Luật sư thừa kế Luật sư giải quyết tranh chấp thừa kế Luật sư Ly hôn Luật sư hôn nhân và gia đình Luật sư thu hồi nợ Luật sư kinh doanh thương mại Luật sư doanh nghiệp Luật sư sở hữu trí tuệ luật sư lao động Luật sư nổi tiếng Luật sư hòa giải luật sư đối thoại Luật sư đàm phán Luật sư quận Ba Đình Luật sư quận Cầu Giấy Luật sư quận Hoàn Kiếm Luật sư quận hai bà trưng Luật sư quận Đống Đa Luật sư quận Tây Hồ Luật sư Quận Thanh Xuân Luật sư quận Bắc Từ Liêm Luật sư quận Hà Đông Luật sư quận Long Biên Luật sư quận nam Từ Liêm Luật sư huyện Ba Vì Luật sư huyện Chương Mỹ Luật sư huyện Đan Phượng Luật sư huyện Đông Anh Luật sư huyện Gia Lâm Luật sư huyện Hoài Đức Luật sư huyện Mê Linh Luật sư huyện Mỹ Đức Luật sư huyện Phú Xuyên Luật sư huyện Phúc Thọ Luật sư huyện Quốc Oai Luật sư huyện Sóc Sơn Luật sư huyện Thạch Thất Luật sư huyện Thanh Oai Luật sư huyện Thanh Trì Luật sư huyện Thường Tín Luật sư huyện Ứng Hòa Luật sư thị xã Sơn Tây Pháp luật Pháp lý Văn phòng luật Văn phòng luật sư Văn phòng luật sư uy tín Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội Văn phòng luật sư gần nhất Văn phòng luật sư Hà Nội Công ty luật Tổ chức hành nghề luật sư 0983951338 0936683699

Đặt câu hỏi trực tuyến

Đặt lịch hẹn luật sư