Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015 (Điều 1)
05/06/2024
Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra (Điều 587)
Theo quy định pháp luật, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm dân sự, theo đó, người vi phạm nghĩa vụ pháp lý gây tổn hại cho người khác phải bồi thường những tổn thất do mình gây ra mà giữa người có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại và người bị thiệt hại không giao kết hợp đồng hoặc có hợp đồng nhưng hành vi gây thiệt hại không thuộc hành vi thực hiện hợp đồng. Vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định tại Chương XX của Bộ luật Dân sự năm 2015 từ Điều 584 đến Điều 608. Hành vi gây thiệt hại có thể được thực hiện bởi bất kỳ chủ thể nào trong xã hội nhưng không phải chủ thể nào cũng có khả năng thực hiện việc bồi thường, việc thực hiện nghĩa vụ bồi thường còn phụ thuộc vào năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại của từng chủ thể.
Tại Điều 587 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định việc bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra. Trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì những người đó phải liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt hại được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người; nếu không xác định được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau. Khi xem xét đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra cần chú ý tới các nội dung sau:
Phải có việc gây thiệt hại của nhiều người, điều này khẳng định người gây thiệt hại có thể là cá nhân, pháp nhân, tổ chức… nhưng phải có từ hai người trở lên, khi chỉ có một người gây thiệt hại thì đó là trách nhiệm riêng lẻ không thể xác định là trách nhiệm của nhiều người được, số nhiều ở đây là chỉ chủ thể có hành vi gây thiệt hại cho chủ thể khác chứ không phải chủ thể bị thiệt hại. Vì một chủ thể có thể gây thiệt hại cho nhiều người, tuy nhiên trường hợp này số nhiều là bên bị thiệt hại. Loại trách nhiệm này không quan tâm đến số lượng chủ thể bị thiệt hại, mà chỉ quan tâm đến số lượng chủ thể gây thiệt hại mà thôi.
Hành vi trái pháp luật trong việc gây thiệt hại của nhiều người có sự thống nhất với nhau, mặc dù có nhiều chủ thể cùng gây thiệt hại nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại liên đới. Khi xác định loại trách nhiệm này phải xem xét đến yếu tố “cùng gây thiệt hại”, việc “cùng gây thiệt hại” được hiểu là hành vi của những người gây thiệt hại đều là nguyên nhân dẫn đến thiệt hại xảy ra, mỗi người có thể thực hiện một hoặc một vài hành vi gây nên cùng một tổn thất cho chủ thể khác, các chủ thể có thể thực hiện những hành vi khác nhau nhưng tạo thành một chuỗi công việc thống nhất gây thiệt hại.
Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của những người gây thiệt hại và thiệt hại xảy ra, đây là quy định giống với điều kiện làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại nói chung, hành vi của những người cùng gây thiệt hại có thể khác nhau về mức độ nhưng cùng đem lại hậu quả là thiệt hại cho người bị thiệt hại. Thiệt hại xảy ra là kết quả của hành vi gây thiệt hại. Mối quan hệ nhân quả là cơ sở để áp dụng các chế tài pháp lý đối với một chủ thể, bồi thường thiệt hại không chỉ nhằm mục đích khắc phục những tổn thất cho người bị hại mà còn nâng cao ý thức, trách nhiệm của chủ thể trong việc tôn trọng lợi ích của chủ thể khác, phải có mối liên hệ nhân quả giữa hành vi và thiệt hại, khi xem xét mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và thiệt hại không chỉ nhằm mục đích xác định trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại của các chủ thể, mà còn có ý nghĩa trong việc xác định mức bồi thường.
Tất cả những người gây thiệt hại đều có lỗi, để làm phát sinh trách nhiệm dân sự của chủ thể thì phải đảm bảo cả về mặt khách quan và chủ quan. Trong đó, yếu tố lỗi chính là mặt chủ quan của hành vi gây thiệt hại; lỗi là yếu tố quan trọng để xác định trách nhiệm dân sự nói chung và trách nhiệm bồi thường thiệt hại nói riêng, cá nhân có khả năng nhận thức làm chủ hành vi của mình phải chịu trách nhiệm khi có lỗi, lỗi của pháp nhân trong việc chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại là lỗi của người thực hiện nhiệm vụ phục vụ cho lợi ích của pháp nhân đó, trong một số trường hợp lỗi được xác định là lỗi suy đoán.
Trường hợp nếu một người gây thiệt hại cho nhiều người thì có làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra hay không? Điều 587 Bộ luật Dân sự chỉ dự liệu bồi thường khi nhiều người “cùng gây thiệt hại” chứ không nói tới nhiều người “cùng bị thiệt hại”, do đó chúng ta cần phải hiểu người bị thiệt hại có thể là một hoặc nhiều người nhưng người gây thiệt hại bắt buộc phải là nhiều người chứ không thể là một người, khi đó mới phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra.
Như vậy, theo quy định trên thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi “nhiều người cùng gây thiệt hại” là trách nhiệm liên đới bồi thường của những người cùng gây thiệt hại đối với người bị thiệt hại. Cơ sở để xác định ttách nhiệm liên đới bồi thường khi nhiều người gây thiệt hại là có hành vi “cùng gây thiệt hại” của những người gây thiệt hại, xuất phát từ đặc điểm này, tính liên đới trong việc bồi thường được xác định; tuy nhiên, khi xác định ttách nhiệm bồi thường vẫn cần căn cứ vào mức độ lồi của mỗi người để xác định mức bồi thường thiệt hại cho từng người.
Điều 587. Bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra
Trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì những người đó phải liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt hại được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người; nếu không xác định được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Áp dụng Bộ luật dân sự (Điều 4)
05/06/2024 -
Áp dụng tập quán (Điều 5)
05/06/2024 -
Áp dụng tương tự pháp luật (Điều 6)
05/06/2024 -
Căn cứ xác lập quyền dân sự (Điều 8)
04/06/2024 -
Thực hiện quyền dân sự (Điều 9)
04/06/2024
