Nhiệm vụ của Bộ luật Hình sự (Điều 1)
24/11/2023
Phân loại tội phạm (Điều 9)
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Luật sư Hà Thị Khuyên
Quy định phân loại tội phạm vừa là biểu hiện cơ bản của nguyên tắc phân hóa trách nhiệm hình sự vừa là cơ sở cho sự phân hóa trách nhiệm hình sự trong Bộ luật Hình sự năm 2015. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích về quy định "Phân loại tội phạm" tại Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm đến các khách thể được luật hình sự bảo vệ (độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người…) mà theo quy định của Bộ luật Hình sự phải bị xử lý hình sự.
Sự phân loại tội phạm là cơ sở thống nhất cho việc xây dựng trong luật hình sự và trong luật tố tụng hình sự…các quy định thể hiện sự phân hóa trong đấu tranh phòng chống các loại tội phạm khác nhau như quy định các nguyên tắc xử lý (Điều 3 Bộ luật Hình sự năm 2015); quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự (Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015); quy định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự (Điều 27, Điều 28 Bộ luật Hình sự năm 2015); quy định tái phạm, tái phạm nguy hiểm (Điều 53 Bộ luật Hình sự năm 2015)…
Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 phân loại tội phạm gồm 04 loại tội phạm đối với cá nhân và tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện. Cụ thể:
(1) Tội ít nghiêm trọng, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định đây là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn. Khung hình phạt đối với tội phạm ít nghiêm trọng là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.
(2) Tội phạm nghiêm trọng, quy định tại điểm b khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn hơn tội phạm ít nghiêm trọng. Khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội phạm nghiêm trọng là từ trên 03 năm đến 07 năm tù.
(3) Tội phạm rất nghiêm trọng, quy định tại điểm c khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn. Đây là tội phạm rất nguy hiểm cho xã hội nên cần có biện pháp xử lý mạnh. Khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội phạm nghiêm trọng là từ trên 07 năm đến 15 năm tù.
(4) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, quy định tại điểm d khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 đây là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn. Khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
Sự phân hóa các loại tội phạm được thực hiện theo tính chất nghiêm trọng tăng dần và tương ứng với đó là loại hình phạt và mức khung hình phạt cũng tăng dần. Phân loại tội phạm có ý nghĩa rất quan trọng trong việc quy định các nguyên tắc xử lý, quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thời hiệu thi hành bản án và các quy định khác về điều kiện áp dụng một số loại hình phạt hoặc biện pháp tư pháp,.. Phân loại tội phạm còn là cơ sở để cụ thể hóa trách nhiệm hình sự, quy định khung hình phạt, đảm bảo nguyên tắc cá thể hóa trách nhiệm hình sự và hình phạt. Ngoài ra, việc phân loại tội phạm còn có ý nghĩa đối với việc quy định một số chế định tạm giam, tạm giữ trong Bộ luật Tố tụng hình sự.
Phân loại tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện từ quy định tại khoản 2 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 cho thấy việc phân loại tội phạm và xác định loại tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện cũng theo những căn cứ phân loại và xác định tội phạm do cá nhân thực hiện và những quy định tương ứng đối với các tội phạm được giới hạn tại Điều 76 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Điều 9. Phân loại tội phạm
1. Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật này, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:
a) Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
b) Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
c) Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
d) Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
2. Tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện được phân loại căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội theo quy định tại khoản 1 Điều này và quy định tương ứng đối với các tội phạm được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338
-
-
Cơ sở của trách nhiệm hình sự (Điều 2)
24/11/2023 -
Nguyên tắc xử lý (Điều 3)
24/11/2023 -
Khái niệm tội phạm (Điều 8)
24/11/2023 -
Cố ý phạm tội (Điều 10)
24/11/2023 -
Vô ý phạm tội (Điều 11)
24/11/2023
