Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường xâm phạm đến quy định về phòng ngừa sự cố môi trường hoặc về ứng phó môi trường. Đối tượng tác động là môi trường, tài sản, sức khỏe, tính mạng con người. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích cấu thành của Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường quy định tại Điều 237 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường là bất kỳ cá nhân nào có năng lực trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, pháp nhân thương mại cũng có thể là chủ thể của tội này.

Khách thể của tội phạm:

Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường xâm phạm đến quy định về phòng ngừa sự cố môi trường hoặc về ứng phó môi trường. Đối tượng tác động là môi trường, tài sản, sức khỏe, tính mạng con người.

Mặt chủ quan của tội phạm:

Người phạm tội thực hiện tội phạm này vối lỗi cố ý.

Mặt khách quan của tội phạm:

Người phạm tội thực hiện hành vi vi phạm các quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường. Hành vi này có thể là hành động hoặc không hành động.

Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này, Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định khá cụ thể các mức độ thiệt hại về hậu quả do hành vi vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường gây ra. Cụ thể:

- Các thiệt hại về môi trường: sự cố môi trường, làm môi trường ô nhiễm nghiêm trọng;

- Các thiệt hại về sức khỏe, tính mạng: gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

- Các thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đồng trở lên.

Đáng chú ý là các dấu hiệu này còn khá chung chung, chưa làm rõ được các quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường bị vi phạm phải là các quy định do cơ quan, tổ chức nào ban hành, hay có thể áp dụng cho mọi quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường.

Phân tích thêm:

Vi phạm quy định về phòng ngừa sự cố môi trường, được hiểu là hành vi không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ các quy định về phòng ngừa sựcố môi trường, vềứng phó môi trường.

Sự cố môi trường là các tai biến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoặt động của con ngươi hoặc biến đổi thất thường của thiên nhiên, gây suy thoái môi trường nghiêm trọng. Sự cố môi trường có thể xảy ra:

- Bão, lũ, lụt, hạn hán, nứt đất, động đất, trượt đất, sụt lở đất, núi lủa phun, mưa axit, mưa đá, biến động khí hậu và thiên tai khác;

- Hỏa hoạn, cháy rừng, sự cố kỹ thuật gây nguy hại về môi trường của cơ sở sản xuất, kinh doanh, công trình kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng;

- Sự cố trong tìm kiếm, thăm dò, khai thác và vận chuyển khoáng sản, dầu khí, sập hầm lò, phụt dầu, tràn dầu, vỡ đường ông dẫn dầu, dẫn khí, đắm tàu, sự cố tại cơ sở lọc hóa dầu và các cơ sở công nghiệp khác;

- Sự cố trong lò phản ứng hạt nhân, nhà máy điện tử, nhà máy điện nguyên tử, nhà máy sản xuất, tái chế nhiên liệu hạt nhân, kho chứa chất phóng xạ.

Hình phạt:

- Khoản 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

- Khoản 2: Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

- Khoản 3: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

- Khoản 4 - Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

- Khoản 5: Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau: Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng; Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng; Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 01 năm đến 03 năm; Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm.

Điều 237. Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vi phạm quy định về phòng ngừa sự cố môi trường để xảy ra sự cố môi trường;

b) Vi phạm quy định về ứng phó, khắc phục sự cố môi trường làm môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121% hoặc gây thiệt hại từ 1.000.000.000 đồng đến dưới 3.000.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Làm chết người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;

c) Gây thiệt hại từ 3.000.000.000 đồng đến dưới 7.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Làm chết 02 người trở lên;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

c) Gây thiệt hại 7.000.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng;

b) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 01 năm đến 03 năm;

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338