Hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn mà không phải trả tiền, bên mượn phải trả lại tài sản đó khi hết thời hạn mượn hoặc mục đích mượn đã đạt được. Theo quy định thì quan hệ mượn tài sản được hình thành kể từ thời điểm chuyển giao tài sản. Sau khi các bên thỏa thuận xong nội dung cơ bản của hợp đồng nhưng chưa chuyển giao tài sản, không thể bắt buộc các bên phải thực hiện nghĩa vụ của họ. Trong hợp đồng mượn tài sản bên cho mượn chuyển giao tài sản của mình cho bên kia sử dụng trong một thời hạn theo thỏa thuận mà không nhận được sự đền bù nào từ bên mượn tài sản.
Điều 498 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định nghĩa vụ của bên cho mượn tài sản. Theo đó, bên cho mượn tài sản có nghĩa vụ cung cấp thông tin cần thiết về việc sử dụng tài sản và khuyết tật của tài sản, nếu có; Thanh toán cho bên mượn chi phí sửa chữa, chi phí làm tăng giá trị tài sản, nếu có thỏa thuận; Bồi thường thiệt hại cho bên mượn nếu biết tài sản có khuyết tật mà không báo cho bên mượn biết dẫn đến gây thiệt hại cho bên mượn, trừ những khuyết tật mà bên mượn biết hoặc phải biết.
Cung cấp thông tin về việc sử dụng tài sản và khuyết tật của tài sản, đây là nghĩa vụ xuất phát từ nguyên tắc chung khi chuyển giao tài sản, bên chuyển giao tài sản có nghĩa vụ thông báo các thông tin liên quan đến tài sản. Phạm vi thông báo là mọi thông tin liên quan trực tiếp đến việc sử dụng, khai thác tài sản. Trong hầu hết các hợp đồng chuyển giao tài sản như hợp đồng tặng cho, hợp đồng cho thuê tài sản… đề quy định định về nghĩa vụ này của bên chuyển giao. Việc thông báo cho bên mượn biết chất lượng và khả năng liên quan đến việc sử dụng tài sản để bên mượn có thể sử dụng tài sản tốt hơn.
Thanh toán chi phí cho việc sửa chữa và làm tăng giá trị của tài sản, nghĩa vụ này của bên cho mượn tương ứng với quyền yêu cầu thanh toán chi phí sửa chữa, làm tăng giá trị tài sản của bên mượn tài sản. Cũng như quyền của bên mượn, bên cho mượn không phải thanh toán những chi phí phát sinh từ việc sửa chữa những hư hỏng thông thường, bởi vì đây là nghĩa vụ của bên mượn tài sản buộc họ phải thực hiện tốt nghĩa vụ bảo quản, giữ gìn tài sản. Nghĩa vụ này chỉ phát sinh khi bên mượn sửa chữa những hư hỏng lớn và cải tạo làm tăng giá trị của tài sản. Theo quy định, bên mượn chỉ được thực hiện công việc này khi có thỏa thuận với bên cho mượn. Chính vì sự đồng ý đó, mà bên cho mượn phải thanh toán chi phí này cho bên mượn. Việc sửa chữa, làm tăng giá trị tài sản là nghĩa vụ chủ sở hữu tài sản, bên mượn chỉ là chủ thể thực hiện thay.
Bồi thường thiệt hại cho bên mượn nếu biết tài sản có khuyết tật mà không thông báo dẫn đến gây thiệt hại cho bên mượn. Bên cho mượn có nghĩa vụ phải thông báo cho bên mượn biết về những khuyết tật của tài sản, tránh việc bên mượn không biết mà gây nên thiệt hại trong quá trình sử dụng tài sản. Đây là nghĩa vụ bắt buộc, do đó việc bên cho mượn biết mà không thực hiện dẫn đến thiệt hại cho bên mượn, hoặc tài sản thì bên cho mượn phải chịu trách nhiệm phần bị thiệt hại đó. Nếu thiệt hại xảy ra với bên mượn thì bên cho mượn phải bồi thường thiệt hại cho họ, nếu thiệt hại xảy ra với tài sản thì bên mượn không phải chịu trách nhiệm mà bên cho mượn phải tự chịu. Điều kiện đặt ra là bên cho mượn biết về khuyết tật của tài sản mà không thông báo thì mới phải chịu trách nhiệm, như vậy trong trường hợp bên cho mượn không biết về khuyết tật đó của tài sản thì không phải chịu trách nhiệm.
Như vậy, từ quy định trên có thể thấy bên cho mượn phải cung cấp thông tin cần thiết về việc sử dụng tài sản và khuyết tật của tài sản; thanh toán các chi phí về sửa chửa, chi phí làm tăng giá trị tài sản. Ngoài ra, nếu không báo cho bên mượn biết về việc khuyết tật của tài sản dẫn đến gây thiệt hại cho bên mượn, trừ những khuyết tật mà bên mượn biết hoặc phải biết thì bên cho mượn phải có trách nhiệm bồi thường.
Điều 498. Nghĩa vụ của bên cho mượn tài sản
1. Cung cấp thông tin cần thiết về việc sử dụng tài sản và khuyết tật của tài sản, nếu có.
2. Thanh toán cho bên mượn chi phí sửa chữa, chi phí làm tăng giá trị tài sản, nếu có thỏa thuận.
3. Bồi thường thiệt hại cho bên mượn nếu biết tài sản có khuyết tật mà không báo cho bên mượn biết dẫn đến gây thiệt hại cho bên mượn, trừ những khuyết tật mà bên mượn biết hoặc phải biết.
Văn phòng Luật sư Nhân Chính
Liên hệ luật sư: 0936683699 - 0983951338