Cùng với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng rất nhiều quan hệ có yếu tố nước ngoài phát sinh như quan hệ dân sự, lao động, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại có yếu tố nước ngoài. Khi các bên chủ thể hoặc cơ quan nhà nước áp dụng pháp luật nước ngoài sẽ phải tuân thủ những nội dung nhất định. Xác định pháp luật áp dụng khi giải quyết tranh chấp đối với các quan hệ pháp luật có yếu tố nước ngoài là một trong những yếu tố quan trọng giúp giải quyết tranh chấp bởi các quan hệ pháp luật có yếu tố nước ngoài sẽ có thể xảy ra những xung đột pháp luật gây khó khăn cho việc giải quyết tranh chấp; nên việc xác định pháp luật áp dụng để giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài sẽ được xác định dựa trên một số quy định, nguyên tắc nhất định, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận trước về luật áp dụng.
Thời hiệu trong lĩnh vực dân sự luôn đóng vai trò quan trọng để đảm bảo sự ổn định và công bằng trong các quan hệ pháp lý. Thời hiệu là khoảng thời gian được quy định theo luật để các bên có thể lựa chọn cách xử sự phù hợp với mục đích và lợi ích của mình. Khi thời hiệu kết thúc, các quyền và nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan sẽ phát sinh hoặc chấm dứt. Thời hiệu là căn cứ để xác định quyền, nghĩa vụ của các bên phù hợp với quy định pháp luật của quốc gia đang điều chỉnh quan hệ. Tại Điều 671 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thời hiệu đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự đó.
Theo quy định tại Điều 149 Bộ luật Dân sự năm 2015 thời hiệu là thời hạn do luật quy định mà khi kết thúc thời hạn đó thì phát sinh hậu quả pháp lý đối với chủ thể theo điều kiện do luật quy định. Mỗi quan hệ dân sự có quy định về thời hiệu riêng, có thể không giống nhau. Theo quy định trên thì thời hiệu đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài tùy thuộc vào pháp luật áp dụng đối với quan hệ đó. Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài là một quan hệ đa dạng, tùy vào từng trường hợp mà điều ước quốc thế, luật Việt Nam, hay luật nước ngoài sẽ được áp dụng để điều chỉnh.
Để xác định thời hiệu của một quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài trước hết, phải xác định được quan hệ đó đang được điều chỉnh bởi hệ thống pháp luật nào, cụ thể tại: khoản 1 Điều 678 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản, theo đó việc xác lập, thực hiện, thay đổi, chấm dứt quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản được xác định theo pháp luật của nước nơi có tài sản. Như vậy tài sản tồn tại tại quốc gia nào, thì việc xác lập, thực hiện, thay đổi quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản được thực hiện theo quy định pháp luật của quốc gia đó; đồng thời thời hiệu đối với việc xác lập, thực hiện, thay đổi quyền cũng sẽ được xác định theo quy định của quốc gia có tài sản.
Thông thường quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài thường phức tạp hơn so với quan hệ dân sự thuần túy, bởi vì nó được điều chỉnh bởi pháp luật của quốc gia đang cư trú; quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài có thể phát sinh xung đột pháp luật và việc lựa chọn pháp luật áp dụng là một vấn đề cơ bản và quan trọng. Do đó, khi xác định thời hiệu đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, trước hết phải xác định pháp luật áp dụng cho quan hệ đó. Có thể là điều ước quốc tế hoặc pháp luật của quốc gia khác theo nguyên tắc lựa chọn hoặc pháp luật của quốc gia có mối liên hệ gắn bó nhất với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài đó. Sau khi xác định được pháp luật áp dụng, ca àn phải tìm kiếm trong hệ thống pháp luật đó quy định về thời hiệu áp dụng đối với quan hệ dân sự. Cụ thể nếu pháp luật áp dụng là pháp luật Việt Nam, thì phải tuân theo quy định về thời hiệu áp dụng đối với quan hệ dân sự theo pháp luật Việt Nam. Chẳng hạn ở Việt Nam, thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, tính từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Điều 671. Thời hiệu
Thời hiệu đối với quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài được xác định theo pháp luật áp dụng đối với quan hệ dân sự đó.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338