Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Khách thể của tội chống loài người là sự sống của dân cư ở một khu vực hoặc một quốc gia, nguồn sống, cuộc sống văn hoá, tinh thần của một nước, nền tảng xã hội của một xã hội, sự sống của con người, của động, thực vật trong một khu vực và môi trường tự nhiên. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích cấu thành Tội chống loài người quy định tại Điều 422 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của Tội chống loài người là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự. Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự. Người từ đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một số điều luật quy định tội phạm cụ thể không bao gồm tội phạm thuộc chương XXVI -  tội phá hoại hoài bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh. Do đó, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự đối với Tội chống loài người là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

Khách thể của tội phạm:

Khách thể của tội chống loài người là sự sống của dân cư ở một khu vực hoặc một quốc gia, nguồn sống, cuộc sống văn hoá, tinh thần của một nước, nền tảng xã hội của một xã hội, sự sống của con người, của động, thực vật trong một khu vực và môi trường tự nhiên.

Mặt chủ quan của tội phạm:

Tội phạm được người phạm tội thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi phạm tội của mình là nguy hiểm, thấy trước hậu quả của hành vi và mong muốn hậu quả xảy ra. Mục đích phạm tội là nhằm "phá hoại xã hội", "làm đảo lộn nền tảng của một xã hội". Đây là dấu hiệu bắt buộc thuộc mặt chủ quan của cấu thành tội phạm.

Mặt khách quan của tội phạm:

Tội chống loài người là hành vi tiêu diệt hàng loạt dân cư của một khu vực, phá huỷ nguồn sống, phá huỷ cuộc sống văn hoá, tinh thần của một nước, làm đảo lộn nền tảng của một xã hội nhằm phá hoại xã hội đó, diệt sinh, diệt môi trường tự nhiên và những hành vi diệt chủng khác. Tội phạm này cũng là đối tượng được quy định trong Quy chế Rome về Tòa án Hình sự quốc tế năm 1998 được thông qua ngày 17/7/1998 tại Hội nghị ngoại giao về việc thiết lập Tòa án Hình sự quốc tế do Liên Hợp Quốc tổ chức.

Mặt khách quan của Tội chống phá loài người thể hiện ở các nhóm hành vi sau đây: diệt chủng, diệt sinh và diệt môi trường tự nhiên.

Diệt chủng là hành vi tiêu diệt sự sống của một nhóm người, vi phạm công ước ngày 9 tháng 12 năm 1948 của Liên hợp quốc về phòng ngừa và chống tội diệt chủng. Theo quy định này, thì các hành vi sau đây được coi là phạm tội diệt chủng: giết thành viên của một nhóm người; xâm phạm nghiêm trọng sự toàn vẹn về thể xác hay tinh thần của các thành viên của một nhóm người; cố tình đặt một nhóm người trong những điều kiện tất yếu dẫn đến sự tiêu diệt toàn bộ hay bộ phận của nhóm người đó; có những hành vi nhằm cản trở việc sinh đẻ trong một nhóm người; di chuyển bắt buộc các trẻ em của một nhóm người này sang một nhóm người khác. Do không liệt kê hết các hành vi diệt chủng cho nên, tại Điều 342 Bộ luật hình sự nước ta quy định diệt chủng bao gồm các hành vi: tiêu diệt hàng loạt dân cư của một khu vực; phá huỷ các nguồn sống; phá huỷ cuộc sống văn hoá, tinh thần của một nước; làm đảo lộn nền tảng của một xã hội nhằm phá hoại xã hội đó và các hành vi diệt chủng khác.

Diệt sinh là hành vi huỷ diệt sự sống của động thực vật trên một địa bàn nhất định. Địa bàn nhất định là một khu vực địa lý có tầm quan trọng đối với sự sống của một nhóm dân cư. Hậu quả của hành vi diệt sinh là: phá huỷ làng mạc, cây cối, tiêu diệt động vật; đất đai bị biến chất, không khí, nguồn nước bị ô nhiễm; nguồn thức ăn, môi trường sống của con người, động vật bị huỷ hoại; làm cho sự sống của con người, động vật, thực vật không còn tồn tại.

Diệt môi trường tự nhiên là hành vi phá huỷ môi trường tự nhiên làm mất sự cân bằng giữa các yếu tố của môi trường tự nhiên. Hậu quả của hành vi diệt môi trường tự nhiên là đảo lộn điều kiện sống của sinh vật, dẫn tới huỷ diệt sự sống của con người. Do vậy, diệt sinh, diệt môi trường tự nhiên thực chất là những giai đoạn của quá trình diệt chủng hay là những phương tiện của diệt chủng.

Hậu quả của tội phạm là thiệt hại về sự sống của dân cư ở một khu vực hoặc một quốc gia, nguồn sống, cuộc sống văn hoá, tinh thần của một nước, nền tảng xã hội của một xã hội, sự sống của con người, của động, thực vật trong một khu vực và môi trường tự nhiên.

Tuy nhiên, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc để xác định tội danh. Tội chống loài người có cấu thành hình thức, tội phạm được hoàn thành khi có một trong những hành vi diệu chủng; hoặc diệt sinh hoặc diệt môi trường tự nhiên xảy ra.

Hình phạt:

- Khoản 1. Phạt tù từ 10 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

- Khoản 2. PPhạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Điều 422. Tội chống loài người

1. Người nào trong thời bình hay trong chiến tranh mà thực hiện hành vi tiêu diệt hàng loạt dân cư của một khu vực, phá hủy nguồn sống, phá hoại cuộc sống văn hóa, tinh thần của một quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ độc lập, có chủ quyền, làm đảo lộn nền tảng của một xã hội nhằm phá hoại xã hội đó hoặc thực hiện hành vi diệt chủng khác hoặc thực hiện hành vi diệt sinh, diệt môi trường tự nhiên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

2. Phạm tội trong trường hợp do bị ép buộc hoặc do thi hành mệnh lệnh của cấp trên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338