Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Tội phản bội Tổ quốc là tội phạm xâm phạm đến quan hệ xã hội trong lĩnh vực an ninh quốc gia. Đó là chế độ xã hội chủ nghĩa, xâm phạm nền độc lập, chủ quyền dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân (lượng lượng bảo vệ quốc gia). Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích cấu thành Tội phản bội Tổ quốc quy định tại Điều 108 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của Tội phản bội Tổ quốc được quy định là công dân Việt Nam - Người mang quốc tịch Việt Nam, không phân biệt đang cư trú trên lãnh thổ quốc gia Việt Nam hay đang định cư ở nước ngoài. Người nước ngoài hoặc người không có quốc tịch không thể là chủ thể của tội phạm này.

Khách thể của tội phạm:

Tội phản bội Tổ quốc là tội phạm xâm phạm đến quan hệ xã hội trong lĩnh vực an ninh quốc gia. Đó là chế độ xã hội chủ nghĩa, xâm phạm nền độc lập, chủ quyền dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân (lượng lượng bảo vệ quốc gia). Đây là những mục tiêu cơ bản mà ông cha ta đã đấu tranh và bảo vệ qua 02 cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ. Như vậy, khách thể của tội phạm này là nền độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chế độ Xã hội Chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, tiềm lực quốc phòng, an ninh .

Mặt chủ quan của tội phạm:

Tội phạm này chỉ có thể thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp với mục đích  nhằm gây nguy hại cho độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tiềm lực quốc phòng, an ninh. Người phạm tội hoàn toàn có thể nhận thức được đầy đủ tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện nhưng vẫn cố ý muốn làm.

Mặt khách quan của tội phạm:

Hành vi phạm tội trong mặt khách quan của Tội phản bội tổ quốc là hành vi câu kết với nước ngoài.

Câu kết với nước ngoài là hành vi liên kết, hợp sức với nước ngoài thể hiện thông qua các hành vi cụ thể như: cùng bàn bạc, thống nhất kế hoạch gây nguy hại cho đất nước hoặc cùng bàn bạc, thống nhất về sự tài trợ từ nước ngoài để thực hiện việc lên kế hoạch, chuẩn bị thực hiện những hành vi gây hại cho khách thể mà Bộ luật hình sự bảo vệ.

Trong đó, gây nguy hại cho đất nước gồm gây nguy hại cho độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và tiềm lực quốc phòng, an ninh.

Gây nguy hại cho độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc là làm những hành vi khiến cho nhà nước mất đi quyền tự quyết định đối với các vấn đề đối nội, đối ngoại của mình, lãnh thổ quốc gia bị xâm phạm.

Gây nguy hại cho chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là có hành vi gây tổn hại đến sự vững mạnh, ổn định của chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương. Ví dụ hành vi xúi giục người dân không tuân thủ chính sách mà Nhà nước đề ra là hành vi gây nguy hại.

Gây nguy hại cho tiềm lực quốc phòng, an ninh. Tiềm lực quốc phòng, an ninh là yếu tố để bảo vệ Tổ quốc trước nguy cơ xâm hại của các nước khác trên thế giới. Chúng ta đang sống trong thời bình không có nghĩa là chúng ta bỏ quên yếu tố quốc phòng. Phát triển tiềm lực quốc phòng để đề phòng sự lăm le muốn xâm lược từ bên ngoài, bảo vệ sự phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội trong nước. Gây nguy hại cho tiềm lực quốc phòng, an ninh là gây ra những hành vi có hại cho sự vững mạnh của nền quốc phòng toàn dân. Ví dụ như việc cấu kết với nước ngoài để bắt cóc bộ đội hoặc cấu kết với nước ngoài thực hiện đánh phá trụ sở quân đội.

Như vậy, nếu chỉ có hành vi liên hệ, móc nối với nước ngoài, nhận viện trợ và làm theo chỉ đạo của nước ngoài thì không được coi là “câu kết với nước ngoài”. Nếu không có sự “câu kết” nhưng vẫn có hành vi gây hại cho đất nước thì người thực hiện hành vi không phải chịu tội phản bội tổ quốc nhưng có thể phải chịu một số tội khác như Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109), Tội gián điệp (Điều 110),...

Nước ngoài ở đây là chỉ bất kỳ đất nước nào ngoài nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đối tượng mà người phạm tội thực hiện việc câu kết có thể là cá nhân, tổ chức hoặc kể cả chính phủ nước ngoài.

Tội phạm này được coi là hoàn thành kể từ khi người phạm tội có hành vi câu kết với nước ngoài thực hiện mục đích xâm phạm đến khách thể mà tội “phản bội Tổ quốc” bảo vệ.

Hình phạt:

- Khoản 1. Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

- Khoản 2. Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.

- Khoản 3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Điều 108. Tội phản bội Tổ quốc

1. Công dân Việt Nam nào câu kết với nước ngoài nhằm gây nguy hại cho độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tiềm lực quốc phòng, an ninh, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

2. Phạm tội trong trường hợp có nhiều tình tiết giảm nhẹ, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338