Hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, bên thuê phải trả tiền thuê. Bên cho thuê là chủ sở hữu của tài sản hoặc có quyền cho thuê tài sản. Khi đã xác lập hợp đồng cho thuê tài sản, bên cho thuê phải giao tài sản cho bên thuê như đã thỏa thuận.
Tại Điều 481 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc trả tiền thuê. Theo đó, bên thuê phải trả đủ tiền thuê đúng thời hạn đã thỏa thuận; nếu không có thỏa thuận về thời hạn trả tiền thuê thì thời hạn trả tiền thuê được xác định theo tập quán nơi trả tiền; nếu không thể xác định được thời hạn theo tập quán thì bên thuê phải trả tiền khi trả lại tài sản thuê. Trường hợp các bên thỏa thuận việc trả tiền thuê theo kỳ hạn thì bên cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nếu bên thuê không trả tiền trong ba kỳ liên tiếp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Thời điểm trả tiền thuê được xác định như sau:
- Theo thời điểm ghi nhận trong hợp đồng: Khi thỏa thuận về nội dung của hợp đồng thuê tài sản, các bên có thể thỏa thuận về thời điểm bên thuê phải thực hiện nghĩa vụ trả tiền. Các bên có thể tự do thỏa thuận về thời điểm trả tiền thuê, có thể là khi bên thuê nhận tài sản thuê hoặc khi hết thời hạn thuê. Đây là phương thức xác định thời điểm trả tiền phổ biến, vì hợp đồng được xác lập trên cơ sở thỏa thuận của các bên, mà tiền thuê là lợi ích mà bên cho thuê hướng tới. Thông thường, nếu tiền thuê có giá trị nhở thì bên thuê thanh toán ngay khi nhận tài sản thuê, còn đối với tài sản thuê có giá trị lớn thì bên thuê có thanh toán trước một nửa, phần còn lại có thể thanh toán khi hết thời hạn.
- Theo tập quán tại nơi trả tiền thuê: Mỗi địa phương có thể tồn tại tập quán trả tiền khác nhau tương ứng với mỗi tài sản nhất định. Trong trường hợp các bên không có thỏa thuận về thời điểm trả tiền thuê trong hợp đồng thì áp dụng theo cách xác định thời điểm thuê này. Tập quán nơi diễn ra hợp đồng thuê tài sản và tài sản thuê tương ứng sẽ quyết định đến thời điểm trả tiền thuê.
- Theo thời điểm trả lại tài sản thuê: Nếu các bên không có thỏa thuận về thời điểm trả tiền thuê, mà cũng không có tập quán quyết định thì thời điểm trả tiền thuê trùng với thời điểm trả tài sản.
Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của bên cho thuê:
- Các bên có thỏa thuận về việc trả tiền thuê theo kỳ hạn: Kỳ hạn trả tiền là khoảng thời gian nhất định nằm trong thời hạn thuê, theo đó khi đến kỳ hạn thì bên thuê phải trả tiền thuê trong kỳ hạn đó cho bên cho thuê. Tiền thuê tài sản trong trường hợp này được chia nhỏ và bên thuê phải thanh toán theo từng kỳ hạn nhất định. Đây là hình thành thanh toán tiền thuê từng lần trong suốt thời gian thuê.
- Bên thuê không thanh toán trong ba kỳ hạn liên tiếp: Khi đến kỳ hạn mà bên thuê chưa thanh toán tiền thuê, thì bên cho thuê phải tạo điều kiện cho bên thuê được thanh toán vào kỳ sau. Bởi thông thường, hợp đồng thuê tài sản thỏa thuận thanh toán tiền thuê theo kỳ hạn thường có thời hạn dài, bên cho thuê có nghĩa vụ phải tạo điều kiện cho bên thuê được sử dụng, khai thác tài sản. Tuy nhiên, nếu trong ba kỳ liên tiếp mà bên thuê vẫn không thanh toán tiền thì bên cho thuê được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng. Quy định này vừa tạo điều kiện để bên thuê được tập trung vào sản xuất, kinh doanh tạo nguồn thu để thanh toán cho bên cho thuê tài sản, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của bên thuê trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình. Nếu pháp luật không quy định cho phép bên cho thuê được hủy bỏ hợp đồng khi bên thuê không thanh toán tiền tiền thuê trong 03 kỳ liên tiếp, bên thuê có thể ỷ lại và không chịu thực hiện nghĩa vụ dù đủ khả năng thực hiện.
Như vậy, quy định trên có hai trường hợp gồm hợp đồng thuê có thỏa thuận kỳ hạn thanh toán tiền thuê và hợp đồng thuê không có thỏa thuận kỳ hạn thanh toán tiền thuê. Đối với mỗi trường hợp, pháp luật ghi nhận hậu quả pháp lý khác nhau. Cụ thể: Hợp đồng có thỏa thuận trả tiền thuê theo kỳ hạn, hợp đồng thuê có thỏa thuận trả tiền thuê theo kỳ hạn.
Điều 481. Trả tiền thuê
1. Bên thuê phải trả đủ tiền thuê đúng thời hạn đã thỏa thuận; nếu không có thỏa thuận về thời hạn trả tiền thuê thì thời hạn trả tiền thuê được xác định theo tập quán nơi trả tiền; nếu không thể xác định được thời hạn theo tập quán thì bên thuê phải trả tiền khi trả lại tài sản thuê.
2. Trường hợp các bên thỏa thuận việc trả tiền thuê theo kỳ hạn thì bên cho thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, nếu bên thuê không trả tiền trong ba kỳ liên tiếp, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338