Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Luật sư Hà Thị Khuyên

Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối xâm phạm đến hoạt động bình thường của các cơ quan tiến hành tố tụng, đồng thời xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và của công dân. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích cấu thành Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối quy định tại Điều 382 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối phải thỏa mãn điều điện là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên. Chủ thể của tội phạm này cũng là chủ thể đặc biệt, chỉ có người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người bào chữa mới có thể là chủ thể của tội phạm này.

Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự. Người từ đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một số điều nhưng không có điều nào thuộc Chương XXIV Bộ luật hình sự. Như vậy chủ thể của Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

Khách thể của tội phạm:

Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối xâm phạm đến hoạt động bình thường của các cơ quan tiến hành tố tụng, đồng thời xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và của công dân. Không ít trường hợp do khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật mà dẫn đến những hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng như: từ có tội thành không có tội hoặc ngược lại, từ chủ sở hữu căn nhà thành người đi ở nhờ...

Đối tượng tác động của tội phạm này tuỳ thuộc vào chủ thể của tội phạm mà đối tượng tác động có thể là quyết định giám định tư pháp, là lời dịch, bản dịch, là lời khai của người làm chứng, các biên bản ghi lời khai của người làm chứng  hoặc những tài liệu mà người giám định, người phiên dịch, người làm chứng cung cấp cho cơ quan tiến hành tố tụng.

Mặt chủ quan của tội phạm:

Người phạm Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối thực hiện hành vi phạm tội của mình với lỗi cố ý, có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc lỗi cố ý gián tiếp. Tức là biết rõ hành vi của mình là hành vi trái pháp luật nhằm cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối, mong muốn cho hậu quả hoặc để mặc cho hậu quả xảy ra.

Mặt khách quan của tội phạm:

Hành vi cung cấp tài liệu sai sự thật, được hiểu là hành vi đưa ra những tài liệu cho cơ quan tố tụng mà mình biết rõ tài liệu đó sai sự thật (như đưa ra hợp đồng vay nợ của cá nhân nhưng biết rõ không phải là bản thật, đưa ra tài liệu để làm cơ sở giám định do người khác cung cấp nhưng biết rõ tài liệu đó là giả…). Hành vi này có thể của người làm chứng, người giám định, người phiên dịch.

Người làm chứng là người biết được những tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, về vụ án và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng triệu tập đến làm chứng.

Người giám định là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật.

Người định giá tài sản là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực giá, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng yêu cầu định giá tài sản theo quy định của pháp luật.

Người phiên dịch, người dịch thuật là người có khả năng phiên dịch, dịch thuật và được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng yêu cầu trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt hoặc có tài liệu tố tụng không thể hiện bằng tiếng Việt.

Hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm là hành vi kết luận, dịch, khai gian dối hoặc cung cấp những tài liệu mà mình biết rõ là sai sự thật. Căn cứ vào chủ thể mà người phạm tội có thể thực hiện một hoặc một số hành vi khách quan như sau:

Đối với người làm chứng đã có lời khai không đúng với các tình tiết của vụ án (chứng gian) hoặc cung cấp những tài liệu sai sự thật về vụ án như; bịa đặt ra những tình tiết không có hoặc phủ nhận những tình tiết có thật của vụ án như: nhìn thấy nhưng khai là không nhìn thấy hoặc ngược lại; có mặt ở nơi xảy ra vụ án nhưng khai là không có mặt hoặc ngược lại; xác nhận gian dối tình trạng ngoại phạm của người phạm tội; cung cấp các tài liệu, đồ vật, tin tức nhằm làm sai lệch các tình tiết của vụ án...

Đối với người giám định đã kết luận giám định gian dối không đúng với tình tiết khách quan của vụ án như: chất đem gửi đến là chát ma tuý nhưng người giám định đã kết luận là không phải là chất ma tuý, nên Cơ quan điều tra không khởi tố được bị can đối với người vận chuyển chất ma tuý; tỷ lệ thương tật của người bị hại dưới 11% nhưng người giám định lại kết luận người bị hại có tỷ lệ thương tật là 25%; công trình xây dựng không đúng thiết kế nhưng người giám định lại kết luận là đúng thiết kế; người phạm tội không mắc bệnh tâm thần nhưng người giám định lại kết luận là mắc bệnh tâm thần; người phạm tội đã đủ 18 tuổi nhưng người giám định lại kết luận mới 16 tuổi; chứ ký trong giấy biên nhận đúng là của đương sự nhưng lại kết luận là không phải...

Đối với người phiên dịch đã phiên dịch không đúng với tiếng nói, chữ viết hoặc dấu hiệu của người tham gia tố tụng mà cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu phiên dịch; xuyên tạc nội dung tài liệu mà người phiên dịch có trách nhiệm phải dịch theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng; xuyên tạc nội dụng câu hỏi, câu trả lời mà người phiên dịch có trách nhiệm phải dịch trong quá trình lấy lời khai của người tiến hành tố tụng đối với người tham gia tố tụng trong vụ án hình sự, đối với đương sự trong vụ án dân sự, kinh tế, lao động, hành chính. Người phiên dịch có thể dịch trực tiếp bằng lời nói, nhưng cũng có thể dịch bằng chữ viết.

Hậu quả của hành vi khai báo gian dối hoặc cung cấp tài liệu sai sự thật không phải là dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Tội phạm hoàn thành kể từ khi có hành vi khách quan xảy ra.

Tội xâm phạm hoàn thành từ thời điểm sau đây:

- Đối với hành vi kết luận gian dối, tội phạm được coi là hoàn thành khi bản kết luận giám định được chuyển đến cơ quan trưng cầu giám định hoặc khi người giám định trình bày kết luận giám định trước phiên toà (nếu giai đoạn điều tra không trưng cầu giám định đối với vụ án).

- Đối với hành vi giám định gian dối, tội phạm được coi là hoàn thành khi người dịch trao bản dịch cho cơ quan tiến hành tố tụng hoặc dịch miệng đã xong và người dịch ký tên vào biên bản do mình dịch trong quá trình điều tra, xét xử.

- Đối với hành vi khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật của người làm chứng, tội phạm được coi là hoàn thành từ thời điểm người làm chứng đã đọc lại biên bản lấy lời khai hoặc trình bày lời khai gian dối tại phiên toà và ký vào biên bản đó.

Hình phạt:

- Khoản 1. Phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

- Khoản 2. Phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

- Khoản 3. Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.

- Khoản 4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Điều 382. Tội cung cấp tài liệu sai sự thật hoặc khai báo gian dối

1. Người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, người bào chữa nào mà kết luận, dịch, khai gian dối hoặc cung cấp những tài liệu mà mình biết rõ là sai sự thật, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dẫn đến việc giải quyết vụ án, vụ việc bị sai lệch.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Dẫn đến việc kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm hoặc người phạm tội.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338