Theo quy định tại Điều 455 Bộ luật Dân năm 2015 quy định hợp đồng trao đổi tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó các bên giao tài sản và chuyển quyền sở hữu đối với tài sản cho nhau.
Tại Điều 456 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thanh toán giá trị chênh lệch. Theo đó, trường hợp tài sản trao đổi chênh lệch về giá trị thì các bên phải thanh toán cho nhau phần chênh lệch đó, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác. Khi trao đổi tài sản, để xác định được giá trị của tài sản đem trao đổi, tài sản của mỗi bên sẽ được định giá thành tiền. Giá trị của tài sản trao đổi có khả năng rơi vào một trong 02 trường hợp:
(1) Giá trị của tài sản tương đương nhau. Nếu giá trị tương đương nhau thì các bên chỉ cần chuyển giao tài sản cho nhau mà không cần phải thực hiện bất kỳ việc bù trừ nghĩa vụ nào khác.
(2) Giá trị của tài sản không tương đương nhau. Hai tài sản trao đổi cho nhau sẽ có một tài sản cao hơn giá trị của tài sản còn lại. Trong trường hợp này, để bảo vệ lợi ích cho bên có tài sản có giá trị cao hơn, pháp luật quy định bên còn lại phải thanh toán phần chênh lệch đó. Phần chênh lệch được xác định dựa trên giá trị của của tài sản cao hơn trừ đi giá trị của tài sản thấp hơn. Bên phải thanh toán phần chênh lệch bằng cách chuyển giao cho bên kia một khoản tiền nhất định.
Trên thực tế mặc dù có sự chênh lệch về giá trị tài sản trao đổi, nhưng các bên vẫn trao đổi tài sản cho nhau mà không cần có sự đền bù về phần chênh lệch đó, điều đó phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên. Bản chất của hợp đồng trao đổi tài sản xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng, sản xuất hàng ngày của các chủ thể, khi nhiều người không còn nhu cầu sử dụng tài sản mà mình đang sở hữu mặc dù tài sản đó vẫn còn giá trị sử dụng. Mặt khác họ lại có nhu cầu sử dụng tài sản khác, mà chủ sở hữu của tài sản đó cũng có nhu cầu sử dụng tài sản của họ. Lúc này nhu cầu của 02 bên gặp nhau, họ tự xác lập trao đổi tài sản với nhau dựa trên cơ sở thỏa thuận, thống nhất ý chí. Quy định của pháp luật chỉ mang tính chất định hướng, tạo ra khuôn khổ chung, điều chỉnh quan hệ cho phù hợp với lợi ích chung. Chính vì vậy pháp luật vẫn tôn trọng quyền tự do thỏa thuận của các bên, do đó các bên có thể thỏa thuận về việc miễn thanh toán phần giá trị chênh lệch.
Điều 456. Thanh toán giá trị chênh lệch
Trường hợp tài sản trao đổi chênh lệch về giá trị thì các bên phải thanh toán cho nhau phần chênh lệch đó, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338