Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội (Điều 24)

23/11/2023

Luật sư Hà Thị Khuyên

Luật sư Nguyễn Văn Đồng

Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ thì không phải là tội phạm. Trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết, thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự. Dưới đây, luật sư của chúng tôi phân tích về quy định "Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội" tại Điều 24 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Bắt giữ người phạm tội bằng cách sử dụng vũ lực, gây thiệt hại cho họ là hành vi phù hợp với lợi ích xã hội về việc làm này không chỉ giúp cơ quan nhà nước có điều kiện truy cứu trách nhiệm hình sự người phạm tội mà còn có tác dụng phòng ngừa họ phạm tội lại. Do vậy, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được bổ sung căn cứ hợp pháp này.

Khoản 1 Điều 24 Bộ luật Hình sự năm 2015 xác định các dấu hiệu của trường hợp gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội và khẳng định trường hợp này không phải là tội phạm. Theo đó, trường hợp này có các dấu hiệu sau:

(1) Cơ sở cho phép gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội:

Cơ sở cho phép gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội là có “người thực hiện tội phạm” và được phép bắt giữ. Như vậy, việc cho phép này phát sinh khi có quyền bắt giữ người thực hiện tội phạm. Chỉ khi có quyền bắt giữ người thực hiện tội phạm thì vấn đề cho phép gây thiệt hại cho người bị bắt giữ mới được đặt ra. Để xác định quyền này phải dựa vào các quy định của pháp luật. Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam quy định rõ các chủ thể có quyền bắt người trong tố tụng hình sự.

Trong đó, Bộ luật xác định chủ thể là người dân chỉ có quyền bắt người trong hai trường hợp. Đó là bắt “…người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm mà bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt…”, Bắt người phạm tội quả tang quy định tại Điều 111 Bộ luật Tố tụng Hình sự và Bắt người đang bị truy nã quy định tại Điều 112 Bộ luật tố tụng Hình sự.

(2) Nội dung và phạm vi của sự cho phép gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội:

Khi có quyền bắt người thực hiện tội phạm, người thực hiện quyền này được phép sử dụng vũ lực để bắt và khi sử dụng vũ lực có thể gây thiệt hại cho người bị bắt. Việc gây thiệt hại này là cho phép, là hợp pháp. Tuy nhiên, sự cho phép này là có giới hạn. Cụ thể, phạm vi cho phép sử dụng vũ lực, gây thiệt hại cho người bị bắt được xác định bởi 02 điều kiện: Việc phải sử dụng vũ lực là cách duy nhất để có thể bắt được người thực hiện tội phạm; Việc sử dụng vũ lực phải trong mức độ cần thiết cho việc bắt người đó. Để kiểm tra 2 điều kiện trên đây cần đánh giá trước hết mối tương quan giữa sự chống trả việc bắt giữ của người bị bắt giữ và khả năng bắt giữ của người bắt giữ đặt trong hoàn cảnh cụ thể.

Khoản 2 Điều 24 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết, thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.

Đây là trường hợp người bắt giữ đã sử dụng vũ lực để bắt giữ vượt ra khỏi phạm vi cho phép. Việc sử dụng vũ lực rõ ràng là quá mức cần thiết cho việc bắt giữ. Do vậy, hành vi gây thiệt hại cho người bị bắt giữ do sử dụng vũ lực không còn là hợp pháp. Người gây thiệt hại này phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự tương tự như trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Đây là trường hợp người bắt giữ đã sử dụng vũ lực quá mức cần thiết cho việc bắt giữ, hành vi gây thiệt hại cho người bị bắt giữ không còn hợp pháp. Do vậy, người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự vì hành vi của mình. Tuy nhiên cũng giống với vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có lỗi đối với việc vượt quá của mình, phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là cũng một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo Điểm đ Khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015

Điều 24. Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội

1. Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ thì không phải là tội phạm.

2. Trường hợp gây thiệt hại do sử dụng vũ lực rõ ràng vượt quá mức cần thiết, thì người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự.

Liên hệ tư vấn luật sư: 0936683699 - 0983951338

Tags

Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội Gây thiệt hại Bắt giữ người phạm tội Người phạm tội Bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội Không còn cách nào khác Buộc phải sử dụng vũ lực Cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ Không phải là tội phạm Gây thiệt hại do sử dụng vũ lực vượt quá mức cần thiết Người gây thiệt hại phải chịu trách nhiệm hình sự Điều 24 Bộ luật hình sự năm 2015 Dịch vụ luật sư Dịch vụ pháp lý Đoàn luật sư Hà Nội Liên đoàn luật sư Việt Nam luật sư Đồng luật sư nguyễn văn đồng luật sư khuyên luật sư hà thị khuyên Nhân chính Nhanchinh.vn Luật Nhân Chính Văn phòng Luật sư Nhân Chính Tư vấn luật Tư vấn pháp luật Tìm luật sư giỏi luật sư luật sư giỏi Luật sư tại Hà Nội Luật sư uy tín Luật sư Quận Thanh Xuân Luật sư Hà Nội luật sư việt nam luật sư tranh tụng Luật sư tố tụng Luật sư tư vấn Luật sư giải quyết tranh chấp luật sư bào chữa Luật sư hình sự Luật sư dân sự Luật sư giải quyết án hành chính Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp Luật sư đất đai Luật sư tư vấn đất đai Luật sư nhà đất Luật sư thừa kế Luật sư Ly hôn Luật sư hôn nhân và gia đình Luật sư thu hồi nợ Luật sư kinh doanh thương mại Luật sư doanh nghiệp Luật sư sở hữu trí tuệ luật sư lao động Luật sư nổi tiếng Luật sư hòa giải luật sư đối thoại Văn phòng luật Văn phòng luật sư Văn phòng luật sư uy tín Văn phòng luật sư gần nhất Văn phòng luật sư Hà Nội Văn phòng luật sư uy tín tại Hà Nội Công ty luật Tổ chức hành nghề luật sư 0983951338 0936683699

Đặt câu hỏi trực tuyến

Đặt lịch hẹn luật sư