Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Theo quy định pháp luật, nghĩa vụ là việc mà theo đó một hoặc nhiều chủ thể (sau đây gọi chung là bên có nghĩa vụ) phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác (sau đây gọi chung là bên có quyền). Trong quan hệ nghĩa vụ, có loại nghĩa vụ mà bên mang nghĩa vụ phải bắt buộc phải thực hiện đúng đối tượng, nhưng cũng có loại nghĩa vụ cho phép bên có nghĩa vụ được lựa chọn đối tượng để thực hiện. Quy định này nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho bên có nghĩa vụ hoàn thành tốt nghĩa vụ của mình.

Tại Điều 291 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc thực hiện nghĩa vụ không phân chia được theo phần. Theo đó, nghĩa vụ không phân chia được theo phần là nghĩa vụ mà đối tượng của nghĩa vụ phải được thực hiện cùng một lúc. Trường hợp nhiều người cùng phải thực hiện một nghĩa vụ không phân chia được theo phần thì họ phải thực hiện nghĩa vụ cùng một lúc.

Đối tượng của nghĩa vụ dân sự hết sức đa dạng, mỗi loại đối tượng cụ thể có những đặc điểm và tính chất khác nhau. Do đó tùy thuộc vào đối tượng như thế nào mà nghĩa vụ dân sự đó có thể là nghĩa vụ phân chia được theo phần hoặc là nghĩa vụ không phân chia được theo phần. Nếu đối tượng của nghĩa vụ là một vật được xác định và vật đó là một vật chia được hoặc đối tượng là một công việc mà theo tính chất công việc đó phải được thực hiện cùng một lúc thì được gọi là nghĩa vụ không phân chia được theo phần. Ngược lại, nếu đối tượng của nghĩa vụ là một vật chia được hoặc công việc có thể thực hiện theo từng phần khác nhau thì được gọi là nghĩa vụ phân chia được theo phần.

Nghĩa vụ dân sự không phân chia theo phần là nghĩa vụ dân sự mà đối tượng của nó là vật không thể chia được hoặc là công việc phải thực hiện cùng một lúc. Từ quy định trên, có thể thấy nghĩa vụ dân sự được xem là không thể phân chia được khi đối tượng của quan hệ đó có đặc điểm như:

Nếu là vật thì phải tồn tại dưới dạng không thể phân chia được. Vật không thể phân chia được, tức nếu bị phân chia thì vật đó không thể giữ nguyên được tính chất và tính năng ban đầu, giá trị của nó sẽ giảm sút hoặc không còn. Do đó, để bảo vệ giá trị của vật cũng như đảm bảo quyền lợi của bên có quyền, người có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ cùng một lúc mà không thể chia ra thực hiện nhiều lần.

Nếu là công việc được coi là đối tượng của quan hệ nghĩa vụ khi các bên xác lập quan hệ với nhau, thông qua việc thực hiện một công việc với nội dung xác định, mà việc bên có nghĩa vụ thực hiện công việc đó nhằm thỏa mãn lợi ích của bên có quyền. Cúng như vật, nếu đối tượng của quan hệ là công việc thì phải tồn tại dưới hình thức không thể thực hiện làm nhiều lần. Tức, công việc đó phải được thực hiện trong một lần duy nhất thì mới đáp ứng được nhu cầu lợi ích của bên có quyền.

Thực hiện nghĩa vụ không phân chia được mang tính công bằng đối với các bên có nghĩa vụ trong trường hợp quan hệ nghĩa vụ do nhiều người cùng thực hiện. Tính công bằng thể hiện ở chỗ những người mang nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ cùng một lúc, khi đối tượng của quan hệ là vật không chia được hoặc công việc phải thực hiện một lần. Bản chất của đối tượng là vật không phân chia được hoặc công việc phải thực hiện một lần là không thể chia làm nhiều giai đoạn thực hiện, nó chỉ mang lại quyền lợi cho bên có quyền khi được thực hiện một lần. Do đó, các bên có nghĩa vụ phải cùng lúc thực hiện nghĩa vụ đó mới có thể thỏa mãn quyền lợi của bên có quyền. (Nguyễn Văn Cừ - Trần Thị Huệ, 2017, Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự năm 2015 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Công an nhân dân).

Điều 291. Thực hiện nghĩa vụ không phân chia được theo phần

1. Nghĩa vụ không phân chia được theo phần là nghĩa vụ mà đối tượng của nghĩa vụ phải được thực hiện cùng một lúc.

2. Trường hợp nhiều người cùng phải thực hiện một nghĩa vụ không phân chia được theo phần thì họ phải thực hiện nghĩa vụ cùng một lúc.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338