Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế (Điều 614)
Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Tại Điều 614 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế. Theo đó, kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.
Theo quy định thì kể từ thời điểm mở thừa kế, tức là kể từ thời điểm xảy ra sự kiện người để lại di sản chết, những người thừa kế sẽ có các quyền và nghĩa vụ tài sản do chính người chết để lại; người thừa kế được đề cập ở đây được hiểu là cá nhân còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết; trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Trường hợp những người có quyền thừa kế di sản của nhau đều chết cùng thời điểm hoặc được coi là chết cùng thời điểm do không thể xác định được người nào chết trước thì họ không được thừa kế di sản của nhau và di sản của mỗi người do người thừa kế của người đó hưởng, trừ trường hợp thừa kế thế vị. Đây là quy định được nêu tại Điều 613, Điều 614, Điều 619 Bộ luật Dân sự năm 2015. Điều 652 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thừa kế thế vị như sau: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”. Quy định trên cho thấy, pháp luật dân sự đã đưa ra những tiêu chí rất rõ ràng về việc xác định người thừa kế, tuy nhiên, các nhà làm luật vẫn dự trù thêm trường hợp ngoại lệ đề cao tính huyết thống nhằm mục đích bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng phát sinh từ chính mối quan hệ huyết thống đó như trường hợp thừa kế thế vị.
Việc xác định thời điểm mở thừa kế là rất quan trọng, bởi kể từ thời điểm đó xác định được chính xác tài sản, quyền, nghĩa vụ về tài sản của người để lại thừa kế gồm những gì và đến khi chia di sản còn bao nhiêu. Thời điểm mở thừa kế là căn cứ xác định những người thừa kế của người đã chết, vì người thừa kế phải là cá nhân còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Theo quy định tại Điều 614 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại; mặc dù người có quyền hưởng di sản có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế bất cứ lúc nào, kể từ thời điểm mở thừa kế, nhưng việc chia thừa kế không thể diễn ra ngay sau khi người có tài sản chết.
Những tài sản phát sinh sau thời điểm mở thừa kế được xác định là di sản thừa kế có ý nghĩa trong việc xác định chính xác khối di sản mà người chết để lại, đảm bảo đúng phần di sản mà từng người thừa kế được hưởng theo di chúc hoặc theo pháp luật. Đồng thời xác định được ai là người thực hiện nghĩa vụ bồi thường thiệt hại nếu di sản gây thiệt hại. Thời điểm mở thừa kế là mốc thời gian kể từ lúc đó các quyền tài sản và nghĩa vụ tài sản của một người chấm dứt khi người đó chết và được chuyển cho những người còn sống là người thừa kế của người quá cố, trừ những quyền và nghĩa vụ tài sản gắn với nhân thân người chết. Kể từ thời điểm mở thừa kế, tài sản thuộc quyền sở hữu của người chết trở thành tài sản thuộc quyền sở hữu chung của những người thừa kế, những người thừa kế trở thành chủ sở hữu chung những tài sản của người chết để lại. Đồng thời, những người thừa kế phải thực hiện các nghĩa vụ tài sản của người để lại di sản tương ứng với phần di sản mà người thừa kế đó được hưởng.
Điều 614. Thời điểm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế
Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
