Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Xóa án tích đối với pháp nhân thương mại là chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, Nhà nước ta; xóa bỏ trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại bị kết án theo bản án đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án, khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành và pháp nhân thương mại đó được coi như chưa bị kết án được quy định tại Điều 89 Bộ luật Hình sự năm 2015. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích về quy định "Xóa án tích" đối với pháp nhân thương mại phạm tội tại Điều 89 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Bộ luật Hình sự với quy định xóa án tích đối với người bị kết án, như quy định các trường hợp bị kết án nhưng không có án tích, rút ngắn thời gian xóa án tích, cách tính thời hạn xóa án tích cũng như thủ tục pháp lý thuận lợi hơn cho người bị kết án; xóa án tích đối với pháp nhân thương mại phạm tội. Sự sửa đổi này thể hiện đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta là khuyến khích, giúp người phạm tội tích cực cải tạo tốt, chấp hành tốt pháp luật, sớm tái hòa nhập cộng đồng để thực hiện các quyền, nghĩa vụ của mình. Những quy định về xóa án tích ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của cá nhân hay pháp nhân thương mại bị kết án vì trong một số trường hợp nếu chủ thể của tội phạm đã bị kết án, thuộc trường hợp có án tích nhưng chưa được xóa án tích là một trong những cơ sở để định tội (xác định có tội phạm xảy ra hay không), để định khung hình phạt (tái phạm, tái phạm nguy hiểm) hoặc quyết định hình phạt trong phạm vi một khung hình phạt (tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự) được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Điều 89 Bộ luật Hình sự năm 2015 chỉ quy định thời hạn xóa án tích cho pháp nhân thương mại phạm tội bị kết án là 2 năm mà không phụ thuộc vào hình phạt chính áp dụng là hình phạt gì. Hình phạt chính áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 33 Bộ luật Hình sự năm 2015 bao gồm 3 loại: phạt tiền, đình chỉ hoạt động có thời hạn và đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Trong đó, hình phạt đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là chấm dứt hoạt động của pháp nhân. Từ đó cho thấy, đối với pháp nhân thương mại bị áp dụng hình phạt chính là đình chỉ hoạt động vĩnh viễn thì không tính thời hạn xóa án tích đối với pháp nhân thương mại bị kết án vì trường hợp này giống như trường hợp cá nhân người phạm tội bị kết án tử hình nhưng không được giảm án thì cũng không tính thời hạn xóa án tích vì thực chất việc pháp nhân thương mại phạm tội đã bị chấm dứt hoạt động thì việc tính thời hạn xóa án tích không có ý nghĩa gì trong việc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điều 89 Bộ luật Hình sự quy định pháp nhân thương mại bị kết án đương nhiên được xóa án tích nếu trong thời hạn 02 năm kể từ khi chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án mà pháp nhân thương mại không thực hiện hành vi phạm tội mới. Như vậy, trong 03 hình thức xóa án tích được quy định trong Bộ luật Hình sự pháp nhân bị kết án sau khi đã chấp hành xong bản án sẽ được áp dụng hình thức đương nhiên xóa án tích, nghĩa là không buộc pháp nhân phải đi xin Tòa án đã ra bản án cấp giấy chứng nhận xóa án tích, mà khi có nhu cầu thì chỉ cần đến cơ quan quản lý dữ liệu lý lịch tư pháp cấp phiếu lý lịch tư pháp.

Bộ luật Hình sự lần đầu quy định pháp nhân thương mại là chủ thể của tội phạm. Và đây cũng lần đầu đặt ra những quy định về trách nhiệm hình sự đối với chủ thể phạm tội này. Trong đó, án tích cũng được xem là một trong những hình thức trách nhiệm hình sự đối với pháp phân thương mại phạm tội. Khi đối với cá nhân phạm tội, xóa án tích phải dựa vào hình phạt chính đã tuyên và có sự phân hóa thời hạn xóa án tích dựa vào loại hình phạt cũng như mức hình phạt được áp dụng. Còn đối với thời hạn xóa án tích của pháp nhân thương mại bị kết án trong mọi trường hợp đều là 02 năm, không phân biệt là hình phạt chính đã áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội là gì.

So với cá nhân phạm tội thời điểm tính thời hạn để xóa án tích đối với pháp nhân thương mại phạm tội bất lợi hơn vì khi chấp hành xong hình phạt chính nhưng chưa chấp hành xong hình phạt bổ sung hay các quyết định khác có trong bản án thì vẫn chưa tính thời hạn để xóa án tích.Vì thời điểm để bắt đầu tính thời hạn xóa án tích đối với pháp nhân thương mại được tính từ khi chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án hoặc khi hết thời hiệu thi hành bản án. Cũng giống như cá nhân người bị kết án, điều kiện để được xóa án tích đối với pháp nhân thương mại bị kết án là trong thời hạn tính xóa án tích, pháp nhân thương mại này không phạm tội mới. Do đó, nếu phạm tội mới bất kể là loại tội phạm gì, bị áp dụng hình phạt chính là gì thì án tích của tội cũ sẽ không được xóa.

Điều 89. Xóa án tích

Pháp nhân thương mại bị kết án đương nhiên được xóa án tích nếu trong thời hạn 02 năm kể từ khi chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án mà pháp nhân thương mại không thực hiện hành vi phạm tội mới.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338