Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Tội tổ chức tảo hôn được quy định là hành vi tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn. Pháp luật quy định chỉ khi đạt đến một độ tuổi nhất định để phát triển đầy đủ về tâm sinh lý thì các bên nam nữ mới được phép kết hôn, quy định độ tuổi kết hôn nhằm bắt buộc nam, nữ phải đạt đến độ tuổi này mới được tiến tới hôn nhân nhằm đảm bảo cho cuộc sống hôn nhân được bền vững, hạnh phúc cũng như đảm bảo sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản và nuôi dạy con cái. Tại Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định độ tuổi kết hôn của nam là từ đủ 20 tuổi trở lên, của nữ từ đủ 18 tuổi trở lên. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích cấu thành của Tội tổ chức tảo hôn quy định tại Điều 183 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của tội phạm là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định. Thông thường, người tổ chức tảo hôn là các bậc gia trưởng trong gia đình, dòng họ.

Khách thể của tội phạm:

Khách thể của tội tổ chức tảo hôn và tội tảo hôn là quan hệ hôn nhân tiến bộ, một trong những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình bảo đảm cho chế độ hôn nhân và gia đình thực sự tự nguyện, tiến bộ. Tổ chức tảo hôn dẫn tới việc những người chưa đủ tuổi kết hôn đã lấy chồng, lấy vợ là hành vi vi phạm pháp luật.

Mặt chủ quan của tội phạm:

Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, người phạm tội phải biết rõ một bên hoặc cả hai bên đều chưa đủ tuổi kết hôn nhưng vẫn cố ý tổ chức hôn lễ cho họ.

Mặt khách quan của tội phạm:

“Tảo” theo nghĩa Hán Việt là “sớm”, hiểu theo nghĩa phổ thông, tảo hôn là lấy chồng, lấy vợ sớm, khi một bên hoặc cả hai bên còn rất trẻ. Với tư cách là một thuật ngữ pháp lý hình sự, tảo hôn là lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình. Luật Hôn nhân và gia đình quy định về độ tuổi kết hôn là nam đến 20 tuổi và nữ đến 18 tuổi. 

Đối với tội tổ chức tảo hôn, người phạm tội có thể có một trong các hành vi sau:

Thứ nhất, chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động để người chưa đến tuổi kết hôn được kết hôn.

Thứ hai, tìm người chưa đến tuổi kết hôn cho người khác để tổ chức kết hôn.

Thứ ba, chuẩn bị các điều kiện vật chất hoặc tinh thần cho người chưa đến tuổi kết hôn để họ kết hôn với người khác.

Tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn là tổ chức cho nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng nhưng việc xác lập này là trái pháp luật (không đủ điều kiện kết hôn) mà cụ thể là chưa đủ tuổi kết hôn. Hành vi tổ chức tảo hôn thường được thực hiện việc xác lập quan hệ hôn nhân không có đăng ký nhưng có tổ chức lễ cưới (cưới chui).

Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm là trước đó đã có lần tổ chức việc kết hôn cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt hành chính bằng một trong những hình thức xử phạt hành chính hoặc bằng một trong những hình thức xử lý hành chính khác theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính và chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý hành chính, nay lại có hành vi tổ chức việc kết hôn cho những người chưa đến tuổi kết hôn. Nếu trước đó người phạm tội tuy có bị xử lý hành chính, nhưng về hành vi khác không phải là hành vi tổ chức việc kết hôn cho những người chưa đến tuổi kết hôn thì cũng chưa cấu thành tội phạm này.

Hậu quả của tội tổ chức tảo hôn là duy trì những phong tục tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình. Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc, tội phạm hoàn thành từ khi xác lập quan hệ hôn nhân.

Hậu quả của tội phạm này có thể chưa xảy ra ngay khi đã có hành vi tổ chức tảo hôn, nhưng nếu vẫn duy trì quan hệ hôn nhân giữa những người chưa đến tuổi kết hôn thì về lâu dài có thể gây ra những thiệt hại cho chính người duy trì quan hệ vợ chồng chưa đến tuổi kết hôn như sức khoẻ bị tổn hại do sinh sản quá sớm, con do họ sinh ra bị khiếm khuyết…

Hình phạt:

Tội tổ chức tảo hôn có duy nhất một khung hình phạt đó là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm. Bộ luật Hình sự năm 2015 đã tội phạm hóa hành vi tảo hôn, đồng thời thay hình phạt cảnh cáo, hình phạt tù có thời hạn bằng hình phạt tiền. Điều này thể hiện tính nhân đạo trong chính sách hình sự và phù hợp hơn với thực tế xử lý hình sự các hành vi này trong thời gian vừa qua, phù hợp với vấn đề tập quán, luật tục, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc ít người.

Điều 183. Tội tổ chức tảo hôn

Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338