Giám định nguyên nhân chết người trong tố tụng hình sự
Luật sư Nguyễn Văn Đồng
Luật sư Hà Thị Khuyên
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự thì khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định. Bắt buộc phải trưng cầu giám định theo quy định tại Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 khi cần xác định:
(1) Tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết của vụ án;
(2) Tuổi của bị can, bị cáo, bị hại nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và không có tài liệu để xác định chính xác tuổi của họ hoặc có nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó;
(3) Nguyên nhân chết người;
(4) Tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khoẻ hoặc khả năng lao động;
(5) Chất ma tuý, vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, tiền giả, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ;
(6) Mức độ ô nhiễm môi trường.
Từ quy định trên có thể thấy trong tố tụng hình sự, việc giám định nguyên nhân chết người là bắt buộc đối với những vụ án/vụ việc có hậu quả chết người xảy ra. Việc giám định có thể tiến hành tại cơ quan giám định hoặc tại nơi tiến hành điều tra vụ án ngay sau khi có quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định. Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, người yêu cầu giám định có thể tham dự giám định nhưng phải báo trước cho người giám định biết. Việc giám định do cá nhân hoặc do tập thể thực hiện.
Thời hạn giám định nguyên nhân chết?
Tại Điều 208 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định thời hạn giám định đối với trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định trong tố tụng hình sự như sau:
- Không quá 03 tháng đối với trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015;
- Không quá 01 tháng đối với trường hợp quy định tại khoản 3 và khoản 6 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015;
- Không quá 09 ngày đối với trường hợp quy định tại khoản 2, khoản 4, khoản 5, Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.
Thời hạn giám định đối với các trường hợp khác thực hiện theo quyết định trưng cầu giám định. Trường hợp việc giám định không thể tiến hành trong thời hạn quy định nêu trên thì tổ chức, cá nhân tiến hành giám định phải kịp thời thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do cho cơ quan trưng cầu, người yêu cầu giám định. Thời hạn giám định quy định nêu trên cũng áp dụng đối với trường hợp giám định bổ sung, giám định lại.
Từ quy định nêu trên thì thời hạn giám định nguyên nhân chết người trong tố tụng hình sự không quá 01 tháng. Trường hợp việc giám định không thể tiến hành trong thời hạn này thì tổ chức, cá nhân tiến hành giám định phải kịp thời thông báo bằng văn bản, nêu rõ lý do cho cơ quan trưng cầu, người yêu cầu giám định.
Khi nào thực hiện giám định lại?
Tại Điều 211 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định việc giám định lại được thực hiện khi có nghi ngờ kết luận giám định lần đầu không chính xác. Việc giám định lại phải do người giám định khác thực hiện.
Cơ quan trưng cầu giám định tự mình hoặc theo đề nghị của người tham gia tố tụng quyết định việc trưng cầu giám định lại. Trường hợp người trưng cầu giám định không chấp nhận yêu cầu giám định lại thì phải thông báo cho người đề nghị giám định bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trường hợp có sự khác nhau giữa kết luận giám định lần đầu và kết luận giám định lại về cùng một nội dung giám định thì việc giám định lại lần thứ hai do người trưng cầu giám định quyết định. Việc giám định lại lần thứ hai phải do Hội đồng giám định thực hiện theo quy định của Luật Giám định tư pháp 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020.
Như vậy, theo quy định tại khoản 3 Điều 206 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và điểm b khoản 1 Điều 208 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, thời hạn giám định để xác định nguyên nhân chết người là không quá 01 tháng.
Liên hệ tư vấn và mời luật sư: 0936683699 - 0983951338
