Hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn, bên thuê phải trả tiền thuê.
Tại Điều 478 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định nghĩa vụ bảo đảm quyền sử dụng tài sản cho bên thuê. Theo đó, bên cho thuê phải bảo đảm quyền sử dụng tài sản ổn định cho bên thuê. Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với tài sản thuê mà bên thuê không được sử dụng tài sản ổn định thì bên thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Quyền sử dụng của bên thuê có thể bị ảnh hưởng bởi một số vấn đề như:
- Tài sản thuê, tài sản thuê phải là tài sản được chuyển quyền sử dụng. Điều đó đồng nghĩa với việc nhưng tài sản đang có tranh chấp hoặc tài sản mà theo quy định của pháp luật không được phép tham gia vào giao dịch chuyển giao quyền sử dụng. Việc cho thuê nhưng tài sản này, rẽ rất rủi ro cho bên thuê, trong trường hợp vẫn đang trong thời hạn thuê mà xảy ra tranh chấp tài sản bị thu hồi, thì sẽ không thể tiếp tục sử dụng tài sản được nữa. Điều đó không chỉ làm ảnh hưởng đến việc sử dụng tài sản mà còn có thể gây thiệt hại cho bên thuê.
- Chủ thể cho thuê, bên cạnh điều kiện đối với tài sản thuê, thì chủ thể cho thuê tài sản phải là chủ thể có quyền, bao gồm: chủ sở hữu của tài sản thuê đó, người được chủ sở hữu ủy quyền cho thuê, người có quyền cho thuê lại tài sản hoặc các chủ thể có quyền cho thuê tài sản theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoặc do pháp luật quy định. Như vậy nếu chủ thể cho thuê được xác định là chủ thể không có quyền đối với tài sản thì cũng sẽ ảnh hưởng đến bên thuê. Nghĩa vụ này có liên quan đến nghĩa vụ cung cấp thông tin đầy đủ về tình trạng pháp lý của tài sản khi cho thuê. Quy định này xuất phát từ nguyên tắc thiện chí, trung thực khi tham gia vào các giao dịch dân sự của các chủ thể.
Nếu đang trong thời hạn thuê tài sản mà xảy ra tranh chấp về tài sản thuê, khiến cho bên thuê không được sử dụng tài sản ổn định thì bên thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng trong trường hợp này xuất phát từ quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng tại khoản 1 Điều 428 Bộ luật Dân năm 2015, theo đó một bên có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và không phải bồi thường thiệt hại khi bên kia vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trong hợp đồng hoặc các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Theo đó vi phạm nghiệm trọng nghĩa vụ được hiểu là việc không thực hiện đúng nghĩa vụ của một bên đến mức làm cho bên kia không đạt được mục đích của việc giao kết hợp đồng. Quyền được sử dụng tài sản là mục đích chính khi chủ thể thuê tài sản, việc sử dụng, khai thác tài sản là cơ sở làm phát sinh quyền và lợi ích mà bên thuê hướng đến. Nhưng vì bên cho thuê đã không đảm bảo việc sử dụng tài sản cho bên thuê trong thời hạn thuê, làm cho bên thuê không thể tiếp tục khai thác tài sản, nên bị xem là vi phạm nghiệm trọng nghĩa vụ, do đó bên thuê được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bồi thường nếu có thiệt hại phát sinh.
Theo khoản 2 Điều 478 của Bộ luật Dân sự năm 2015, trong trường hợp xảy ra tranh chấp về quyền sở hữu tài sản được thuê và người thuê không thể sử dụng tài sản một cách ổn định, người thuê nhà có quyền chấm dứt hợp đồng một cách đơn phương. Đồng thời người thuê cũng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại từ bên cho thuê. Điều này có nghĩa là nếu có tranh chấp về quyền sở hữu tài sản được thuê và người thuê không thể sử dụng tài sản một cách ổn định, họ có quyền chấm dứt hợp đồng thuê nhà mà không cần sự đồng ý từ bên cho thuê. Bên thuê cũng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do việc không thể sử dụng tài sản thuê một cách ổn định gây ra.
Điều 478. Nghĩa vụ bảo đảm quyền sử dụng tài sản cho bên thuê
1. Bên cho thuê phải bảo đảm quyền sử dụng tài sản ổn định cho bên thuê.
2. Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với tài sản thuê mà bên thuê không được sử dụng tài sản ổn định thì bên thuê có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338