Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Luật sư Hà Thị Khuyên
Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích về "Tình thế cấp thiết" quy định tại Điều 23 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 23 Bộ luật Hình sự năm 2015, thì tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.
Hành vi được thực hiện trong khi tình thế cấp thiết xảy ra là quyền của công dân vừa nghĩa vụ pháp lý. Nhận thức được tình thế xảy ra, người thực hiện hành vi khi có tình thế cấp thiết vì họ muốn tránh những thiệt hại thực tế sẽ xảy ra với cá nhân, cơ quan, tổ chức, Nhà nước với trách nhiệm của một người công dân nên đã thực hiện hành vi này.
Để được áp dụng “Tình thế cấp thiết” đòi hỏi phải xuất hiện các điều kiện như sau:
(1) Phải có sự nguy hiểm thực tế đang gây ra hoặc đe dọa gây ra những thiệt hại nhất định cho những lợi ích được pháp luật bảo vệ. Sự nguy hiểm đó có thể bắt nguồn từ người, từ con vật, từ sức mạnh tự nhiên, từ những sự cố kỹ thuật...
(2) Việc gây thiệt hại là biện pháp duy nhất để khắc phục sự nguy hiểm vì trong tình thế đó không còn cách nào khác;
(3) Thiệt hại gây ra phải nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.
Trong tình thế đó, một người đã chọn phương án ngăn chặn thiệt hại do nguồn nguy hiểm khác gây ra cho lợi ích hợp pháp bằng cách thực hiện hành vi gây ra một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa. Việc gây ra thiệt hại nhỏ hơn để ngăn chặn một thiệt hại lớn hơn khi không còn cách nào khác tránh khỏi thiệt hại đó là có ích cho xã hội và được Nhà nước, xã hội khuyến khích. Hành vi gây thiệt hại trong tình thế đó được coi là gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết. Hành vi này không phải là tội phạm và người gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi gây thiệt hại của mình.
Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết:
Trong tình thế cấp thiết, các chủ thể được phép gây thiệt hại hại nhỏ để ngăn chặn thiệt hại lớn hơn có thể xảy ra. Theo đó, chủ thể không phải chịu trách nhiệm dân sự về hành vi gây thiệt hại của mình. Tuy nhiên, trong một số trường hợp dù trong tình thế cấp thiết, chủ thể gây thiệt hại vẫn phải bồi thường. Trường hợp này được quy định tại Điều 595 Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể: Trường hợp thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây thiệt hại phải bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết cho người bị thiệt hại. Người đã gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy ra thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại
Điều 23. Tình thế cấp thiết
1. Tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.
Hành vi gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là tội phạm.
2. Trong trường hợp thiệt hại gây ra rõ ràng vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết, thì người gây thiệt hại đó phải chịu trách nhiệm hình sự.
Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338