Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Luật sư Hà Thị Khuyên
Các tình tiết tăng nặng hay giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định một mức hình phạt cụ thể đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích về "Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với pháp nhân thương mại" quy định tại Điều 85 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự có thể hiểu là nếu có một hoặc một số tình tiết khác ngoài những tình tiết đã được quy định trong cấu thành cơ bản và những tình tiết này làm cho tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội nguy hiểm hơn so với trường hợp không có tình tiết này, cấu thành tăng nặng bao giờ cũng có khung hình phạt nặng hơn so với cấu thành cơ bản.
Điều 85 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với pháp nhân thương mại. Theo đó chỉ có một loại tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được xác định tại điều luật.
Khoản 1 Điều 85 Bộ luật Hình sự năm 2015 đã xác định chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
- Câu kết với pháp nhân thương mại khác để phạm tội, đây là trường hợp có ít nhất hai pháp nhân thương mại đã câu kết với nhau để tội phạm được thực hiện bằng hình thức đồng phạm thông qua người phạm tội. Câu kết với pháp nhân thương mại khác để phạm tội làm tăng đáng kể mức độ nguy hiểm của tội phạm do làm tăng khả năng thực hiện tội phạm, quy mô của tội phạm cũng như mức độ hậu quả… Mức độ tăng nặng trách nhiệm hình sự do có tình tiết này chủ yếu phụ thuộc vào mức độ câu kết với pháp nhân thương mại khác để phạm tội.
- Cố ý thực hiện tội phạm đến cùng, đây là trường hợp tăng năng mức độ lỗi vì có những biểu hiện thể hiện pháp nhân thương mại quyết tâm thực hiện tội phạm qua việc cố gắng khắc phục mọi trở ngại để thực hiện bằng được tội phạm.
- Phạm tội 02 lần trở lên, đây là trường hợp pháp nhân thương mại được xác định phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm được thực hiện từ 02 lần trở lên.
- Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
- Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội, đây là trường hợp pháp nhân thương mại thông qua người phạm tội đã lợi dụng hoàn cảnh khó khăn, phức tạp của xã hội để dễ dàng thực hiện tội phạm. Hành vi phạm tội có tình tiết này có tính chất nghiêm trọng hơn trường hợp phạm tội bình thường vì nó không chỉ cản trở sự khắc phục khó khăn mà còn làm tăng thêm những khó khăn đang có của xã hội.
- Dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội hoặc nhằm trốn tránh, che giấu tội phạm, dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội là trường hợp mà thủ đoạn phạm tội được sử dụng rất phức tạp, kín đáo, khó nhận biết.
Mức độ tăng nặng trách nhiệm hình sự của tình tiết này phụ thuộc vào mức độ tinh vi của thủ đoạn phạm tội. Dùng thủ đoạn tinh vi nhằm trốn tránh, che giấu tội phạm là trường hợp pháp nhân thương mại sử dụng thủ đoạn hết sức phức tạp, kín đáo, khó nhận biết để che giấu tội phạm, trốn tránh trách nhiệm.
Như vậy, các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với pháp nhân thương mại chỉ có thể là những tình tiết được quy định tại khoản 1 Điều 85 Bộ luật Hình sự. Ngoài các tình tiết này, Tòa án không được phép coi tình tiết khác là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Khoản 2 Điều 85 Bộ luật Hình sự năm 2015 khẳng định tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được nêu trên đây sẽ không được coi là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với tội phạm mà cấu thành tội phạm của nó đã sử dụng tình tiết này làm dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt.
Điều 85. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với pháp nhân thương mại
1. Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
a) Câu kết với pháp nhân thương mại khác để phạm tội;
b) Cố ý thực hiện tội phạm đến cùng;
c) Phạm tội 02 lần trở lên;
d) Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;
đ) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;
e) Dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội hoặc nhằm trốn tránh, che giấu tội phạm.
2. Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338